Zapalenie stawów – objawy, dieta. Jak leczyć zapalenie stawów
Zapalenie stawów może mieć różne przyczyny i powodować szereg objawów, a nawet upośledzać zdolność do wykonywania codziennych czynności. Czynniki wpływające na rozwój choroby obejmują uraz, nieprawidłowy metabolizm, cechy genetyczne, infekcje i dysfunkcje układu immunologicznego. Zarówno aktywność fizyczna, jak i odpowiednia dieta mogą poprawić funkcjonowanie, zdrowie psychiczne oraz niwelować ból.
Zapalenie stawów
Zapalenie stawów to stan, w którym dochodzi do zwyrodnienia chrząstki stawowej. Stan zapalny powoduje jej uszkodzenie, zniekształcenie oraz ograniczenie ruchomości, a w następstwie pojawienie się objawów zapalenia stawów. Do najczęściej rozpoznawanych rodzajów zapalenia stawów można zaliczyć m.in.: chorobę zwyrodnieniową stawów, reumatoidalne zapalenie stawów, bakteryjne zapalenie stawów i dnę moczanową.
Objawy zapalenia stawów
Każde z powyższych schorzeń charakteryzuje się swoistymi objawami zapalenia stawów.
Do ogólnych można zaliczyć:
- sztywność stawów,
- obrzęk,
- ocieplenie skóry w miejscu występowania stawu,
- zaczerwienienie,
- ból stawów,
- ograniczone funkcje stawów.
Wiele postaci zapalenia stawów, ponieważ są to choroby reumatyczne, może powodować objawy dotyczące różnych narządów ciała, które nie obejmują bezpośrednio stawów. Objawy u niektórych pacjentów mogą również obejmować:
- gorączkę,
- obrzęk gruczołu (powiększone węzły chłonne),
- utratę masy ciała,
- zmęczenie,
- złe samopoczucie,
- objawy wynikające z nieprawidłowości funkcjonowania narządów, takich jak płuca, serce lub nerki.
Ból spowodowany artretyzmem może być stały lub może pojawiać się i znikać. Może dotyczyć tylko jednej części lub być odczuwanym w wielu częściach ciała.
Każdy, kto doświadcza któregokolwiek z powyższych kluczowych znaków ostrzegawczych, powinien natychmiast zgłosić się do lekarza.
Jak leczyć zapalenie stawów?
Leczenie ma na celu kontrolę bólu, minimalizację uszkodzeń stawów oraz poprawę lub utrzymanie jakości życia. Obejmuje:
- leki,
- terapie niefarmakologiczne,
- terapię fizyczną lub zajęciową,
- utratę masy ciała,
- edukację i wsparcie pacjentów,
- operacje, w tym wymiana stawu.
Leki będą zależeć od rodzaju artretyzmu. Powszechnie stosowane leki to:
- środki przeciwbólowe: zmniejszają ból, ale nie mają wpływu na stan zapalny;
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ): zmniejszają ból i stan zapalny. Dostępne bez recepty NLPZ obejmują ibuprofen (Advil, Motrin IB) i naproksen sodu (Aleve). Niektóre NLPZ są dostępne jako kremy, żele lub plastry, które mogą być stosowane na konkretne stawy;
- przeciwutleniacze: niektóre kremy i maści zawierają mentol lub kapsaicynę, składnik, odpowiadający m.in. za ostry smak papryki. Ich stosowanie może zmniejszać ból;
- kortykosteroidy: prednizon i kortyzon zmniejszają stan zapalny.
Zapalenie stawów – dieta
Zdrowa, zbilansowana dieta z odpowiednimi ćwiczeniami, unikanie palenia i nadmiaru alkoholu może pomóc osobom z artretyzmem zachować ogólny stan zdrowia.
Nie ma konkretnej diety, która leczy zapalenie stawów, ale niektóre rodzaje żywności mogą pomóc zmniejszyć stan zapalny. Pokarmy i dania, które można znaleźć w diecie śródziemnomorskiej, mogą dostarczyć wielu składników odżywczych pomagających utrzymać prawidłowy stan zdrowia stawów:
- ryby (tłuste ryby morskie, obfitują w kwasy omega-3. Kwasy te wykazują działanie przeciwzapalne, zmniejszając stężenie parametrów zapalnych);
- orzechy i nasiona (są źródłem jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (MUFA), które podobnie jak kwasy omega-3 wykazują działanie przeciwzapalne);
- owoce i warzywa (wspierają układ immunologiczny i przeciwdziałają niekorzystnemu działaniu wolnych rodników);
- oliwa z oliwek extra virgin tłoczona na zimno – poza jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi (MUFA) oliwa z oliwek zawiera składnik zwany oleocanthal, związek o korzystnym działaniu m.in. w leczeniu RZS;
- produkty pełnoziarniste (zawierają błonnik, który zmniejsza stan zapalny);
- rośliny strączkowe (działają antyoksydacjnie i przeciwzapalnie, są źródłem białka i minerałów).
Prawidłowe odżywianie może odgrywać ważną rolę w leczeniu zapalenia stawów i zmniejszać ryzyko jego wystąpienia. Chociaż produkty spożywcze, wrażliwość pokarmowa lub nietolerancja nie są znane z tego, że powodują artretyzm, zbilansowana dieta pomaga utrzymać prawidłową masę ciała i kontrolować stan zapalny. Pokarmy, które go zwiększają, zwłaszcza pokarmy pochodzenia zwierzęcego, wysokoprzetworzone (zawierają tłuszcze trans, które nasilają stany zapalne w organizmie) i dieta bogata w cukier mogą pogorszyć objawy choroby.
Dna moczanowa jest jednym z rodzajów zapalenia stawów, który jest ściśle związany z dietą, Jest stanem spowodowanym podwyższonym poziomem kwasu moczowego, który może być wynikiem diety bogatej w puryny, tak więc produkty takie jak: mięso, ryby, suche nasiona roślin strączkowych, alkohol, czarna herbata i marynaty mogą wywołać zaostrzenie choroby.
Jest wiele rzeczy, które można zrobić, aby zachować mobilność i dobrą jakość życia. Konieczne jest poznanie choroby i możliwości leczenia, poświęcenie czasu na aktywność fizyczną i dążenie do utrzymania prawidłowej masy ciała.
Literatura:
- https://www.niams.nih.gov/health-topics/arthritis
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMHT0024677/
- Szczeklika, P. Gajewski,: Choroby wewnętrzne. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2009 s. 852-854.
- L. Pachocka, M. Jarosz,: Dna moczanowa., Wydawnictwo PZWL
- Cleland LG, Hill CL, James MJ. Diet and arthritis. Baillieres Clin Rheumatol. 1995 Nov;9(4):771-85.
- https://www.cdc.gov/arthritis/basics/types.html