Zalecenia dietetyczne przy zwyrodnieniu stawów

Aktualizacja: 18 marca, 2024

Rosnący odsetek osób cierpiących na otyłość, a także słaba dieta i brak aktywności fizycznej skutkują rozwojem wielu chorób, m.in. tych o podłożu reumatoidalnym. Jedną z nich jest choroba zwyrodnieniowa stawów, która obecnie występuje najpowszechniej ze wszystkich schorzeń reumatoidalnych. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, czym jest ta jednostka i jaką dietę warto przy niej zastosować.

Zwyrodnienie stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest jednostką chorobową występującą głównie wśród osób starszych. Jest to najczęstsza choroba reumatyczna i stanowi główną przyczynę obniżenia jakości życia, a także niepełnosprawności wśród osób powyżej 65 roku życia. Dotyka przede wszystkim najbardziej obciążonych stawów – kolan i bioder, jednak wraz ze wzrostem otyłości zaczyna się ona pojawiać nawet w okolicach rąk. Spowodowane jest to zależnością, która mówi, że zwiększona masa ciała jest wprost proporcjonalna do nadmiernego spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych, odpowiedzialnych za powstawanie stanów zapalnych w organizmie oraz odporności na leptynę. Substancja ta w zwiększonych ilościach nabiera aktywności prozapalnej. Oddziałuje ona także na chrząstkę stawową, w efekcie działając degeneratywnie na jej homeostazę. Głównym impulsem przyczyniającym do występowania schorzenia jest zaburzenie równowagi między degradacją a syntezą chrząstki. Prawdopodobnie w przebiegu przypadłości chondrocyty, a więc komórki tkanki chrzęstnej, ulegają apoptozie (to naturalna śmierć komórki). Hipoteza taka wyciągnięta została na podstawie obserwacji, podczas której zauważono istotnie większą liczbę komórek apoptotycznych w chrząstce osób chorych w porównaniu do osób zdrowych.

Zwyrodnienie stawów – dieta

Zwyrodnienie stawów to jednostka chorobowa wymagająca przyjmowania preparatów farmaceutycznych dobranych indywidualnie przez lekarza. Podobnie jak w innych przypadkach istnieje dieta wspomagająca leczenie, a także łagodząca objawy. Niezwykle istotna jest prawidłowa masa ciała, która pozwala zapobiec nadmiernym naciskom na zmienione chorobowo stawy. Z tego względu niezalecana jest dieta bogata w tłuszcz. Unikać zatem należy tłustych mięs, a także pełnotłustego nabiału czy tłuszczów zwierzęcych, jak np. smalec, słonina czy masło. Istnieją badania wskazujące na szybszy postęp schorzenia u osób stosujących właśnie taki styl żywienia. Z tłuszczów, które zalecane są w tym schorzeniu, wymienić można oliwę z oliwek, której wpływ dokładnie przebadano. Odnotowano, że zmniejsza ona znacząco stan zapalny w tkance chrzęstnej, a także wspomaga produkcję substancji zapewniającej ślizg kości i redukującej tarcie, a której zazwyczaj jest zminimalizowana ilość podczas zwyrodnienia.

Oczywiście nieodzownym elementem terapii jest aktywność fizyczna, dostosowana indywidualnie, ściśle do możliwości chorego, która ogranicza procesy degeneracyjne i poprawia stan pacjenta. Dodatkowo istnieją doniesienia świadczące o tym, iż przyczyną tej choroby może być niedobór selenu. Z tego względu, planując dietę dla pacjenta z taką jednostką chorobową, pod uwagę należy wziąć unormowanie oraz dbałość o odpowiedni poziom tego pierwiastka przyjmowanego wraz z pożywieniem. Warto więc włączyć do swej diety surowce takie jak: orzechy brazylijskie, ryby, mięso, pieczywo pełnoziarniste oraz ryż.

Co więcej, naukowcy są zdania, że sok z granatu może wpływać ochronnie na rozwój schorzenia. Przeprowadzone analizy świadczą o tym, że prawdopodobnie polepsza on funkcjonowanie, a także zmniejsza sztywność fizyczną chorych. Ponadto zwiększa poziom antyoksydantów w ustroju, a także zmniejsza rozkład enzymów chrzęstnych. Szeroko prowadzone badania pozwoliły zaobserwować wydzielanie H2O2 podczas rozkładu komórek, który może dodatkowo wzmagać ich niszczenie. Zastosowano suplementację witaminą B3 – niacyną, która hamuje produkcję owej substancji, a tym samym zmniejsza apoptozę komórek chrząstki. Do produktów będących dobrym źródłem niacyny zaliczamy m.in.: mięso, wątróbkę oraz orzechy arachidowe, a także ryby, kasze (gryczaną i jęczmienną), ryż brązowy, fasolę białą, pomidory i ziemniaki.

Warto wspomnieć, że badania udowodniły terapeutyczny wpływ diety śródziemnomorskiej na to schorzenie. Taki styl żywienia skutkuje włączeniem procesu odzyskiwania chrząstki stawowej w chorobie zwyrodnieniowej. Dieta ta obfituje w ryby, owoce i warzywa, a także rośliny strączkowe. Bogata jest również w produkty pełnoziarniste oraz grube kasze, a także orzechy. Podstawowym jej wyznacznikiem jest unikanie czerwonego oraz tłustego mięsa, a także słodyczy i białej mąki oraz jej przetworów. Zabronione jest smażenie oraz spożycie pełnotłustych potraw, a zalecane grillowanie czy gotowanie zarówno w wodzie, jak i na parze.

Podsumowując, choroba zwyrodnieniowa stawów jest schorzeniem obniżającym znacząco jakość życia chorych, a także powodującym ogromny ból. Z tego względu warto zatroszczyć się o dietę, która nie tylko wspomoże leczenie pacjenta, ale także wpłynie na zminimalizowanie i złagodzenie intensywności objawów.