Glista ludzka u dzieci – objawy, leczenie

Aktualizacja: 5 marca, 2025

Glista ludzka jest pasożytem wywołującym chorobę zwaną glistnicą (askarioza, askarydoza). Chorują na nią najczęściej dzieci. W jaki sposób dochodzi do zakażenia tym pasożytem i jakie są jej objawy?

Glista ludzka rozpowszechniona jest na całym świecie. Do zakażenia najczęściej dochodzi w Azji (73%), Afryce (12%) i Ameryce Południowej (8%) [4]. W Polsce glista ludzka pod względem częstotliwości występowania zajmuje trzecie miejsce, zaraz po owsiku i włosogłówce. Powszechność glistnicy, w naszym kraju określa się na poziomie od 1 do 18% [5].

Glista ludzka u dzieci

Glista ludzka (łac. Ascaris lumbricoides) jest pasożytem występującym w jelicie cienkim. Dorosłe samice składają do 200 tysięcy jaj dziennie, które z kałem żywiciela wydostają się na zewnątrz. Takie jaja zawierają inwazyjną larwę, która ponownie może zarazić człowieka.

Miejscem wylęgania się larw jest jelito cienkie, stamtąd przenikają one do naczyń krwionośnych i chłonnych. Następnie wędrują z krwią do wątroby, dalej do płuc i przez tchawicę do gardła, a stąd odruchowo przełknięte, dostają się do żołądka, później do jelita. Po upływie 2–3 miesięcy przybierają postać dorosłą, jej długość sięga od 15 do nawet 40 cm. Cykl życiowy się powtarza, a długość życia glisty ludzkiej wynosi od 12 do 13 miesięcy.

Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową przez połknięcie jaj. Jaja te mogą być przenoszone przez zanieczyszczoną kałem lub glebą żywność: owoce, warzywa oraz wodę. Dzieci często też mogą zarazić się w wyniku niedostatecznej higieny – nieumycie rąk po zabawie w piaskownicy lub po pracach w przydomowym ogrodzie. Zagrożenie jest większe na obszarach wiejskich.

Glista ludzka u dziecka – objawy

Objawy inwazji glisty ludzkiej uzależnione są od wrażliwości osobniczej, czasu, jaki upłynął od zakażenia oraz od tego, jak silna jest inwazja.

Pierwszymi objawami zarażenia są bóle brzucha, nudności, wymioty oraz gorączka. Ponadto w stolcu dziecka widoczne mogą być żywe larwy glisty. U dzieci najczęstszym objawem obecności dorosłego osobnika w jelicie cienkim jest wzmożona pobudliwość nerwowa, bezsenność, niespokojny sen ze zgrzytaniem zębami, niekiedy także oznaki zbliżone do padaczki. Często pojawiają się również objawy skórne, takie jak świąd, pokrzywka, obrzęki rąk i twarzy, łzawienie, zapalenie spojówki, oraz suchy kaszel i inne objawy alergiczne. Dzieci, u których stwierdza się obecność glisty ludzkiej, charakteryzują się opóźnionym rozwojem umysłowym i fizycznym (niedobór masy ciała, zahamowanie wzrostu).

Powikłania wywoływane przez dojrzałą postać glisty ludzkiej, związane są z zatruwaniem organizmu człowieka produktami przemiany materii. U setek tysięcy osób wywołują anemię. Namnożenie się dużej ilości glist ludzkich powoduje blokowanie przewodów trzustkowych i dróg żółciowych, co skutkuje zapaleniem trzustki, dróg żółciowych oraz pęcherzyka żółciowego. Nasilona inwazja tymi pasożytami oraz jej powikłania są przyczyną około 60 000 zgonów na świecie w ciągu roku [3].

Glista ludzka – leczenie u dzieci

Podstawowe znaczenie w leczeniu glisty ludzkiej u dzieci ma farmakoterapia, którą z powodzeniem można przeprowadzić w domu. W przypadku stwierdzenia obecności larw stosuje się środki przeciwpasożytnicze – pyrantel. Natomiast gdy ma miejsce żerowanie już dorosłych osobników, lekarze zalecają podawanie mebendazolu lub abendanolu [2]. Leki podaje się jednorazowo, a po 2 tygodniach bada się kał, sprawdzając w ten sposób skuteczność leczenia. W przypadku niepowodzenia kurację się powtarza.

Leczenie można wspomagać domowymi sposobami. Należy skrupulatnie przestrzegać zasad higieny osobistej, codziennie zmieniać bieliznę osobistą, pościel, starannie czyścić podłogę i dywany odkurzaczem oraz środkami dezynfekującymi, sterylizować urządzenia sanitarne.

Dieta nie ma znaczenia dla skuteczności terapii.

Do zakażenia glistą ludzką wśród dzieci dochodzi najczęściej w wyniku spożywania nieumytych, surowych warzyw i owoców, picia nieprzegotowanej wody, a także na skutek nieprzestrzegania zasad higieny. Gdy nasza pociecha jest nadpobudliwa, skarży się na ból brzucha, niespokojny sen, a nawet bezsenność, a ponadto towarzyszą temu objawy skórne – niezwłocznie udajmy się do lekarza w celu uzyskania trafnej diagnozy i jak najwcześniejszego zastosowania odpowiedniej terapii przeciwpasożytnicze.