Pieprz czarny. Właściwości pieprzu czarnego

Aktualizacja: 2 stycznia, 2025

Pieprz czarny to przyprawa tak znana i powszechna, że ciężko sobie wyobrazić kuchnię, w której by go brakowało. Czarne ziarenka o specyficznym aromacie i pikantnym posmaku nadają się niemal do każdego dania. Dodajemy pieprz do zup, mięs, ryb i past do chleba. Z biegiem lat trochę nam ta przyprawa spowszedniała, a modne w ostatnich czasach superfoods nieco ją przyćmiły. Tymczasem pieprz to bogactwo cennych dla zdrowia substancji. 

Pieprz czarny – uprawa

Czarne ziarenka pieprzu to owoce rośliny z rodziny pieprzowatych. Nazywa się ona tak samo jak przyprawa, czyli czarny pieprz. Uprawia się ją w strefie tropikalnej. Czarny pieprz potrzebuje do wzrostu wilgotnego powietrza i wysokich temperatur. Wiodący producenci tej przyprawy to Wietnam, Indonezja oraz Indie.

Czarny pieprz można hodować także na parapecie, jako roślinę doniczkową. Zanim jednak owoce pieprzu staną się przyprawą, której poświęcony jest ten artykuł, należy je zebrać, nim dojrzeją, i wysuszyć na słońcu. W ten sposób uzyskamy czarne ziarenka o mocnym smaku. Inne rodzaje pieprzu uzyskuje się z tych samych roślin, jednak inaczej postępuje się z ich owocami. Biały pieprz na przykład to dojrzałe owoce, pozbawione łupiny. Zaś zielony pieprz powstaje, z owoców, które jeszcze nie dojrzały.

Właściwości pieprzu czarnego

Pieprz czarny ma cierpki, lekko pikantny smak. Całe ziarenka pieprzu są używane do wywarów, np. rosołu czy bulionu warzywnego. Do wielu potraw bardziej nadaje się zmielony pieprz. Aby smak i aromat tej przyprawy były wyraźniejsze, lepiej używać świeżo mielonego pieprzu i dodawać go pod sam koniec gotowania. Olejki eteryczne znajdujące się w ziarenkach pieprzu ulatniają się i po długim czasie gotowania lub przechowywania smak pieprzu traci na intensywności.

Działanie i zastosowanie

Znajdujące się w ziarnach pieprzu przeciwutleniacze zwalczają wolne rodniki, chroniąc organizm przed rozwojem nowotworów. Co więcej, piperyna zwiększa biodostępność kurkuminy – innego przeciwutleniacza, pochodzącego z kurkumy. Dzięki temu kurkumina jest bardziej skuteczna w walce z wolnymi rodnikami. Podejrzewa się, że pieprz czarny wspomaga wchłanianie również polifenoli z herbaty i resweratrolu, który znajduje się w winogronach i czerwonym winie.

Działanie piperyny obejmuje także hamowanie wzrostu komórek nowotworowych i nasilanie procesu ich autodestrukcji.

Pieprz czarny razem z innymi przyprawami bogatymi w przeciwutleniacze przyczynia się do zmniejszenia lipemii poposiłkowej. W badaniu przeprowadzonym na otyłych osobach mierzono poziom triglicerydów we krwi po spożyciu posiłku. U osób, które zjadły posiłek z przyprawami, zarejestrowano niższe poziomy lipidów niż u uczestników, którzy dostali placebo. Dzięki takim właściwościom pieprz i inne zioła wpływają ochronnie na układ krwionośny.

Substancje zawarte w czarnym pieprzu działają również antybakteryjnie. Z tego względu od wieków były dodawane do żywności, aby ochronić ją przed zepsuciem.

Jedną z zalet czarnego pieprzu jest jego korzystny wpływ na procesy trawienia.

Czarnego pieprzu używa się właściwie tylko do dań wytrawnych: mięs, wędlin, pasztetów warzywnych i sosów. Czarny pieprz to także nieodzowny element wywarów, które stanowią bazę pod wiele rodzajów zup. Pieprz pojawia się również w wersji na słodko, np. w czekoladzie i przyprawie do piernika, jednak najczęściej jest to pieprz zielony i pieprz biały, których smak jest delikatniejszy. Nadają więc lekkiej pikanterii, lecz nie dominują całego dania.

Czy pieprz czarny jest zdrowy?

Jak zwykle, odpowiedź na takie pytanie brzmi: to zależy. Ogólnie rzecz ujmując, pieprz jest zdrowy. Zdrowe osoby mogą go dodawać do swoich potraw bez większych obaw. Oczywiście, zakładając, że nadal traktujemy pieprz jako przyprawę i w daniu znajduje się go tylko odrobina. Dla kogo pieprz nie jest zdrowy? Głównie dla tych, którzy cierpią z powodu chorób przewodu pokarmowego. Pieprz podrażnia śluzówkę żołądka i zwiększa wydzielanie soku żołądkowego. W przypadku częstej zgagi, refluksu lub wrzodów żołądka lepiej zastąpić pieprz delikatnymi ziołami. Podobne zalecenia dotyczą schorzeń wątroby.

Pieprz czarny jako lek na wszystko – fakt czy mit?

Pieprz można uznać za element profilaktyki. Zawiera substancje bioaktywne, działa przeciwnowotworowo i bakteriobójczo. Niestety, nie jest to lek na wszystko, a niektórym osobom może wręcz zaszkodzić. Na pewno warto używać pieprzu podczas gotowania, ale nie należy oczekiwać, że cudownie wyleczy dowolną chorobę. To samo można odnieść do wielu innych produktów spożywczych. Warto również zwrócić uwagę na dawki pieprzu. Aby faktycznie się nim wyleczyć, np. z pasożytów, trzeba by go jeść bardzo dużo. Więcej, niż zakłada zwyczajowe spożycie. Kiedy coś Ci dolega, lepiej udać się do lekarza, zaś pieprz stosować jako profilaktykę.

Pieprz to bardzo popularna i przydatna przyprawa. Wielu z nas używa jej codziennie i bardzo dobrze, gdyż znajdujące się w pieprzu substancje działają korzystnie na organizm. Łatwo go wykorzystać w domowej kuchni, ponieważ stał się nieodzownym elementem bardzo wielu dań.