Flawonoidy, czyli nadzwyczajne substancje roślinne – gdzie występują i jak działają?

Aktualizacja: 4 czerwca, 2024

Flawonoidy są substancjami mającymi wspólną budowę opartą na szkielecie 2 –fenylochromanu. W roślinach są barwnikami, przeciwutleniaczami oraz chronią przed owadami i grzybami. Są uznawane za jedne z ważniejszych obrońców naszego organizmu przeciw nowotworom, chorobom układu krążenia i procesom starzenia. Warto przyjrzeć się im bliżej.

Wiemy, że wolne rodniki są cząsteczkami odpowiadającymi za procesy starzenia zachodzące w naszych organizmach. Najskuteczniejszym sposobem radzenia sobie z nimi i zatrzymania ich niekorzystnych skutków jest dostarczanie w diecie produktów bogatych w przeciwutleniacze – substancje je hamujące. Przyjrzyjmy się więc jednej z najpopularniejszych grup – flawonoidom.

Flawonoidy – gdzie występują?

Możemy je znaleźć w owocach, warzywach oraz niektórych ziołach. Ich zapotrzebowanie szacuje się na około 1g/dzień. Obecnie sklasyfikowano około 7000 związków, które zalicza się do tej grupy.

Flawonoidy – jak działają?

Flawonoidy działają przeciwutleniająco, przeciwzapalnie, moczopędnie, rozkurczająco. Obniżają ciśnienie krwi, uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, zapobiegają krwawieniom i zakrzepom, wspomagają krążenie, ułatwiają przyswajanie przez organizm witaminy C, chronią oczy i skórę przed chorobami, pomagają oczyszczać wątrobę z toksyn, działają przeciwnowotworowo.

Spośród wszystkich pozytywnych właściwości niewątpliwie najważniejszą cechą flawonoidów jest ich działanie przeciwutleniające. Wolne rodniki są to szkodliwe dla naszego organizmu – wysoce aktywne cząsteczki, posiadające niesparowany elektron, który utlenia komórki naszego organizmu. Szczególnie narażone są związki posiadające w cząsteczkach wiązania podwójne, takie jak: białka, DNA lub nienasycone kwasy tłuszczowe wchodzące w skład błon komórkowych, polisacharydy, lipidy (cholesterol) znajdujący się w krwi. Procesy te postarzają nasz organizm, co wpływa niekorzystnie na jakość oraz długość życia. Źródłami wolnych rodników są głównie: wysoko przetworzona żywność i papierosy, lecz ich źródłem są również procesy samoistnie powstające w organizmie, spowodowane niezdrową dietą oraz długotrwałym stresem. Ważnym szkodliwym aspektem wolnych rodników jest to, że ich reakcje te są kaskadowe – powstanie jednego wolnego rodnika motywuje powstawanie kolejnych, a szybkość reakcji rośnie. Poza wpływaniem na starzenie się naszego organizmu wywołują również nowotwory (przez zmiany w obrębie DNA) oraz zmiany miażdżycowe (przez utlenianie tłuszczy oraz frakcji cholesterolu LDL, które osiadają na ściankach naczyń krwionośnych, pogarszając ich elastyczność i zmniejszając średnicę). Występowanie wolnych rodników jest naturalnym procesem w naturze, jednak ich nadmierne występowanie wpływa negatywnie na organizm, również zewnętrznie, przez pogorszenie elastyczności skóry i pojawianie się zmarszczek.

Flawonoidy w żywności

Znaleźć je możemy w produktach posiadających intensywną czerwoną lub fioletową barwę, ponieważ takim zabarwieniem cechują się w naturze: porzeczka, aronia, winogrona i czerwona papryka. Lecz nie tylko tam je znajdziemy.

Występują m.in. w owocach (szczególnie w grapefruitach), warzywach (np. pomidorach, brokułach, sałacie), kaszy gryczanej, roślinach strączkowych (głównie soi), zielonej herbacie, czerwonym winie, piwie, młodym pieprzu, czekoladzie, kakao oraz oliwie z oliwek. Są także składnikami ziół wykorzystywanych w lecznictwie, jak np. rozmaryn. Gdy nie mamy dostępu do świeżych owoców i warzyw, szczególnie zimą i wiosną warto zadbać o odpowiednią ilość ich mrożonek w naszej diecie.

Flawonoidy występują m.in. w owocach, szczególnie grapefruitach.

Tak więc, aby zachować zdrowie i młody wygląd jak najdłużej pamiętajmy o tym, by spożywać odpowiednią ilość owoców i warzyw bogatych we flawonoidy. Zalecaną opcją są co najmniej 3 posiłki dziennie zawierające porcję warzyw lub owoców. Zrezygnujmy również z używek, które przyśpieszają procesy starzenia, jednocześnie bardzo niekorzystnie wpływając na krążenie, którego problemy są jedną z najczęstszych przyczyn zgonu w naszym kraju. Warto również unikać nadmiernego stresu oraz poświęcać co najmniej pół godziny na aktywność fizyczną. Lampka czerwonego wina również wpłynie pozytywnie dostarczając dawkę przeciwutleniaczy, a jednocześnie poprawi krążenie i nastrój.