Rukiew wodna. Właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania i przepisy
Aktualizacja: 29 kwietnia, 2024
Pikantne małe liście rukwi wodnej zawierają więcej witaminy C niż pomarańcze, więcej witaminy E niż brokuły, więcej wapnia niż mleko krowie i więcej żelaza niż szpinak. Znana jest przede wszystkim ze swoich antynowotworowych i odmładzających właściwości – ale to nie jedyne jej zalety. Dodawaj ją do kanapek, sałatek, użyj do stworzenia wspaniałej zupy, sosu, czy dania z makaronu.
Rukiew wodna
Rukiew wodna (Nasturtium officinale) jest byliną z rodziny kapustowatych (Brassicaceae) dorastającą do 60–80 cm wysokości. Roślina ta, jak wiele gatunków wodnych i błotnych, cechuje się szerokim zakresem zmienności fenotypowej w zależności od zróżnicowania warunków siedliska. Posiada płożącą się, wewnątrz pustą łodygę. Ma nieduże, pierzaste liście oraz drobne, białe kwiaty. Owocem jest łuszczyna o długości kilkunastu milimetrów z dwoma rzędami nasion przypominających nasiona gorczycy.
Rukiew wodną występuje w strefie klimatu umiarkowanego. Najlepszymi warunkami bytowania są brzegi potoków i czystych zbiorników wodnych. W Polsce jest uznawana za gatunek rodzimy, nadwodny (hydrofit i helofit), jednak bardzo rzadki. Brak ścisłych danych o rozmieszczeniu tej rośliny tłumaczony jest częstym nieodróżnianiem jej od gatunków pokrewnych, a także myleniem z rzeżuchą gorzką Cardamine amara L.
To z wody, najlepiej o odczynie zasadowym, czerpie niezbędne do wzrostu składniki mineralne. Można ją również wyhodować na grządce w ogródku, jeśli tylko będzie regularnie i obficie podlewana, a także w doniczce wstawionej do większego pojemnika z wodą.
Roślina ta charakteryzuje się ostrym zapachem i pieprznym smakiem. Jadalne są liście jak i nasiona rukwi. Kwitnie od maja do sierpnia. Z początkiem kwitnienia staje się gorzkawa.
Właściwości i zastosowanie rukwi wodnej
Na zlecenie rządowej agencji przeciwdziałania chorobom zakaźnym w USA (Centers for Disease Control) zespół amerykańskich badaczy przeprowadził badania na 41 różnych owocach i warzywach. Wyniki badań wskazały, że rukiew wodna jest najzdrowszą spośród wybranych warzyw i owoców. W zestawieniu wyprzedziła brokuły, jarmuż i pomidory.
Rukiew wodna jest niebywale bogatym źródłem witamin C, B1, B6, K i E, żelaza, wapnia, magnezu, manganu i cynku, który pozytywnie wpływa na skórę i włosy. Przesycona jest beta-karotenem i witaminą A, które są ważnymi przeciwutleniaczami niezbędnymi dla zdrowej skóry i oczu.
Rukiew zawiera ponadto znaczne ilości luteiny i zeaksantyny, dzięki którym karotenoidy, które działają jak przeciwutleniacze, usuwają z organizmu wolne rodniki.
Roślina ta wyróżnia się również pod względem zawartości kwercetyny – flawonoidu i silnego przeciwutleniacza.
Podstawową właściwością rukwi wodnej jest jej działanie antynowotworowe. Wykazano, że skutecznie neutralizuje związki chemiczne odpowiedzialne za powstawanie raka we krwi palaczy. Dzięki zawartościom przeciwutleniaczy częste sięganie po rukiew zmniejsza ryzyko uszkodzeń łańcuchów DNA w komórkach krwi. Podnosi poziom pożytecznych związków, jednocześnie obniżając poziom związków szkodliwych.
Związki zawarte w rukwi wodnej, posiadają zdolność do hamowania rozwoju komórek nowotworowych raka piersi. Dodatkowo łagodzą komórki zmienione nowotworowo, poprzez odcinanie dopływu krwi i tlenu niezbędnych w odżywianiu komórkowym. Odkrycie to stanowi bardzo wartościową informację, nie tylko dla świata nauki, ale także dla każdej kobiety, dając jej szansę na uchronienie się przed zachorowaniem na raka piersi.
Naukowo udowodniono, iż rukiew wodna spożywana w ilości ok. 80 g dziennie znacznie poprawia kondycję skóry i działa odmładzająco. Już po miesiącu od włączenia rukwi do codziennej diety zauważono spłycenie istniejących zmarszczek o blisko 40%! Ponadto zmniejsza przebarwienia i zaczerwienienia a także zwęża pory. Rukiew wodną można stosować również zewnętrznie. Nacieranie nią podrażnionego naskórka usuwa zmiany skórne.
Inne właściwości rukwi wodnej:
- poprawia samopoczucie,
- wspomaga układ pokarmowy, pobudza trawienie,
- ma działanie wykrztuśne,
- wspomaga pracę wątroby, tarczycy, układu krwionośnego,
- stanowi środek przeciwzapalny błony śluzowej jamy ustnej,
- wspomaga leczenie reumatyzmu,
- wyciąg z rukwi podaje się przy awitaminozach,
- posiada działanie moczopędne
Gdzie kupić rukiew wodna?
Jest na powszechnie dostępna. Bez trudu kupimy ją w sklepach ogrodniczych oraz w dużych marketach na dziale z warzywami lub zdrową żywnością. Rukiew można spotkać także na bazarach i targach. Możemy zamówić ją także przez Internet.
Jak się je rukiew wodną?
Można ją jeść na surowo jako składnik sałatek i surówek. Jej lekko pikantny smak i chrupkość urozmaici także tradycyjne kanapki. Rukiew wodna doskonale łączy się z większością warzyw oraz owoców. Podbija smak soczystych pomarańczy oraz owoców granatu. Nadaje się także do stworzenia pasty na kanapki z wykorzystaniem awokado. Rukiew wodna może być poddawana obróbce termicznej i serwowana jako aromatyczne pesto. Doskonale podbija smak makaronów i delikatnych mięs. Rukiew może być częścią sosów, zup, marynat oraz mieszanek przypraw.
Na co jest dobra rukiew wodna, czy jest zdrowa?
Roślina ta jest uznawana za jedną z najzdrowszych roślin na świecie. Jej walory doceniano już w starożytności. Co ciekawe, do jedzenia nadają się zarówno liście, kwiaty, jak i owoce tej rośliny. Wspomaga prawidłową pracę tarczycy. Reguluję działanie układu moczowego. Doskonale radzi sobie ze stanami zapalnymi jamy ustnej. Rukiew wykorzystuje się także w leczeniu reumatyzmu. Roślina wykazuje także właściwości uspokajające.
Rukiew wodna – przeciwwskazania
Przeciwwskazaniem do spożywania rukwi wodnej są wrzody żołądka, wrzody jelit, a także zapalne choroby nerek.
Rukiew wodna – przepisy
Składniki:
- 85 g rukwi wodnej
- 1 zielona
- papryka
- 1 pomarańczowa papryka
- 2 cebulki wiosenne
- szczypiorek
Dressing:
- 2 łyżki oliwy
- 1 łyżka octu balsamicznego
- 1/2 łyżeczki cukru trzcinowego
- 1 łyżeczka musztardy
- sól do smaku
Przygotowanie: rukiew wodną dokładnie umyć, wypłukać i obsuszyć. Papryki umyć, sparzyć wrzątkiem, pokroić w paseczki. Cebulki i szczypiorek również umyć, posiekać. Wszystkie składniki dressingu połączyć ze sobą, dokładnie wymieszać. Warzywa polać dressingiem tuż przed spożyciem sałatki, delikatnie wymieszać.
Składniki (4 porcje):
- mała cebula
- średniej wielkości ziemniak
- oliwa z oliwek
- 600 ml wywaru warzywnego
- 100 g rukwi wodnej lub rzeżuchy
- 250 ml (szklanka) jogurtu naturalnego
- gałązki rukwi do ozdobienia
Przygotowanie: cebulę obierać i drobno posiekać. Ziemniaka obrać, umyć i pokroić w kostkę. W garnku rozgrzać 2 łyżki oliwy z oliwek, wrzucić cebulę i smażyć chwilę, aż zmieni kolor, ale nie zacznie się rumienić. Dodać kostki ziemniaka i dobrze wymieszać. Wlać wywar warzywny, zagotować. Przykryć i gotować na małym ogniu 15 minut, aż ziemniaki będą miękkie. Rukiew wodną opłukać w zimnej wodzie, posiekać listki. Dodać do zupy i natychmiast zdjąć garnek z ognia. Zupę zmiksować w blenderze na bardzo gładko. Dolać jogurt, wymieszać i delikatnie podgrzać. Ewentualnie doprawić solą i pieprzem. Zupę podawać w filiżankach, udekorowaną małymi gałązkami rukwi wodnej.
Składniki:
- 100g rukwi wodnej
- makaron spaghetti
- garść migdałów
- 4 łyżki startego Parmezanu lub Grana Padano
- 2 ząbki czosnku
- 1 łyżeczka soku z limonki
- 4-6 łyżek oliwy
- 1 łyżeczka soli
- 1/2 łyżeczki mielonego czarnego pieprzu
Przygotowanie: rukiew umyć i osuszyć. Migdały uprażyć na suchej patelni. Rukiew, czosnek i migdały dokładnie zmiksować, wmieszać starty ser, dodać sok z limonki i stopniowo dodawać oliwę. Na koniec doprawić solą i pieprzem. Ugotować makaron wg. przepisu na opakowaniu. Wymieszać z pesto
FAQ:
Jak wygląda warzywo rukiew wodna?
Bylina ma rozgałęzioną łodygę. Łodyga może wznosić się do góry lub częściowo opierać o podłoże, ma mięsiste liście.
Jaki smak ma rukiew wodna?
Świeże liście rukwi wodnej mają pikantny, pieprzowy smak. Są chrupiące i orzeźwiające.
Czym zastąpić rukiew?
Rukiew wodną można zastąpić rukolą, szpinakiem, mniszkiem lekarskim lub kiełkami rzodkiewki.
Czy rukiew wodna to jest to samo co rzeżucha?
Rukiew wodna ma wiele wspólnego z rzeżuchą. Jest nawet nazywana rzeżuchą wodną. Obie rośliny należą do rodziny kapustowatych i mają ostry, orzeźwiający smak.
Czy rukiew wodna to jest to samo co rukola?
Rukiew wodna i rukola to dwie różne rośliny. Uznaje się, że pod względem smaku rukiew wodna jest nieco subtelniejszy odpowiednikiem rukoli.
Literatura:
Buliński M., Występowanie Nasturtium officinale R. Br. w Gdańsku, Katedra i Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej, Akademia Medyczna, Gdańsk 2000.