Choroby tropikalne – leiszmanioza, riketsjozy oraz egzotyczne robaczyce

Aktualizacja: 23 lutego, 2024

W rejonach o klimacie gorącym i tropikalnym możemy zetknąć się ze specyficznymi drobnoustrojami wywołującymi określone, charakterystyczne dla danego regionu choroby. Trzeba mieć to na uwadze zawsze, kiedy podróżujemy w rejony okołorównikowe i podzwrotnikowe, zwłaszcza jeśli w danym kraju obowiązują niskie standardy higieniczne. Przed egzotyczną wyprawą wskazany jest kontakt z lekarzem medycyny tropikalnej, który uprzedzi o wszelkich możliwych zagrożeniach i środkach ostrożności. Dziś możemy znaleźć się w dowolnym zakątku świata i spełniać największe turystyczne pragnienia. Dając się ponieść emocjom zachowajmy jednak zdrowy rozsądek.

Choroby tropikalne – leiszmanioza

Lejszmanioza to choroba pasożytnicza wywołana przez wiciowce Leishmania. Pasożyt przedostaje się do krwiobiegu człowieka poprzez ukłucie moskita bądź kontakt z zarażonymi zwierzętami, po czym się rozmnaża. Można się zetknąć z dwoma postaciami choroby – skórną i trzewną. Ta pierwsza stanowi zagrożenie w regionach Północnej Afryki, Południowej Europy, Bliskiego Wschodu, Chin, druga natomiast w środkowej Afryce, Bliskim i Środkowym Wschodzie, Azji.

Od momentu wniknięcia pasożyta do czasu wystąpienia objawów może upłynąć sporo czasu. Najwcześniej, po kilku tygodniach, w przypadku postaci skórnej, w miejscu wkłucia moskita pojawiają się guzki i owrzodzenia. Z kolei na pierwsze symptomy postaci trzewnej należy czekać nawet kilka miesięcy. Po tym czasie pojawiają się zazwyczaj: gorączka, spadek masy ciała, utrata łaknienia, powiększenie śledziony, biegunka, krwawienie z nosa i inne, nieswoiste objawy. Okres utajenia bywa bardzo niebezpieczny. Wracając z podróży możemy nie zdawać sobie sprawy z obecności pasożyta w organizmie. Choroba rozwija się podstępnie pogarszając rokowania, dotyczy to przede wszystkim leiszmaniozy trzewnej. Jeśli natomiast zostanie wykryta w porę – leczenie jest skuteczne. Niestety nie istnieją szczepionki ani leki zapobiegawcze.

Chorobo tropikalne – riketsjozy

Riketsje – to różnorodne bakterie przenoszone przez pchły, kleszcze, wszy i inne roztocza. Powszechnie występują na terenach USA, Ameryki Środkowej, Afryce Wschodniej i Południowej. Są przyczyną głównie gorączek plamistych. Niestety zakażenie nie objawia się w jednoznaczny sposób. Pierwszą oznaką pozwalającą podejrzewać inwazję bakterii jest strup lub krostka w miejscu wniknięcia riketsji. Późniejsze oznaki zakażenia przypominają grypę – ból głowy, mięśni, gorączka, dreszcze. Takie symptomy powinny zwrócić uwagę każdej osoby, która wyjeżdżając w dalekie podróże narażona została na kontakt z tamtejszą fauną. Od momentu odkrycia antybiotyków leczenie chorób bakteryjnych stało się w większości przypadków stosunkowo proste, także i w tym wypadku. Ponadto przed wyjazdem można skorzystać z profilaktycznego szczepienia lub prewencyjnego zażywania doksycykliny (antybiotyk). Podstawą, mimo wszystko, jest zachowanie ostrożności i podstawowych zasad higieny.

Choroby tropikalne – egzotyczne robaczyce

Schostosomatoza i filariozy to choroby pasożytnicze. Ta pierwsza spowodowana jest przez przywry z rodzaju Schistosoma. Zetknąć można się z nimi głównie w Afryce i Ameryce Południowej. Bytują w zbiornikach wodnych, gdzie potrafią aktywnie wniknąć przez skórę do naczyń krwionośnych człowieka, w konsekwencji czego w późniejszym etapie następuje uszkodzenie wątroby. Także i tutaj – objawy są nieswoiste – ból brzucha, katar, krwiomocz. Tym ważniejsze staje się wczesne wykrycie inwazji. Im szybciej postawiona zostanie właściwa diagnoza – tym większe szanse na wyzdrowienie.

Nie tylko woda stanowi zagrożenie. Jak w przypadku wielu egzotycznych chorób, nicienie wywołujące filariozy przenoszone są przez komary w regionach tropikalnych i podzwrotnikowych. Objawy różnią się w zależności od stadium choroby wywołanej wniknięciem pasożytów. W fazie ostrej – zapalenie naczyń chłonnych, obrzęk naczyń chłonnych i zewnętrznych narządów płciowych, w fazie przewlekłej – gorączka, ból głowy, obrzęki, objawy neurologiczne, zapalenie tęczówki. Leczenie odbywa się wyłącznie w placówkach zajmujących się medycyną chorób tropikalnych.

Choroby pasożytnicze są bardzo groźne dla zdrowia. Warto zasięgnąć porady specjalisty w przypadku planowania podróży do krajów tropikalnych. Pamiętać należy o możliwości zastosowania szczepień, w niektórych przypadkach są one nawet warunkiem uzyskania zezwolenia na wyjazd. Także zachowanie fundamentalnych zasad higieny zmniejsza ryzyko związane z zakażeniem – mycie rąk, owoców, warzyw, picie wody  ze sprawdzonych źródeł,  niespożywanie niedogotowanego mięsa, unikanie kontaktu z osobami chorymi. Cieszmy się zatem możliwością odkrywania nowych lądów odpowiedzialnie i z zachowaniem zasad bezpieczeństwa.