Dna moczanowa – objawy, przyczyny, leczenie i dieta

Aktualizacja: 27 lutego, 2017

Dna moczanowa to choroba, która dotyka mężczyzn w średnim wieku i kobiety po menopauzie. Można z nią jednak skutecznie walczyć odpowiednią dietą i zmianą stylu życia.

Dna moczanowa 

Nazywana inaczej skazą moczanową lub podagrą jest rodzajem zapalenia stawów, które wynika ze zbyt dużego stężenia kwasu moczowego we krwi pojawiającego się na skutek zaburzeń katabolizmu puryn. Najczęściej dotyka mężczyzn po 40 roku życia oraz kobiety w wieku pomenopauzalnym, z nadwagą lub otyłością, którzy prowadzą niezbyt zdrowy tryb życia. Wśród czynników ryzyka dny moczanowej wymienić można uwarunkowania genetyczne, dietę bogatą w produkty o dużej zawartości związków purynowych, zaburzenia gospodarki lipidowej, nadwagę i otyłość, nadużywanie alkoholu oraz ekspozycję na ołów.

Dna moczanowa – objawy

Przebieg choroby dzieli się na 4 okresy w czasie których zauważalne są inne objawy:

1. Hiperurykemia bezobjawowa – w surowicy stwierdza się podwyższone stężenie kwasu moczowego. Nie występują wtedy żadne dolegliwości, dlatego większość chorych nie zdaje sobie sprawy z istnienia choroby.
2. Ostra dna lub ostre moczanowe zapalenie stawów – kwas moczowy zaczyna odkładać się w postaci kryształków w stawach, powodując ataki ostrego bólu i obrzęki stawów. Stawy są wtedy bolesne, skóra ciepła, napięta, błyszcząca, czerwona. Ataki najczęściej rozpoczynają się nad ranem lub w nocy. Czynnikami, którą mogą wywołać atak dny są: stres, nadmierny wysiłek fizyczny, alkohol, gwałtowne odchudzanie lub wychłodzenie organizmu. Dolegliwości zwykle ustępują po kilku dniach, natomiast ataki powtarzają się z różną częstotliwością.
3. Okres międzynapadowy
4. Dna przewlekła – następuje trwałe uszkodzenie zajętych chorobą stawów, może również dojść do uszkodzenia nerek. W różnych miejscach organizmu pojawiają się tzw. guzki dnawe.

Dna moczanowa – przyczyny  

Istnieją dwie odmiany dny moczanowej i odmienne przyczyny, które je wywołują:

• Dna pierwotna – polega na zwiększonej produkcji kwasu moczowego z powodu jego zwiększonej syntezy oraz upośledzonego wydalania przez nerki.
• Dna wtórna – wynika z nadmiernego gromadzenia się kwasu moczowego w organizmie i upośledzonego wydalania w wyniku chorób nerek, kwasicy ketonowej, pod wpływem niektórych leków. Chorobie sprzyja także źle przeprowadzona dieta, długotrwałe głodówki, nadużywanie alkoholu, cukrzyca typu II oraz nadciśnienie.

Dna moczanowa – leczenie 

Leczenie dny moczanowej trwa całe życie i polega na zmianie diety, trybu życia oraz przyjmowaniu leków, które mogą zapobiec pojawianiu się kolejnych ataków choroby. Pacjenci z nadwagą i otyłością powinni powoli redukować masę ciała (należy unikać gwałtownego odchudzania, które może wywołać atak dny). W późniejszym okresie choroby duże znaczenie ma również rehabilitacja narządu ruchu, operacyjne usuwanie guzków dnawych oraz leczenie powikłań spowodowanych niewydolnością nerek.

Dna mocznowa – dieta

Jednym z najważniejszych aspektów leczenia dny moczanowej jest dieta. Głównymi założeniami diety są:

• ograniczenie podaży produktów będących bogatym źródłem puryn (podroby, wywary mięsne i rybne, esencjonalne rosoły, konserwy mięsne i rybne, śledzie, szproty, sardynki, tłuste ryby, ryby wędzone, wędliny);
• ograniczenie produktów takich jak nasiona roślin strączkowych, szczaw, szpinak, rabarbar, grzyby, kakao, mocna czarna herbata, kawa, alkohol, ostre przyprawy i marynaty;
• spożywanie regularnych posiłków (3–4 razy dziennie);
• ostatni posiłek powinien być spożywany na 3–4 godziny przed pójściem spać, ponieważ w nocy zwiększa się magazynowanie kwasu moczowego;
• mięso należy gotować w dużej ilości wody, którą powinno się następnie odlewać (część puryn przechodzi do roztworu);
• wypijanie minimum 2 l płynów dziennie (w postaci wody, słabych naparów herbaty, herbat owocowych, niesłodzonych kompotów);
• przygotowywanie potraw metodą gotowania w wodzie i na parze, pieczenia w rękawie, folii, duszenia bez wcześniejszego obsmażania;

Mimo, że dna moczanowa jest chorobą, która zostaje z pacjentem do końca życia, zmiana trybu życia oraz stosowanie zaleceń dietetycznych może uchronić przed pojawianiem się kolejnych ataków oraz wystąpieniem powikłań.