Zapalenie stawów – objawy, dieta. Jak leczyć zapalenie stawów?

Aktualizacja: 10 marca, 2025

Zapalenie stawów może mieć różne przyczyny i powodować szereg objawów, a nawet upośledzać zdolność do wykonywania codziennych czynności. Czynniki wpływające na rozwój choroby obejmują uraz, nieprawidłowy metabolizm, cechy genetyczne, infekcje i dysfunkcje układu immunologicznego. Zarówno aktywność fizyczna, jak i odpowiednia dieta mogą poprawić funkcjonowanie, zdrowie psychiczne oraz niwelować ból.

Zapalenie stawów

Zapalenie stawów to stan, w którym dochodzi do zwyrodnienia chrząstki stawowej. Stan zapalny powoduje jej uszkodzenie, zniekształcenie oraz ograniczenie ruchomości, a w następstwie pojawienie się objawów zapalenia stawów. Do najczęściej rozpoznawanych rodzajów zapalenia stawów można zaliczyć m.in.: chorobę zwyrodnieniową stawów, reumatoidalne zapalenie stawów, bakteryjne zapalenie stawów i dnę moczanową.

Objawy zapalenia stawów

Każde z powyższych schorzeń charakteryzuje się swoistymi objawami zapalenia stawów.

Do ogólnych można zaliczyć:

• sztywność stawów,
• obrzęk,
• ocieplenie skóry w miejscu występowania stawu,
• zaczerwienienie,
• ból stawów,
• ograniczone funkcje stawów.

Wiele postaci zapalenia stawów, ponieważ są to choroby reumatyczne, może powodować objawy dotyczące różnych narządów ciała, które nie obejmują bezpośrednio stawów. Objawy u niektórych pacjentów mogą również obejmować:

• gorączkę,
• obrzęk gruczołu (powiększone węzły chłonne),
• utratę masy ciała,
• zmęczenie,
• złe samopoczucie,
• objawy wynikające z nieprawidłowości funkcjonowania narządów, takich jak płuca, serce lub nerki.

Ból spowodowany artretyzmem może być stały lub może pojawiać się i znikać. Może dotyczyć tylko jednej części lub być odczuwanym w wielu częściach ciała.

Każdy, kto doświadcza któregokolwiek z powyższych kluczowych znaków ostrzegawczych, powinien natychmiast zgłosić się do lekarza.

Jak leczyć zapalenie stawów?

Leczenie ma na celu kontrolę bólu, minimalizację uszkodzeń stawów oraz poprawę lub utrzymanie jakości życia. Obejmuje:

• leki,
• terapie niefarmakologiczne,
• terapię fizyczną lub zajęciową,
• utratę masy ciała,
• edukację i wsparcie pacjentów,
• operacje, w tym wymiana stawu.

Leki będą zależeć od rodzaju artretyzmu. Powszechnie stosowane leki to:

1. środki przeciwbólowe: zmniejszają ból, ale nie mają wpływu na stan zapalny;
2. niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ): zmniejszają ból i stan zapalny. Dostępne bez recepty NLPZ obejmują ibuprofen (Advil, Motrin IB) i naproksen sodu (Aleve). Niektóre NLPZ są dostępne jako kremy, żele lub plastry, które mogą być stosowane na konkretne stawy;
3. przeciwutleniacze: niektóre kremy i maści zawierają mentol lub kapsaicynę, składnik, odpowiadający m.in. za ostry smak papryki. Ich stosowanie może zmniejszać ból;
4. kortykosteroidy: prednizon i kortyzon zmniejszają stan zapalny.

Zapalenie stawów – dieta

Zdrowa, zbilansowana dieta z odpowiednimi ćwiczeniami, unikanie palenia i nadmiaru alkoholu może pomóc osobom z artretyzmem zachować ogólny stan zdrowia.

Nie ma konkretnej diety, która leczy zapalenie stawów, ale niektóre rodzaje żywności mogą pomóc zmniejszyć stan zapalny. Pokarmy i dania, które można znaleźć w diecie śródziemnomorskiej, mogą dostarczyć wielu składników odżywczych pomagających utrzymać prawidłowy stan zdrowia stawów:

• ryby (tłuste ryby morskie, obfitują w kwasy omega-3. Kwasy te wykazują działanie przeciwzapalne, zmniejszając stężenie parametrów zapalnych);
• orzechy i nasiona (są źródłem jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (MUFA), które podobnie jak kwasy omega-3 wykazują działanie przeciwzapalne);
• owoce i warzywa (wspierają układ immunologiczny i przeciwdziałają niekorzystnemu działaniu wolnych rodników);
• oliwa z oliwek extra virgin tłoczona na zimno – poza jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi (MUFA) oliwa z oliwek zawiera składnik zwany oleocanthal, związek o korzystnym działaniu m.in. w leczeniu RZS;
• produkty pełnoziarniste (zawierają błonnik, który zmniejsza stan zapalny);
• rośliny strączkowe (działają antyoksydacjnie i przeciwzapalnie, są źródłem białka i minerałów).

Prawidłowe odżywianie może odgrywać ważną rolę w leczeniu zapalenia stawów i zmniejszać ryzyko jego wystąpienia. Chociaż produkty spożywcze, wrażliwość pokarmowa lub nietolerancja nie są znane z tego, że powodują artretyzm, zbilansowana dieta pomaga utrzymać prawidłową masę ciała i kontrolować stan zapalny. Pokarmy, które go zwiększają, zwłaszcza pokarmy pochodzenia zwierzęcego, wysokoprzetworzone (zawierają tłuszcze trans, które nasilają stany zapalne w organizmie) i dieta bogata w cukier mogą pogorszyć objawy choroby.

Dna moczanowa jest jednym z rodzajów zapalenia stawów, który jest ściśle związany z dietą, Jest stanem spowodowanym podwyższonym poziomem kwasu moczowego, który może być wynikiem diety bogatej w puryny, tak więc produkty takie jak: mięso, ryby, suche nasiona roślin strączkowych, alkohol, czarna herbata i marynaty mogą wywołać zaostrzenie choroby.

Jest wiele rzeczy, które można zrobić, aby zachować mobilność i dobrą jakość życia. Konieczne jest poznanie choroby i możliwości leczenia, poświęcenie czasu na aktywność fizyczną i dążenie do utrzymania prawidłowej masy ciała.