Koper włoski – właściwości i działanie lecznicze. Jak stosować herbatkę z kopru u niemowląt?

Aktualizacja: 27 maja, 2024

Od wieków nasze babcie podawały herbatkę z kopru włoskiego dzieciom cierpiącym na uporczywe kolki. Korzystne działanie tego zioła jednak nie kończy się na problemach gastrycznych. Zastosowanie znajduje on także m.in. w łagodzeniu bóli menstruacyjnych, nieżytów górnych dróg oddechowych, czy też niestrawności oraz dolegliwości zapalnych.

Koper włoski (fenkuł)

Jest to roślina niezwykle aromatyczna, której nazwa wywodzi się ze słowiańskiego „kopeć”, czyli zapach. Inaczej nazywany fenkułem, zaliczany jest do roślin zielnych z rodziny Baldaszkowatych. Zioło to wywodzi się z rejonu Morza Śródziemnego oraz Azji Mniejszej. Rozwijając się wyrasta niekiedy nawet na wysokość 2 m, tworząc pęd kwiatowy, a także łodygę otoczoną liśćmi. Jako surowiec zielarski, wykorzystuje się dojrzałe owoce zbierane pod koniec lata, a lecznicze właściwości ma obecny w nich olejek lotny, który jest bogaty w związki czynne, takie jak flawonoidy czy limonen.

Koper włoski – działanie

Działanie zdrowotne fenkułu znane było już wieki temu, o czym świadczą wzmianki w znanym egipskim papirusie Ebersa, ale także w Nowym Testamencie. Starożytni Grecy i Rzymianie stosowali już tą roślinę przeciwko bólom głowy oraz kolkom, a gladiatorzy, wierząc w jego wzmacniające właściwości, spędzali ostatnie dni przed walką wcierając w swoje mięśnie wyciąg z nasion kopru. Do Europy fenkuł dostał się wraz z Legionami Rzymskimi, a jego uprawa była prowadzona nie tylko w ogrodach przyklasztornych, ale nawet u samego Karola Wielkiego.

Koper włoski – właściwości

Korzystne działanie na organizm kopru jest bardzo szerokie. Opisywała je już średniowieczna zielarka, św. Hildegarda, mówiąc, że: „ W każdej postaci spożyty uszczęśliwi człowieka, nada on skórze ładnego koloru i przyjemnego zapachu, wspomaga też trawienie”[1]. Fenkuł wykazuje udowodnione działanie rozkurczające na mięśnie gładkie, dlatego pomocny jest w niwelowaniu bóli menstruacyjnych. Ponadto, zgodnie z literaturą, zioło to wpływa na pobudzenie wydzielania soku żołądkowego, a także poprawia przyswajanie składników pokarmowych. Aktywność przeciwdrobnoustrojowa kopru hamuje rozwój drobnoustrojów jelitowych i grzybów w ustroju. Najważniejszą jednak właściwością opisywanej roślinny jest działanie wiatropędne, a więc zmniejszające napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, jednocześnie wzmagając ruchy perystaltyczne. Prowadzi to do ułatwionego odejścia gazów, a co za tym idzie łagodzenia lub zniesienia bólów wywołanych wzdęciami. Co najważniejsze umożliwia przywrócenie prawidłowego przebiegu procesów trawiennych.  Zastosowanie znajduje dzięki temu w leczeniu dolegliwości kurczliwych żołądka i jelit, w tym kolek niemowlęcych, jak również niestrawności.

Oprócz tego koper włoski użyteczny jest u cierpiących na refluks treści żołądka, gdyż przynosi ulgę podczas zaburzeń trawiennych. Dzięki wykrztuśnej aktywności wpływa również leczniczo na nieżyty górnych dróg oddechowych poprzez zwiększanie objętości i zmniejszenie gęstości wydzieliny oskrzelowej. Fenkuł często stosowany jest pomocniczo w leczeniu chorób układu moczowego, ze względu na jego moczopędne właściwości, a nawet pobudza laktację czy przyspiesza menstruację. Oprócz tego uśmierza objawy grypy i przeziębienia. Niektóre badania wskazują także, na właściwości zmniejszające intensywność skurczów macicy, co może ułatwiać poród. Poza tym owoce kopru włoskiego działają nieznacznie uspokajająco, a według niektórych doniesień także jako środek podnoszący libido. W starożytnym Rzymie stosowany był także jako lek w schorzeniach oczu. Do dnia dzisiejszego odwar z zioła wykorzystuje się do przemywania oczu.

Herbata z kopru włoskiego

Fenkuł używany jest nie tylko jako środek leczniczy, ale również jako dodatek do sałatek, ciast, chleba, a nawet likierów. Najczęściej koper włoski stosowany jest wśród dzieci, cierpiących często na kolki oraz osób starszych, mających problemy trawienne. W efekcie dochodzi do łagodzenia przykrych dolegliwości gastrycznych . Wykorzystuje się zwykle herbatkę lub napar z owoców.

Herbatka z kopru włoskiego wg. przepisu św. Hildegardy

Składniki:

• Łyżeczka zielonych ziaren kopru włoskiego
• Litr zimnej wody

Przygotowanie: ziarna zalać wodą i podgrzewać, aż zawrze. Następnie odstawić herbatkę na 3 minuty i odcedzić.

Napar z owoców fenkułu

Składniki:

• Łyżka zmielonych owoców kopru
• Szklanka wrzącej wody

Przygotowanie: owoce zalać wodą i odstawić na 15–20 minut. Następnie przecedzić. Napar pić 2–3 razy dziennie po pół szklanki, natomiast dzieci kilka razy dziennie łyżeczką.

Najlepiej, w przypadku problemów gastrycznych spożywać je po posiłkach.

Równie często stosuje się owoce owej rośliny jako lek wykrztuśny. W tym przypadku występuje zwykle w postaci mieszanek ziołowych, w połączeniu z innymi surowcami, charakteryzującymi się podobnym działaniem.

Koper włoski jest rośliną o udowodnionych właściwościach leczniczych nie tylko w problemach żołądkowych, ale także w przypadku bólów miesiączkowych, problemów oddechowych czy dolegliwości układu moczowego. Jest to naturalny sposób na złagodzenie dolegliwości i jednocześnie wzmocnienie wątroby, dzięki aktywności hepatoochronnej fenkułu. Warto protekcyjnie podawać herbatkę z tego zioła noworodkom, gdyż znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia kolki. Korzystne działanie wykaże także u osób starszych, których metabolizm ulega spowolnieniu, dlatego też zaleca się włączenie herbaty czy też naparu do diety seniorów. Nie ulega wątpliwości że zalet stosowania kopru włoskiego jest wiele i znane są już od dawna. Niestety w czasach ciągłego popularyzowania środków farmaceutycznych zapominamy o darach natury, które niskim kosztem mogą zdziałać cuda.