Właściwości lecznicze Dyptamu jesionolistnego

Aktualizacja: 20 maja, 2024

Fitoterapia jest to leczenie chorób za pomocą ziół i substancji z nich pochodzących. Z roku na rok zyskuje ona coraz więcej zwolenników, ponieważ bazuje jedynie na naturalnych substancjach leczniczych. Jedną z roślin wykorzystywaną w fitoterapii jest Dyptam jesionolistny, którego składniki aktywne wspomagają leczenie chorób różnych układów.

Dyptam jesionolistny

Dyptam jest rośliną należącą do rodziny rutowatych. W Polsce roślina ta uprawiana jest jako roślina ozdobna, natomiast rzadko występuje w swoim naturalnym środowisku. Odnotowano jedynie kilka miejsc, w których spotykano siedliska dyptamu. Charakterystyczna dla rośliny jest jedna, długa łodyga, której jajowate liście występują naprzeciwlegle i sięgają nawet 35 cm długości. Kwiaty dyptamu mają kolor bladoróżowy lub różowy i zebrane są w szczytowe grona. Z kolei owoce rośliny to torebki, które zawierają czarne nasiona. Najbardziej specyficzną cechą dyptamu jest obecność w obrębie rośliny gruczołów zawierających olejki eteryczne. To właśnie dzięki ich zawartości roślina pachnie cytrynowym aromatem. Olejki te są niesamowicie parzące i palne, dlatego po zbliżeniu do nich ognia może dochodzić do pożaru. Roślina zapali się niebieskim ogniem, który w żadnym stopniu nie będzie niszczył innych struktur dyptamu. Z powodu tej właściwości dyptam potocznie nazywany jest „krzewem ognistym” i podejrzewa się, że to właśnie on był krzewem opisanym w Biblii jako te, które widział Mojżesz.

Dyptam jesionolistny – uprawa

Roślina ta występuje naturalnie w strefie klimatycznej Europy i Azji. W Polsce dyptam występuje rzadko, dlatego został objęty całkowitą ochroną. Według „Czerwonej listy roślin i grzybów Polski” roślina oceniona jest jako gatunek krytycznie zagrożony i wymierający. Najczęściej uprawiany jest jako roślina lecznicza czy ozdobna. Uważany jest za gatunek długowieczny i mało wymagający, dlatego uprawa tej rośliny nie należy do najtrudniejszych. Dodatkowo dyptam jest odporny na mróz i nagłe spadki temperatur. Preferuje miejsca nasłonecznione i suche, dlatego naturalnie występuje na stepach, wzgórzach czy suchych lasach. Do uprawy tej rośliny wykorzystuje się gleby żyzne, suche i bogate w wapń.

Dyptam jesionolistny – właściwości lecznicze

Do substancji aktywnych występujących w roślinie i mających zastosowanie w leczeniu chorób zalicza się:

• alkaloidy,
• olejki eteryczne,
• kumaryny,
• limonoidy,
• laktony,
• glikozydy,
• triterpeny,
• flawonoidy i sterole.

Jedną z najważniejszych substancji czynnych zawartych w komórkach rośliny są alkaloidy, które wykazują skuteczne działanie lecznicze wobec grzyba Cladosporium cucumerinum uważanego za główny czynnik alergiczny występujący w powietrzu. Podobne działanie alkaloidy wykazują w stosunku do Salmonella typhimurium, czyli bakterii wywołujących salmonellozę. Co więcej uważa się, że niektóre z nich mają właściwości przeciwnowotworowe, jednak teza ta wymaga dalszych badań. Dodatkowo działa on oczyszczająco i odtruwająco na organizm człowieka oraz dostarcza mu niezbędnych składników antyoksydacyjnych. Wykazuje również lekkie działanie moczopędne i usuwa nadmiar płynów metabolicznych z ustroju. Wpływa korzystnie na regulowanie pracy przewodu pokarmowego, ma działanie wykrztuśne, przeciwskurczowe i przeciwpasożytnicze.

Dyptam jesionolistny – zastosowanie

Ze względu na zawartość alkaloidów dyptam znalazł zastosowanie w leczeniu chorób wywołanych zakażeniem bakteryjnym, pasożytniczym czy wirusowym. Ma również działanie przeciwgorączkowe, co wykorzystuje się w zbiciu nadmiernej temperatury ciała wynikającej z zakażenia organizmu. Co więcej znalazł zastosowanie w leczeniu chorób układu oddechowego np. zapalenia oskrzeli, jak i trawiennego: zgaga, kolka, zaparcia. Roślina zalecana jest również w fitoterapii chorób układu nerwowego, w tym i padaczki. Zapobiega powstawaniu miażdżycy, obniża poziom cholesterolu całkowitego. Stosowana jest jako element profilaktyki chorób układu krążenia. Dodatkowo działanie fotouczulające furanokumaryn wykorzystywane jest w leczeniu bielactwa i innych chorób skóry. Wywar z korzeni rośliny zapobiega kamicy nerkowej oraz żółciowej. Napary z tej rośliny wykorzystuje się również z eliminacji dolegliwości kobiecych tj. nadmiernego krwawienia czy w celu wywołania miesiączki.

Dyptam jesionolistny na oparzenia

Mimo pięknego wyglądu dyptam jest rośliną bardzo niebezpieczną, ponieważ bogaty jest w związki aktywne, które w pewnych warunkach mogą spowodować uszczerbek na zdrowiu osoby przebywającej w bezpośrednim kontakcie z rośliną. Częstym następstwem kontaktu człowieka z dyptamem jest rozwój fitofotodermatozy, czyli reakcji chemicznej powodującej nadwrażliwość skóry na działanie promieni słonecznych. Za występowanie tych reakcji odpowiedzialne są głównie furanokumaryny, a także alkaloidy furanochinolinowe zawarte w komórkach rośliny. W trakcie upałów i dużego nasłonecznienia roślina wydziela tak dużo substancji, że może sama się zapalić, a kontakt z nią powoduje powstawanie poważnych poparzeń skórnych. Objawia się to najczęściej występowaniem świądu skóry, obrzękami czy pęcherzami. Co ważniejsze oparzenia powstające w wyniku kontaktu skóry ze związkami zawartymi w roślinie trudno się goją i ślady po nich mogą być widoczne nawet przez wiele miesięcy. Z tego powodu zabrania się przebywania w pobliżu rośliny szczególnie w upalne, letni dni. Zaleca się również zakładanie specjalnych rękawiczek ochronnych w trakcie pielęgnacji krzewu.

Dyptam jesionolistny jest piękną rośliną ozdobną, która znalazła również szerokie zastosowanie w fitoterapii zarówno chorób układu pokarmowego, oddechowego, jak i krążenia. Należy jednak pamiętać, że ze względu na zawartość w strukturach rośliny licznych olejków eterycznych dyptam pod wpływem temperatury może poparzyć i spowodować liczne oparzenia skóry.