Zioła na trawienie i przemianę materii
Produkty roślinne były w dziejach ludzkości pierwszymi wykorzystywanymi lekarstwami na rozmaite dolegliwości. Napary ziołowe są polecane przez dietetyków jako zamiennik herbat oraz zimnych napojów, ponieważ posiadają właściwości antyutleniające oraz mogą wpływać na poprawę przemiany materii.
Zioła na przemianę materii
-
- Bazylia pospolita – powszechna przyprawa rodem ze słonecznej Italii. Bazylia pospolita w formie świeżych liści lub ususzonych znacznie obniża napięcie mięśni gładkich budujących ściany przewodu pokarmowego, ponadto pobudza wydzielanie soków żołądkowych, co przyspiesza trawienie pokarmów również tych ciężkostrawnych. Bazylia reguluje perystaltykę jelit i przyczynia się do poprawy wchłaniania składników odżywczych w jelicie cienkim, ponieważ wpływa na regulowanie składu mikroflory jelitowej. Ma ponadto działania wiatropędne i zapobiega wzdęciom.
- Oregano – czyli lebiodka ma podobne właściwości na przewód pokarmowy, co jej włoska siostra bazylia. Oregano uznane jest jako roślina o działaniu wiatropędnym, dlatego pomaga w walce ze wzdęciami i poczuciem ciężkości w nadbrzuszu. Nieznacznie zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i śluzu oraz żółci przez wątrobę, przyczyniając się do poprawy trawienia białek i tłuszczów. Polecana jest przy nieżycie żołądka i jelit, dyspepsji oraz braku apetytu, niedoczynności wątroby oraz w stanach nadmiernej fermentacji jelitowej.
- Rozmaryn lekarski – przyprawa ziołowa dodawana do dań z dziczyzny oraz potraw rybnych. Dziczyzna cechuje się wyższym poziomem zbicia, co może przyczyniać się do trudności w trawieniu, dlatego dodatek rozmarynu do ciężkostrawnych potraw będzie korzystnym rozwiązaniem, gdyż omawiane ziele ma działanie żółcio- oraz wiatropędne. Zapobiega tym samym ociężałości po spożyciu treściwego dania i poprawia przemianę materii.
- Tymianek pospolity – przyprawa w wersji suszonej z wyglądu przypomina igiełki suszonego rozmarynu. W trakcie obróbki termicznej oba zioła wydzielają również podobne nuty aromatyczne. Potrawy doprawione tymiankiem, warto podawać dzieciom oraz osobom starszym, które mają problem z obniżonym apetytem, gdyż tymianek ma właściwości poprawiające łaknienie. Doprawienie drobnymi listkami potraw zapobiega wzdęciom i poczuciu ciężkości po posiłku.
- Liście lubczyku – znane są jako afrodyzjak poprawiający libido i popęd seksualny u kobiet oraz mężczyzn. Jednak lubczyk ma nie tylko właściwości wykorzystywane w leczeniu schorzeń seksualnych, ale i poprawiających przemianę materii. Działa żółciopędnie, dzięki czemu organizm ma ułatwione zadanie, jeśli chodzi o strawienie dostarczonych wraz z pożywieniem tłuszczów. Podobnie jak wiele ziół zapobiega wzdęciom.
- Nasiona kminku – nieodzowny element surówki z kwaszonej kapusty, bigosu oraz tradycyjnego pieczywa i sucharów wojskowych. Kminek poprawia motorykę przewodu pokarmowego oraz ma działanie łagodzące w przypadku dyspepsji przewodu pokarmowego.
- Ziele jałowca – to aromatyczna przyprawa znana w kuchni polskiej stosowana w celach poprawy trawienia ciężkostrawnych potraw, charakterystycznych dla tradycyjnej kuchni polskiej. Jałowiec działa wiatropędnie, a z uwagi na zawarte w nim garbniki ma właściwości przeciwbiegunkowe.
- Napar z kopru włoskiego – herbatkę z kopru włoskiego znają z pewnością wszystkie mamy, których dzieci miały w okresie noworodkowym problemy z kolką niemowlęcą. Koper działa rozkurczowo, łagodząco i rozluźniająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego. Napar z kopru mogą, a nawet powinny, stosować osoby z refluksem przełykowo-żołądkowym, gdyż działa łagodnie na trawienie nie zwiększając wydzielania soku żołądkowego, który drażni błonę śluzową przełyku.
- Napar z mięty pieprzowej – mięta to jedno z najpopularniejszych ziół obecnych w kuchni Polaków. Napar z mięty pieprzowej poprawia trawienie, sprawdza się w stanach niestrawności lub ociężałości wynikającej z przejedzenia lub spożycia potrawy wzdymającej (nasiona roślin strączkowych lub warzywa krzyżowe) bądź bogato tłuszczowej. Ciepły napar łagodzi dolegliwości żołądkowo jelitowe i działa wiatropędnie.
- Napar z liść melisy – powszechnie stosowany w okresach napięcia i stresu, gdyż działa odprężająco na organizm. Warto wiedzieć, że odprężenie ciała sprzyja prawidłowemu trawieniu. Melisa wspiera ponadto metabolizm wątrobowy, który w dużej mierze odpowiada za trawienie tłuszczu oraz ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe, co będzie korzystne przy zaburzeniach trawienia, których podłożem jest zatrucie pokarmowe.
- Napar z szyszek chmielu – chmiel najczęściej kojarzony jest z piwem i browarnictwem, jednak chmiel ma również swoją rolę w kwestii poprawy przemiany materii. Picie naparu z szyszek chmielu zwiększa wydzielanie soków trawiennych, których rolą jest trawienie spożytych pokarmów. Dodatkowo, warto podawać napar osobom z obniżonym apetytem, ponieważ ma on właściwości nasilające apetyt.
- Korzeń kozłka lekarskiego (kropelki) – najskuteczniejsze ziele, które posiada silne właściwości uspokajające i odprężające. Pomaga w stanach napięcia i stresu. Kozłek lekarski sprawdzi się w momentach, gdy zdenerwowaniu towarzyszą zaburzenia przewodu pokarmowego oraz trawienia na tle nerwowym.
Wymienione i krótko scharakteryzowane zioła nie wyczerpują szerokiego wachlarza dostępnych możliwości przypraw wspomagających procesy trawienia zachodzące w organizmie człowieka. Zachęcam do wykorzystywania ziół jako dodatków do przyprawiania mięs, potraw z nasion roślin strączkowych, ziemniaków oraz potraw jednogarnkowych, ponieważ za ich udziałem dania nabierają wyjątkowego smaku, aromatu, wyrazistości i charakteru.
Literatura:
- Stelmach W.: Wybrane rośliny lecznicze i ich przetwory o działaniu uspokajającym i nasennym w walce ze stresem i bezsennością. Poradnik Aptekarski 2008, 2.
- Stelmach W.: Z serii: zioła w aptece – Bazylia pospolita (Ocimum basilicum L.). Poradnik Aptekarski 2012.
- Stelmach W.: Z serii: zioła w aptece – Lebiodka pospolita (oregano; Origanum vulgare L.) Poradnik Aptekarski 2012.
- Ciok J., Tacikowski T.: Czy dyspepsja czynnościowa może być traktowana jako choroba, czy tylko zespół objawów? Terapia 2006, 6, 180, str. 23-27.
- Łukaszewicz K.: Zalecenia żywieniowe i modyfikacja stylu życia pacjentów z chorobą refluksową przełyku. Terapia 2017, 3, 350, str. 40-46.
- Kudełka W.: Składniki przypraw i ziół przyprawowych determinujące ich funkcjonalne właściwości oraz ich rola w żywieniu człowieka i zapobieganiu chorobom. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 2008, 781.
W diecie powinno zawsze znaleźć się miejsce dla ziół. Są odpowiednie podczas kuracji odchudzających, ponieważ polepszają trawienie oraz przemianę materii. Ponadto warto stosować iqacai, który przyśpieszy i zwiększy efektywność spalania tkanki tłuszczowej. Takie działania u wielu kobiet przyczyniają się do tego, że mogą one pozbyć się nadmiaru kilogramów, w wyniku czego osiągają szczupłą sylwetkę.