Egzotyczne gatunki przypraw urozmaicą Twoją kuchnię

Aktualizacja: 29 stycznia, 2025

Większość przypraw, które są nam znane i powszechnie używane w sztuce kulinarnej przywędrowały do nas głównie z Azji i Ameryki. Istnieje jeszcze wiele innych gatunków, które nie są zbyt popularne w kuchni europejskiej, lecz coraz częściej można je spotkać na naszym rynku. Dodaj egzotyczne przyprawy do swoich potraw i zaskocz gości oryginalnością smaku.

Egzotyczne przyprawy

Pandan użyteczny, Pochutnik użyteczny (Pandanus odoratissimus)

Roślinę tę można spotkać m.in. w południowej Azji, rośnie głównie na słonych bagnach tropikalnych wybrzeży. Posiada wąskie, mieczowate i błyszczące liście, które używane są jako przyprawa w kuchni indonezyjskiej, tajlandzkiej i malajskiej. Przyprawa ta posiada delikatny, kwiatowy aromat i smak. Suszone bądź świeże liście dodawane są głównie do dań z ryżu oraz puddingów. Można je również gotować w syropie. Z kwiatów uzyskuje się wyciąg, znany jako woda lub esencja kewra, używaną do aromatyzowania drobiu. Warto bliżej zapoznać się z pandanem!

Murraja Koeniga (Murraya koenigii (L.) Sprengel)

Jest krzewem z rodziny rutowatych uprawiany głównie w Indiach i na Cejlonie. Liście tego krzewu o owalnym i drobnym kształcie charakteryzują się silnym (w świeżym stanie nieprzyjemnym) zapachem i korzennym, ostrym smakiem. Suszone liście pozbawione są charakterystycznego zapachu. Murraja Koeninga stanowi nieodłączny komponent mieszanki curry. Świeże liście dodawane są zwykle wraz z gałązką do potraw i usuwane przed ich podaniem. Owoce są jadalne, słodkawe i aromatyczne. W ludowej medycynie azjatyckiej liście stosuje się jako środek wzmacniający i działający przeciwko schorzeniom żołądkowym. Dodatkowo drewno z tej roślin wykorzystuje się do wyrobu narzędzi.

Antypka, Wiśnia wonna (Prunus mahaleb)

Mają postać beżowych nasion wydobytych z pestek antypki. Stosowane są do przyprawiania pieczywa i wyrobów cukierniczych głównie na Bliskim Wschodzie  i w Turcji, po uprzednim suszeniu i mieleniu. Nasiona są miękkie i charakteryzują się orzechowym gorzkawo-kwaskowatym smakiem.

„Wasabi” (Wasabia japonica) – „górska malwa” lub „japoński chrzan”

To jedna z najbardziej cenionych roślin z Japonii. Wasabi jest jasnozielonym korzeniem rosnącym w zimnych górskich potokach. Uprawy tej rośliny są silnie strzeżone. Wielu z nas jest przekonanych, że wasabi jest oryginalną zieloną pastą serwowaną z sushi, jednak wielokrotnie jest to zwykła mieszanka z chrzanu, musztardy i sztucznych barwników.

Korzeń ten ma silny, ostry zapach i orzeźwiający smak. Najlepiej jeść go w na świeżo, lecz na Zachodzie częściej spotykana i bardziej popularna jest postać sproszkowana. Dostępne są także przetarte korzenie, jednak nie oddają w pełni intensywności smaku. Możliwe jest samodzielne wykonanie pasty z proszku lub ze świeżego korzenia.

W Japonii wasabi dodaje się głównie do dań rybnych w postaci tartej lub pasty. Można je stosować również w celu podkreślenia smaku rozmaitych mięs i wielu innych produktów spożywczych według uznania.

Cytryna indyjska (Citrus hystrix)

Rośnie w południowo-wschodniej Azji. Jako przyprawy stosuje się liście oraz skórkę owoców, głównie w kuchni tajlandzkiej i indonezyjskiej. Liście posiadają aromatyczny, kwiatowy zapach. Mogą być używane zarówno świeże jak i suszone, jednak te są znacznie mniej aromatyczne.

Tamarynd (Tamarindus indica)

Tamarynd pochodzi z Afryki Wschodniej. Rośnie również na całym subkontynencie indyjskim i w Azji Południowo-Wschodniej. Tamarynd to zakrzywiony, brązowy strąk drzewa tamaryndowca. Zawiera lepki miąższ otaczający błyszczące, czarne nasiona. Jest dostępny w postaci włóknistego kawałka, koncentratu lub w całości, jako suszone strąki. Tamarynd charakteryzuje się lekkim, owocowym zapachem oraz orzeźwiającym, kwaśnym smakiem. Jako przyprawę wykorzystuje się miąższ zwykle w postaci soku lub pasty. Można stosować do potraw z roślin strączkowych oraz z ryżu lub jako składnik sosów i dań na bazie wieprzowiny, drobiu i ryb.

Asafetida, znana również jako hing, Ferula foetida

Jest twardą żywiczną gumą uzyskaną z tropikalnej rośliny. W stanie świeżości posiada szaro-białą barwę, która zmienia swój kolor wraz z wiekiem na żółty, czerwony i ostatecznie brązowy. Jest ona dostępna w postaci bloków lub elementów żywicy, ale najczęściej w postaci sproszkowanej. Asafetida uprawiana jest głównie w Iranie i Afganistanie. Jest to wieloletnia bylina kopru, która osiąga do 3,6 m wysokości. Posiada drobne liście i żółte kwiaty. Grube i długie korzenie wydzielają podobną żywicę jak łodygi.

Wszystkie części rośliny mają charakterystyczny nieprzyjemny, gryzący aromat, który znika po ugotowaniu. Smak również nie należy do najprzyjemniejszych – podobny do zgniłego czosnku. Po ugotowaniu smak przypomina cebulę. Stosuje się ją w niewielkich ilościach, dodawana jest bezpośrednio do potrawy, smażona w oleju lub moczona w wodzie. Najlepiej smakuje w daniach z soczewicy lub z ryb. Asafetyda jest używana głównie w wegetariańskiej kuchni indyjskiej, w której silny aromat czosnku i cebuli poprawia smak wielu dań.

Adżwan (Trachyspermum, ammi syn, carom, ajowan)

Należy do rodziny selerowatych, która obejmuje około 2 700 gatunków roślin, w tym koper i kminek. Przyprawa ta znana jest również jako ziele biskupie albo carom; powszechnie stosowana w Indiach, Iranie, Egipcie, Pakistanie i Afganistanie. Jako przyprawę wykorzystuje się pałąkowate, pasiaste nasiona adżwanu połączone drobną łodygą. Posiada ostry zapach podobny do tymianku lub kminku oraz cierpki smak (przypominający tymianek), który początkowo uderza intensywnością, a później łagodnieje. Roślinę zazwyczaj sprzedaje się w całości. Adżwan rozgniata się za pomocą moździerza lub rozciera w palcach tuż przed przyprawieniem potrawy. W całości  dodaje się np. do parathas lub innych chlebów. Adżwanem przyprawia się pikantne ciasta, paszteciki, przekąski. Doskonale nadaje się do potraw z zieloną fasolą , warzywami korzeniowymi czy z soczewicą.

Amchur – Mango w proszku

Drzewo mangowe jest jednym z najstarszych uprawianych drzew owocowych. Pochodzi z regionu obejmującego swym terytorium Indie, Birmę i Malezję. Przyprawa zwana amchur to inaczej sproszkowane mango, które powstałe z niedojrzałych, zielonych owoców, pokrojonych i wysuszonych na słońcu. Suszone plasterki mango posiadają jasnobrązową barwę o szorstkiej powierzchni. Amchur to drobno zmielony, beżowy proszek, mający włóknistą strukturę. Zapach tej przyprawy jest nieco żywiczny, a smak lekko słodki i kwaśny. Stosowanie sproszkowanego mango ogranicza się głównie do kuchni indyjskiej, gdzie wykorzystuje się je jako kwaśny składnik wszelakich curry, zup, marynat i sosów chutney. Sproszkowane mango znakomicie komponuje się z kurczakiem i rybą. Warto spróbować także szaszłyków z ryby oraz kebabów rybnych z dodatkiem tej przyprawy.

Boldo (Boldea fragrans, boldyna)

Boldo wywodzi się z nadbrzeżnych regionów Chile. Przyprawa ta rośnie naturalnie nie tylko w chilijskiej i peruwiańskiej części Andów, ale również w Maroko, Włoszech, Brazylii i Północnej Afryce. Liście o silnym, leśnym aromacie są używane głównie w kuchni południowoamerykańskiej i stosuje się je w podobnej formie co liście laurowe. W Chile drobne owoce boldo zbiera się i suszy. Ich zastosowanie jest podobne do papryki. Smak liści jest natomiast znacznie łagodniejszy. Kucharze wykorzystują liście boldo jako przyprawę do mięs, w tym szczególnie jagnięciny, rozmaitych pieczeni oraz sosów. Popularne jest również dodawanie liści do herbat ziołowych.