7 faktów, które powinieneś wiedzieć o Matchy
Aktualizacja: 4 września, 2025
Popularność herbaty matcha wiąże się z jej wyjątkowymi właściwościami prozdrowotnymi, które często przewyższają właściwości innych rodzajów herbat. Co więcej matcha może być wykorzystywana nie tylko jako gorący napar, ale również jako dodatek do deserów, zup, lodów czy wypieków. W ostatnim czasie uważa się, że macha jest jedną z najzdrowszych herbat na świecie, jednak czy zasługuje na ten tytuł?
Matcha to specjalna forma zielonej herbaty
Matcha to nazwa określająca zmielone liście japońskiej zielonej herbaty, które nadają się do spożycia i dostarczają wielu cennych właściwości prozdrowotnych. W porównaniu z tradycyjnie zaparzaną zieloną herbatą (w formie liści zielonej herbaty namaczanych w gorącej wodzie), rozpuszczenie zmielonych liści zielonej herbaty pozwala na czerpanie jeszcze większych korzyści związanych z dawką składników odżywczych w stosunku do powszechnego sposobu picia napoju. Do produkcji herbaty matcha wykorzystuje się herbatę zacieniowaną, której warunki wzrostu mają kluczowe znaczenie dla jakości powstałego proszku herbacianego. Pod koniec procesu wzrostowego herbaty jej plantacje zostają zacienione poprzez maty bambusowe, co ma zmniejszać dostęp promieniowania słonecznego na liście herbaty, dzięki czemu zawartość aminokwasów w tej części rośliny wzrasta kształtując słodszy i bardziej aromantyczny smak naparu.
Uważa się, że początki spożywania herbaty po jej wcześniejszym zmieleniu sięgają nie kultury japońskiej, a chińskiej już od początku X wieku. Zwyczaj spożywania tego trunku po wcześniejszym zmieleniu był kultywowany wśród buddyjskich mnichów i wraz z nimi dotarł do Japonii, gdzie zadomowił się i zyskiwał na popularności.
Matcha przynosi korzyści zdrowotne
Przewlekły stres, zła dieta, ograniczona aktywność fizyczna, zanieczyszczone środowisko, niedożywienie to czynniki, które prowadzą do nadmiernej syntezy wolnych rodników i rozwoju stresu oksydacyjnego. Stan ten może prowadzić do uszkodzenia komórek organizmu człowieka, w tym ich materiału genetycznego warunkując rozwój wielu chorób tj. cukrzyca, nowotwory, miażdżyca, choroby neurodegeneracyjne. W celu przeciwdziałania tym procesom niezbędna jest odpowiednia podaż wraz z dietą antyoksydantów, które przeciwdziałają wolnym rodnikom i zmniejszają ryzyko rozwoju ww. chorób. Wiele badań wskazało, że herbata macha zawiera duże ilości związków o właściwościach przeciwutleniających. Co więcej herbata jest drugim po wodzie napojem najczęściej wypijanym przez ludność na świecie więc o jej właściwościach zdrowotnych nie decyduje jedynie zawartość antyoksydantów oraz częstość jej spożycia, która zwiększa szanse na uzupełnienie tych składników w organizmie.
Specjalny sposób uprawy herbaty wpływa na zwiększenie w niej zawartości składników bioaktywnych tj. chlorofil czy teaniny. Matcha charakteryzuje się więc wysoką zawartością kofeiny i teaniny, a niską katechin stąd nie zawiera ona w sobie goryczki charakterystycznej dla innych odmian herbat. Takie właściwości stały się przyczyną nazywania herbaty matcha najbardziej aromatyczną herbatą świata.
Zawiera kofeinę
Herbata matcha zawiera kofeinę, ale ze względu na obecność L-teaniny wykazuje szczególne właściwości charakterystyczne dla tego napoju. Połączenie tych dwóch związków pochodzących z herbaty poprawia nastrój, sprzyja produktywnej pracy mózgu oraz wzmaga koncentracje. Warto jednak wspomnieć, że obecność L-teaniny częściowo wygasza wpływ kofeiny na organizm człowieka obniżając przy tym ciśnienie krwi i dając uczucie ukojenia. Unikalnym więc działaniem herbaty typu macha jest poprawa funkcjonowania umysłu i koncentracji przy jednoczesnym uspokojeniu nerwów. Uważa się więc, że picie tego typu herbaty sprzyja stanom spokojnej czujności umysłu, które są wyjątkowe i charakterystyczne dla spożycia herbaty matcha.
Tradycyjnie wiąże się z medytacją
Sproszkowana zielona herbata przywędrowała na tereny Japonii z Chin, a wiązało się to z wędrówkami mnichów buddyjskich, którzy chętnie korzystali z jej właściwości. Dla tych osób picie sproszkowanej herbaty było nieodłączną częścią Zen, czyli cichej medytacji. Polegała ona na koncentracji myśli skupionych na jednym punkcie i zapoznawaniu się z prawdą o życiu czemu sprzyjała siedząca praktyka medytacji. Dzięki swoim właściwościom herbata sprzyjała zachowaniu przytomności umysłu, odprężeniu, zwiększała uważność, a co za tym idzie ułatwiała wejście w stan spokoju i medytacji.
Proszki mogą być dosładzane, a ich jakość jest różna
Jak przy każdym zakupie niezbędne jest uważne czytanie etykiet produktu, ponieważ jego jakość ma ogromne znaczenie dla właściwości smakowych oraz odżywczych. Przede wszystkim herbata ta ma delikatny smak, jeśli więc wyczuwa się w niej wyraźnie gorzki posmak znaczy to, że nie jest to produkt dobrej jakości. Kolor proszku powinien być ciemnozielony – związane jest to ze zwiększoną produkcją chlorofilu w zacienionych w czasie uprawy liściach rośliny. Największym producentem matchy wysokiej jakości jest Japonia, która zazwyczaj wykorzystuje tradycyjne sposoby uprawy herbaty. Zdarza się również, że proszek herbaty jest dosładzany, stąd ważne jest, aby przed zakupem zapoznać się z etykietą produktu. Dobrej jakości herbata jest źródłem wielu cennych składników prozdrowotnych.
Zanieczyszczenie ołowiem jest problemem
Mimo wielu cennych właściwości nie zaleca się spożywania dużych ilości herbaty, ponieważ ma ona zdolność do gromadzenia w liściach znacznych pokładów ołowiu z otoczenia. Z tego powodu pojawiają się głosy wskazujące na możliwość spożycia jednej filiżanki herbaty dziennie w celu cieszenia się jej prozdrowotnymi właściwościami, a ograniczeniu dostarczania do organizmu tego szkodliwego składnika.
Matchę można dodawać do posiłków
Wyobraźnia oraz kreatywność cukierników, piekarzy i kucharzy przyczyniła się do powstania wielu przepisów wykorzystujących ten rodzaj herbaty jako składnik wielu deserów, wypieków, dań głównych czy napojów. Z tego powodu niczym zaskakującym nie wydaje się zielony pudding czy koktajl dodatkiem tego składnika, który zwiększa wartość odżywczą tego posiłku oraz nadaje zielony, głęboki kolor wpływając korzystnie na estetykę dania. Aktualnie w internecie można znaleźć przepis wykorzystujący herbatę do wielu dań różnych kategorii zarówno o słodkich, jak i wytrwanych smakach.
Podsumowanie
Herbata Matcha to kolejny produkt pochodzący z obszaru krajów azjatyckich, którego cenne właściwości mają korzystne działania na funkcjonowanie organizmu człowieka. Warto więc włączyć ten produkt nie tylko w tradycyjnej formie herbaty, ale również jako jeden ze składników zdrowej kuchni.
Źródło
- Clum L. i wsp. „Matcha. Cudowna herbata. Wzmocnij energię, koncentrację i zdrowie w naturalny sposób.”, Vital, 2018
- Borkowski M. i wsp. „Właściwości antyoksydacyjne herbaty Matcha.”, CAMERA SEPARATORIA, V 8, Nr 2, 2016
- Jakubczyk K. i wsp. „Antioxidant Properties and Nutritional Composition of Matcha Green Tea.”, Foods 2020, 9, 483
- https://moyamatcha.com/japonska-zielona-herbata-moya-matcha
