Kolagenoza – objawy. Dieta przy kolagenozie

Aktualizacja: 7 marca, 2025

Białka kolagenowe stanowią rodzinę białek o podobnej strukturze, które są niezbędne dla istnienia wielu rodzajów tkanek organizmu. Rodzinę tę charakteryzuje specyficzny skład aminokwasowy, który nadaje jej wyjątkowych cech fizyko-chemicznych, decydujących m.in. o integralności struktury skóry, naczyń krwionośnych czy ścięgien. Na stan gospodarki kolagenowej organizmu wpływ ma szereg czynników – jednym z nich prawidłowa dieta i higiena stylu życia.

Kolagenoza

Nazwa kolagenozy może nieco wprowadzać w błąd – sugeruje, że choroba dotyczy wyłącznie białek kolagenowych, jednak obecnie wiadomo, że jest inaczej. Chorobę tę zalicza  się teraz do chorób układowych tkanki łącznej i jest to grupa chorób o bardzo szerokim spektrum przyczyn i objawów. Charakterystyczne dla tak zwanej kolagenozy są najczęściej zaburzenia o podłożu immunologicznym. Do grupy tych chorób zalicza się między innymi reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty, zapalenie tkanki mięśniowej, a nawet zapalenie tkanki tłuszczowej.

Kolagenoza – objawy

Choroby autoimmunologiczne bardzo często objawiają się podobnymi symptomami. Dla prawidłowej diagnozy chorób układowych tkanki łącznej potrzebny jest bardzo szczegółowy wywiad z pacjentem oraz badania laboratoryjne i obrazowe. Często pacjenci zgłaszają się do lekarza z podobnymi objawami, jednak ich diagnoza może być zupełnie inna, dlatego w przypadku tak zwanych kolagenoz nie należy szukać choroby i sposobów leczenia „na własną rękę”. Wiele rodzajów chorób tkanki łącznej wykazuje podobne symptomy, co jest istotną przeszkodą w ustaleniu odpowiedniego leczenia i oszacowaniu rokowań.

Choroby układowe tkanki łącznej najczęściej objawiają się poprzez ból i sztywność stawów i mięśni, jednak ze względu na to, że białka kolagenowe stanowią budulec dla wielu tkanek organizmu, to stany zapalne i zaburzenia funkcjonowania mogą objąć również nerki, wątrobę, układ krwionośny i oddechowy, oczy czy skórę i włosy. Te zmiany patologiczne z kolei mogą prowadzić do szeregu innych dysfunkcji organizmu. Są to objawy znacząco utrudniające życie i obniżające jego jakość, a bezczynność w leczeniu i brak chęci poprawy higieny stylu życia mogą wpływać na dynamiczne pogorszenie stanu i wejście w „błędne koło”.

Kolagenoza – dieta

W leczeniu chorób układowych tkanki łącznej zazwyczaj stosuje się farmako- i fizjoterapię – ważne, aby utrzymać optimum sprawności fizycznej, ponieważ brak aktywności i przyrost masy ciała powyżej prawidłowej niemal zawsze będzie sprzyjał pogorszeniu stanu zdrowia. Poza odpowiednim dostosowaniem podaży kalorii do zapotrzebowania, warto zwracać uwagę na podaż białka – jest ono niezbędne dla syntezy nowych białek organizmu, w tym białek tkanki łącznej.

Tak zwane kolagenozy często wpływają na stan zdrowia układu krwionośnego często prowadząc do jego chorób. Dla utrzymania elastyczności i prawidłowego funkcjonowania naczyń krwionośnych zalecane jest wysokie spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 redukujących działanie aterogenne.

Warto również zwrócić uwagę na podaż związków bioaktywnych pochodzenia roślinnego o charakterze antyoksydantów, takich jak kwercetyna i allicyna z cebuli i czosnku, bioflawanoidy z cytrusów czy fitozwiązki kurkumy, anyżu, goździków, imbiru, bazylii, chrzanu, majeranku czy mięty. Zalecane jest również spożywanie produktów na bazie żelatyny, która jest źródłem aminokwasów wchodzących w skład wielu tkanek łącznych.

W diecie podczas chorób układowych tkanki łącznej unikać należy produktów wysokoprzetworzonych, bogatych w tłuszcze trans i cukry proste. Ponadto zaleca się ograniczenie produktów zawierających kwas moczowy, takich jak konserwy mięsne i rybne, szczaw czy rośliny strączkowe. Niezalecane są również kawa, herbata i napoje alkoholowe.

Tak zwane kolagenozy stanowią grupę bardzo uciążliwych schorzeń. Szeroka etiologia i zróżnicowane objawy często utrudniają diagnozę, przez co leczenie może być opóźnione i/lub mniej efektywne. Kiedy rozpoczyna się terapię chorób układowych tkanki łącznej, warto zwrócić uwagę na całokształt stylu życia. Czasami nawet te czynniki, które mogłyby wydawać się nieistotne, mogą mieć duże znaczenie.