Rzeżucha – właściwości, wartości odżywcze, zastosowanie oraz domowa uprawa
Aktualizacja: 3 kwietnia, 2024
Rzeżucha znana jest również pod nazwą pieprzyca, pochodzi z północno-wschodniej Afryki oraz południowo-zachodniej Azji. W starożytnym Egipcie ofiarowywana była jako prezent dla faraonów spoczywających w piramidach. Z kolei w Europie zasłynęła dzięki swoim leczniczym właściwościom. Znana wszystkim zielona trawa jest niezawodna w dostarczaniu organizmowi niezbędnych witamin. Ponadto pomaga usunąć toksyny, a nawet obniża poziom cukru we krwi. Poznajmy najcenniejsze właściwości, przeznaczanie oraz sposób na domową uprawę rzeżuchy.
Rzeżucha
Do Polski rzeżucha dotarła w XV wieku i od tego czasu stanowi jeden z głównych symboli Wielkiej Nocy. Zgodnie z tradycją wysiewana jest w okresie poprzedzającym Wielkanoc, nie mniej jednak warto jest o niej pamiętać przez cały rok. Świeża rzeżucha jest uznawana za prawdziwą skarbnicę witamin: A, C, K, B2, B6 i kwasu foliowego oraz składników mineralnych: wapnia, żelaza, magnezu, potasu, jodu, miedzi i manganu. Osoby zmagające się z cukrzycą powinny spożywać zieloną trawę z uwagi na jej właściwości obniżające poziom cukru we krwi. Ponadto poprawia pracę trzustki, wspomaga leczenie osteoporozy, anemii, choroby wieńcowej i reumatyzmu. Zalecana jest także osobom zmagającym się z problemami skórnymi i łamliwymi paznokciami.
Właściwości rzeżuchy
Lecznicza moc rzeżuchy została odkryta i doceniona przez medycynę ludową już całe wieki temu. Skiełkowana roślina znalazła swoje zastosowanie jako lek na pasożyty jelit i owrzodzenia skóry. Wykorzystywano jej właściwości dezynfekujące jamę ustną oraz pobudzające trawienie i apetyt. Jednak nie można objadać się nią ponad miarę, ponieważ jest moczopędna. Zjedzona w zbyt dużych ilościach może spowodować zapalenie pęcherza. Kilka porcji wielkości łyżeczki od herbaty w zupełności wystarczą w ciągu doby. Kto codziennie doda rzeżuchę do kanapek bądź sałatki ma dużo więcej sił witalnych i piękne włosy. Zawartość siarki sprawia, że krew nasycona tym pierwiastkiem pobudza skórę oraz cebulki włosowe do wzmożonej produkcji. Podobne działanie ma sok z rzeżuchy, który może być wcierany we włosy. Ponadto doskonale sprawdza się również do przemywania twarzy, ponieważ rozjaśnia piegi, plamy oraz przebarwienia. Charakterystyczny smak rzeżucha zawdzięcza olejkom eterycznym, w których skład wchodzą związki siarki, np. glikozyd izosiarkocyjanowy. Mimo faktu, że smakuje specyficznie jest doskonałym dodatkiem do wielu potraw.
Kalorie i wartości odżywcze rzeżuchy:
Składnik | Zawartość w 100 g |
Kalorie (wartość energetyczna) | 32 kcal/ 134 kJ |
Białko | 2,60 g |
Tłuszcz ogółem | 0,70 g |
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | 0,023 g |
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | 0,228 g |
Kwasy omega-3 | 76 mg |
Kwasy omega-6 | 152 mg |
Węglowodany | 5,50 g |
Błonnik pokarmowy | 1,1 g |
Witamina A | 6917 I.U. |
Witamina D | 0 I.U. |
Witamina E | 0,70 mg |
Witamina K | 542 µg |
Witamina C | 69 mg |
Witamina B1 | 0.080 mg |
Witamina B2 | 0,260 mg |
Witamina B3 (PP) | 1,00 mg |
Witamina B6 | 0,247 mg |
Kwas foliowy | 80 µg |
Witamina B12 | 0,0 µg |
Kwas pantotenowy | 0,242 mg |
Wapń | 81 mg |
Żelazo | 1,30 mg |
Magnez | 38 mg |
Fosfor | 76 mg |
Potas | 606 mg |
Sód | 14 mg |
Cynk | 0,23 mg |
Miedź | 0,17 mg |
Mangan | 0,55 mg |
Selen | 0,9 µg |
Zastosowanie rzeżuchy
Persowie posypywali chleb rzeżuchą przed wyprawami wojennymi i polowaniami. Współcześnie zielona trawa używana jest do zup warzywnych, sosów, sałatek, surówek, past serowych, rybnych oraz jajecznych. Doskonale sprawdza się jako dodatek do twarożku i nawet masła. Dzięki swoim właściwościom wzmagającymi apetyt śmiało może zostać podana każdemu małemu niejadkowi.
Domowa uprawa rzeżuchy
Rzeżucha należy do roślin z rodziny kapustowatych. Należy do niej ponad 100 gatunków występujących w strefie umiarkowanej. W Polsce najpopularniejszych jest 10 gatunków. Bardzo łatwo jest ją wyhodować w domu, ponieważ można wysiać nasiona na doniczce lub innym naczyniu. Można ją jeść po upływie zaledwie kilku dni od zasiania. Jak można tego dokonać?
- zaopatrz się w opakowanie rzeżuchy,
- wybierz naczynie, po czym włóż do niego bibułkę, watę lub ligninę, którą należy nasączyć wodą,
- rozprowadź nasiona,
- zwilż nasiona wodą,
- pozostaw w jasnym oraz ciepłym miejscu,
- pamiętaj o codziennym zraszaniu nasion wodą.
Pierwsze kiełki powinny pojawić się w ciągu drugiego lub trzeciego dnia od posadzenia. Po 10 dniach rzeżucha osiąga swoją finalną postać. Następnie należy ją ściąć nożyczkami i zadbać o to, by nie zakwitła, ponieważ nabiera wtedy wyjątkowo gorzkiego smaku.
Pamiętam od dzieciństwa jak moja babcia już w styczniu siała nasiona na ligninę ułożoną na odwróconej doniczce z tym,że nie jadła całych kiełków tylko przycinała łodyżki i tak nam serwowała do tego łyżka prawdziwego tranu.O chorobach nie było mowy pomimo tego,że w ówczesnych czasach zimą dziewczynki nie nosiły spodni tylko grube pończochy a potem rajstopy.W mojej kuchni od zarania w okresie zimowym rzeżucha siana jest sukcesywnie aż do czasu kiedy nie pojawią się nowalijki ale nie te z marketu.Smacznego
Jak rośnie rzeżucha
https://youtu.be/J-fSG3JALGA