Kuchnia japońska – charakterystyka i tradycyjne dania

Aktualizacja: 3 kwietnia, 2024

Kuchnia japońska z całą pewnością najczęściej kojarzy nam się z sushi. Jednak nie jest to jedyne danie, z którego słynie kraj kwitnącej wiśni. Wyobrażając sobie typowy japoński obiad widzimy siedzących na podłodze przy stole Japończyków, jedzących pałeczkami z miski ryż i popijających go zieloną herbatą. Oczywiście ryż jest podstawą dań, jak w większości krajów azjatyckich, jednak niewiele z nas zdaje sobie sprawę, jak dużo ma do zaoferowania japońska kuchnia! Każda wyspa słynie z innych dań, a różnorodność używanych składników i sposobów przyrządzania jest ogromna.

Kuchnia japońska – Hokkaido

Hokkaido znane jest z wysokiej jakości świeżych owoców morza i ryb. Zimne wody otaczające wysuniętą na północ prefekturę Japonii stanowią idealne środowisko rozwoju dla morskiej fauny i flory. Są to przede wszystkim: kraby, małże, jeżowce, ikra łososia, łosoś, śledź, flądra, dorsz, ryba hokke, kalmary, ośmiornice, krewetki, słuchotki i wodorosty.

Genghis Khan (Czyngis-chan, czyli grillowanie mięso baranie) podawane jest w specjalnym żeliwnym naczyniu w kształcie hełmu. Składa się z cienkich kawałków baraniny oraz warzyw (kiełków fasoli, kapusty i dyni). Nazwa pochodzi prawdopodobnie od Czingis-chana, ponieważ danie to należało do jego ulubionych lub od jego żołnierzy, którzy podawali baraninę w hełmach pokonanych przeciwników.

Ramen, czyli rosół z makaronem, popularny jest w całym kraju, jednak jest również znany jako specjalność Hokkaido. W zależności od regionu dodawane są do niego różne składniki, np. ryby, owoce morza, warzywa, jajka gotowane na twardo, mięso wieprzowe i drobiowe, wodorosty czy nasiona sezamu.  

Kuchnia japońska – Honsiu

Honsiu jest największą i główną wyspą Japonii. Dzieli się na pięć regionów: Tōhoku, Chūbu, Kantō, Kansai i Chūgoku. Każdy z tych regionów posiada własne, unikatowe dania i style w kuchni.

W regionie Tōhoku dostaniemy ichigo-ni, czyli czystą zupę z cienkimi plasterkami ikry jeżowca oraz słuchotki, jappa-Jiru (zupa z jelit ryb i warzyw, zwykle z łososia lub dorsza), a także  gyutan – język wołowy podawany na różne sposoby, zazwyczaj grillowany.

Regiony Chūbu i Kantō mają do zaoferowania sushi. To co jest znane jako „sushi” na całym świecie to rodzaj sushi zwany w Japonii Edo-mae-Zushi (składający się z ryżu gotowanego z octem oraz surowych ryb lub owoców morza ułożonych na wierzchu). Inne popularne danie to tekone-zushi, czyli rodzaj sushi, gdzie plastry surowego tuńczyka są marynowane w zalewie na bazie sosu sojowego, a następnie ułożone na ryżu gotowanym z octem i posypane rozdrobnionym nori.

W regionie Kansai i Chūgoku możemy spróbować yudofu – tofu duszonego w gorącej wodzie z kombu (wodorostami morskimi), zazwyczaj spożywane jest z różnymi sosami. Innym charakterystycznym daniem tego regionu są okonomiyaki, czyli pikantne naleśniki z kapustą, mięsem lub owocami morza, przyprawione japońskim sosem Worcestershire i majonezem. Ciekawostką jest możliwość skosztowania ryby fugu, która jest śmiertelnie trująca ze względu na obecność tetrodotoksyny. Kucharze szkoleni są kilka lat, aby móc ją podać w restauracji.

Kuchnia japońska – Shikoku

Jednym z podstawowych dań Shikoku jest Udon. Często podaje się go na gorąco z makaronem. Jego najprostsza wersja zrobiona jest z łagodnego bulionu zwanego kakejiru, który składa się z dashi (bulion z wiórków ryby bonito oraz wodorostów kombu), sosu sojowego i mirin (słodka płynna przyprawa o zawartości alkoholu 14%, uzyskiwana w wyniku zmieszania lekko sfermentowanego ryżu przy pomocy pleśni ryżowej z wódką ryżową shōchū). Zwykle dodaje się do niego posiekaną szalotkę. Inne typowe dodatki to tempura (smażone krótko, na głębokim oleju i panierowane warzywa oraz mięso) lub aburaage, rodzaj głęboko smażonego tofu przyprawionego, mirin, cukrem i sosem sojowym.

Na wyspie bardzo popularna jest ryba bonito. Uznana jest za oficjalną rybę prefektury. Podawana jest na różne sposoby, np. jako sashimi czy tataki.

Kuchnia japońska – Kyūshū

Dzięki dostępowi do morza Kyushu może zaoferować świeże owoce morza oraz ryby, z których przygotowywane są sushi oraz sashimi. Wyspa ta może pochwalić się również czystą wodą płynąca z gór, która jest niezwykle bogata w minerały. Sprawia to, że sake i shochu produkowane w tym regionie mają specyficzny smak. Dodatkowo znajdują się tu pola, na których uprawiana jest zielona herbata, jedna z najlepszych w Japonii. W Kyushu popularne są:

• Mizutak – danie z kurczaka i warzyw gotowanych w bulionie, serwowane z sosem ponzu ( sos na bazie cytrusów).
• Shochu – drugi najbardziej popularny napój alkoholowy w Japonii. Dzieli się na dwie grupy w zależności od metody destylacji. Jednym z nich jest honkaku shochu. Jego smak i aromat pochodzi od składników, takich jak pszenica, słodkie ziemniaki, gryka i czarny cukier.

Kuchnia japońska – Okinawa

Kuchnia Okinawy różni się od tradycyjnej kuchni japońskiej z powodu wyjątkowej historii wyspy. Na jej terenie nastąpiło wymieszanie kilku kultur: chińskiej, południowo-wschodnio-azjatyckiej i amerykańskiej. Wpływ tych narodowości widać również w kuchni.

Champuru oznacza „smażyć” i odnosi się do dania, którego składniki są smażone razem. Zdecydowanie najbardziej popularną odmianą champuru jest goyachampuru. Składa się z gorzkiego melona, tofu, jajka i kawałków mięsa wieprzowego.

Taco Rice – powstało w wyniku obecności  amerykańskich żołnierzy na Okinawie. Jest to niedroga i popularna potrawa, która pojawiła się po zakończeniu wojny. Miska taco rice składa się z typowych składników dla taco, takich jak mielona wołowina, sałata, pomidory i salsa, podawanych z ryżem. Inne opcjonalne składniki to ser lub cebula. Danie to jest zazwyczaj spożywane łyżką, a nie pałeczkami.

Kuchnia japońska cieszy bogactwem egzotycznych smaków, których nie sposób spróbować gdzie indziej na świecie. Jest również niezwykle zróżnicowana i zależna od danego regionu. Podróżując do Japonii warto więc odwiedzić wszystkie jej wyspy.