Bluszczyk kurdybanek – właściwości, zastosowanie. Gdzie kupić bluszczyk kurdybanek?

Bluszczyk kurdybanek to roślina bardzo dobrze znana naszym babciom czy nawet prababciom. W medycynie ludowej stosowana była w terapii cukrzycy, wszelkiego rodzaju zapaleń, a także astmy czy przeziębienia. Skład rośliny jest niezwykle bogaty w składniki odżywcze oraz związki aktywne odpowiadające za jej właściwości lecznicze. Przeczytaj artykuł i poznaj jej zastosowanie oraz sposoby wykorzystania w kuchni!

Bluszczyk kurdybanek

Bluszczyk kurdybanek bywa nazywany różnorodnie, w zależności od tego w jakim regionie Polski jesteśmy. Owa nazwa funkcjonuje przede wszystkim w Wielkopolsce, jednak na Śląsku zwykle pojawia się jako kondratek czy kondrotek, a także kudroń, a nawet kudrun (także tereny Karpat Wschodnich). Jako kocimonda lub kocimunda znany był w Karpatach Wschodnich czy wśród ludności ukraińskiej. Szeroko rozpowszechniony jest w Azji, Europie oraz Ameryce. 

To aromatyczne pnącze pochodzi z rodziny Lamiaceae. Jest to roślina stosowana od wieków w medycynie ludowej. Stosowana była do leczenia schorzeń takich jak zapalenie oskrzeli, astma czy wszelkiego rodzaju przeziębienia. W jej składzie znaleźć można wiele składników aktywnych odpowiedzialnych za zdrowotne korzyści. Dodatkowo bywa  wykorzystywana jako przyprawa nadająca aromat daniom czy innym wyrobom.

Szczególnie popularna był do początków XX wieku. Wiele źródeł posiada wyrażenie „zamiast pietruszki” odnoszące się do owej rośliny. Świadczyć to może o niegdyś wzajemnej konkurencji między owymi surowcami. Najprawdopodobniej jeszcze na początku XIX wieku stanowił obok kminku najpopularniejsza przyprawę, która niestety w obecnych czasach zupełnie przeszła w niepamięć.

Bluszczyk kurdybanek – właściwości

Właściwości rośliny wiążą się z bogatą obecnością składników aktywnych, m.in. terpenoidów, alkaloidów, glikozydów fenolowych oraz lignanowych, a także mono- i seskwiterpenoidów. Niektóre źródła donoszą również, iż ekstrakt z rośliny wywiera istotny wpływ na proces melanogenezy, przez co skuteczny może się okazać w niwelowaniu przebarwień. Cechuje się on także działaniem przeciwzapalnym i immunoterapeutycznym. Dodatkowo, biorąc pod uwagę fakt, iż cytokiny zapalne znacznie przyspieszają obrót kostny w efekcie nadmiernej osteoklastogenezy, wnioskować można, iż opóźnia rozwój niektórych schorzeń kostnych. Ponadto wykazuje funkcje antysepryczne oraz emmenagogiczne. Według niektórych doniesień zupa z bluszczyku działa odtłuszczająco. Co więcej wspomaga walkę ze skutkami stresu oksydacyjnego oraz wychwytuje wolne rodniki. Przypisuje się mu również aktywność ściągającą, kardiotoniczną, moczopędną, nieco pobudzającą i tonizującą.

Bluszczyk kurdybanek – zastosowanie

Bluszczyk, jak już wspomniałam, stosowany jest od wieków, aż do chwili obecnej w celach leczniczych. Przy jego pomocy uskuteczniano terapię m.in. zapalenia oskrzeli czy astmy. Liście rośliny są zalecane zwłaszcza w przypadłościach układu oddechowego czy problemów żołądkowo-jelitowych. Dodatkowo wywołuje on korzystne efekty w przypadku przeziębienia czy różnego rodzaju stanów zapalnych. Napary z suszu są szczególnie przydatne właśnie w łagodzeniu objawów przeziębienia, a także kaszlu, podrażnienia gardła czy bólu brzucha. Poza tym często był używany m.in. w Wielkiej Brytanii jako przyprawa do piwa, został jednak z czasem wyparty przez chmiel. Wcześniej omawiana aktywność przeciwzapalna rośliny skutkuje nie tylko redukcją zapaleń, ale także pozytywnymi efektami w chorobach kości, zwłaszcza za pośrednictwem stanów zapalnych. Rezultaty przynosi zwłaszcza w przypadku zapalenia ozębnej. Poza tym odkrycia badaczy silnie sugerują, iż może on zostać uznany za potencjalny środek terapeutyczny do leczenia zaburzeń kości wywołanych nadmierną osteokastogenezą. Ponadto wywary z liści znajduje zastosowanie przy zewnętrznych stanach zapalnych, jak również chorobach skóry. Herbaty ziołowe z jego dodatkiem zalecane są często w sytuacji niestrawności czy bólu brzucha. Niedawne źródła donoszą także o niezwykle korzystnych efektach w związku z bolesnymi miesiączkami. Niektórzy stosują ową roślinę jako związek wspomagający walkę z nadmiernymi kilogramami, zwłaszcza jeżeli chodzi o tłuszczową masę ciała. Co więcej stosowany bywał również do leczenia kamicy żółciowej, żółtaczki, szkorbutu, opuchlizny, ropni czy hipochondrii.

Bluszczyk kurdybanek – cena, gdzie kupić

Bluszczyk kurdybanek to roślina, którą możemy nabyć bez problemu w wielu miejscach. Po pierwsze możemy postarać się o jego samodzielne pozyskanie. Ten sposób będzie o wiele tańszy, właściwie bezcenny. Wybierając dobre miejsce na pozyskanie tego surowca, będziemy mieć pewność co do jego właściwości zdrowotnych, a także braku sztucznych środków ochrony roślin czy nawozów. Dodatkowo znaleźć można go w średnio wilgotnych oraz wilgotnych zacienionych miejscach, zwłaszcza w lasach liściastych czy łąkach oraz pastwiskach. Kwitnie od kwietnia do końca czerwca dając kwiaty o delikatnie fioletowym lub niebieskofioletowym kolorze. Poza tym dostępny jest w aptekach, sklepach ze zdrową żywnością czy w internecie. Jego koszt nie jest wysoki i waha się od 40 do 60 złotych za kilogram ziela. Mniejsze paczki dostępne są w bardziej przystępnych cenach i wynoszą ok. 3–5 złotych za 50 g.

Bluszczyk kurdybanek – przepisy

Bluszczyk kurdybanek to roślina niezwykle aromatyczna, urozmaicająca wiele potraw. Poniżej podam kilka przykładowych jego zastosować w kuchni.

Masło klarowane z bluszczykiem

Składniki:

  • kostka masła ekstra (>80% tłuszczu),
  • szklanka pociętej rośliny łącznie z łodyżkami.

 

Sposób przygotowania: masło roztopić na niewielkim ogniu przez ok. godzinę. Pojawi się biały nalot – szumowiny, które najlepiej zebrać od razu. Następnie przelać masło do zamykanego naczynia, np. słoika i nieco ostudzić (do temp. Ok. 40 stopni). Następnie dodać bluszczyk i zamknąć naczynie. Po kilku godzinach, a najlepiej następnego dnia podgrzać słoik z masą w kąpieli wodnej do momentu, aż zacznie się topić. Następnie przemieszać do uzyskania całkowicie płynnej konsystencji. Kolejnym krokiem jest przefiltrowanie cieczy przez sitko. 

rozwiń
Aromatyczna zupa z kurdybankiem

Składniki:

  • cebula,
  • 2–3 ziemniaki,
  • szklanka pociętego kurdybanka z łodyżkami,
  • 500ml wody,
  • łyżka oleju rzepakowego,
  • sól, pieprz.

Sposób przygotowania: warzywa oczyścić, następnie cebulę pokroić w piórka, a ziemniaki w kosteczkę. Na patelni rozgrzać tłuszcz i podsmaż warzywa do miękkości cebuli. Dolać wodę i gotować ok. 10–15 minut, aż do miękkości ziemniaka. Zdjąć z ognia i nieco wystudzić. Po tym czasie dodać liście i zblendować całość.

rozwiń
Wytrawne kulki mocy z kurdybankiem

Składniki:

  • szklanka kaszy jaglanej,
  • pół szklanki bluszczyku poszatkowanego,
  • 1–2 łyżki oliwy z oliwek,
  • słonecznik pestki,
  • przyprawy: pieprz, papryka ostra, słodka, zioła.

Sposób przygotowania: kaszę ugotowaną i wystudzoną wymieszać z pociętą rośliną oraz pozostałymi dodatkami (bez słonecznika). Zamieszać dokładnie i formować kuleczki. Słonecznik uprażyć na suchej patelni i obtaczać w nich kulki mocy.

rozwiń

Podsumowując bluszczyk kurdybanek to roślina o niezwykle dobroczynnym wpływie na zdrowie człowieka. Bywał stosowany w wielu różnorodnych schorzeniach, jednak obecnie jego popularność znacząco spadła. Cechuje się łatwością w uprawie. Powszechnie występuje  w naturze, dlatego nie ma potrzeby dokonywania jego zakupu za być może zbyt wysoką cenę w aptekach czy sklepach ze zdrową żywnością. Przykładów jego wykorzystania jest wiele, dlatego warto już dziś włączyć go do swojej diety!

Literatura:

  1. An HJ., Jeong HJ, Um, JY, et al.: “Glechoma hederacea inhibits inflammatory mediator release in IFN-γ and LPS-stimulated mouse peritoneal macrophages.”, Journal of Ethnopharmacology, 2006, 106(3)/418-424.
  2. Barros L., Heleno SA., Carvalho AM., Ferreira ICFR.: “Lamiaceae often used in Portuguese folk medicine as a source of powerful antioxidants: Vitamins and phenolics.”, LWT – Food Science and Technology, 2010, 43(3)/544-550.
  3. Hwank JK., Erkhembaatar M., Gu DR., et al.: “Glechoma hederacea Suppresses RANKL-mediated Osteoclastogenesis.”, J Dent Res., 2014.
  4. Kikuchi M., Goto J., Noguchi S., et al.: „Glycosides from whole plants of Glechoma hederacea L.”, J Nat Med., 2008.
  5. Kim JP., Song SB., Lee IS., et al.: “Anti-inflammatory activity of constituents from Glechoma hederacea var.longituba.”, Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters, 2011, 21(11)/32832387.
  6. Kumarasamy Y., os PJ., Jaspars M., Nahar L., Sarker SD.: „Biological activity of Glechoma hederacea.”, Fitoterapia, 2002, 73(7-8)/721-723.
  7. Łuczaj Ł.: “Zapomniane dzikie rośliny pokarmowe południa Polski – czyściec błotny, paprotka zwyczajna, bluszczyk kurdybanek i ostrożeń łąkowy.”, Materiały z konferencji Dzikie rośliny jadalne – zapomniały potencjał przyrody. Przemyśl-Bolestraszyce, 13.09.2007.
  8. Qiao Z., Koizumi Y., Zhang M., et al.: “Anti-melanogenesis effect of Glechoma hederacea L. extract on B16 murine melanoma cells.”, Biosci Biotechnol Biochem., 2012.
Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Oceń artykuł
Autor artykułu:
Paulina Chrzan , Dietetyk z zamiłowaniem do zawodu. Szczególnym zainteresowaniem darzy dietetykę kliniczną, której różne koncepcje i nowości na bieżąco weryfikuje z aktualnymi i rzetelnymi badaniami naukowymi.
Dodaj do ulubionych