Dietetyk niejedno ma imię. Specjalizacje dietetyki – kiedy do kogo się wybrać?

Aktualizacja: 14 czerwca, 2022

Obecnie ludzie kojarzą słowo dieta tylko i wyłącznie z dietą odchudzającą. Uważają, że do dietetyka udają się tylko osoby z nadwagą lub otyłością. Społeczeństwo nie ma świadomości, że na diecie jest każdy człowiek, ponieważ dieta jest niczym innym jak sposobem odżywiania. Istnieją różne specjalizacje dietetyki. Do kogo więc powinna udać się np. osoba otyła, uczulona na gluten, uprawiająca lekkoatletykę oraz potrzebująca wsparcia i motywacji? Odpowiedź znajduje się w poniższym artykule.

Dietetyk

Dietetyk jest osobą, która specjalizuje się w doradztwie żywieniowym. Posiada ona wiedzę z zakresu odżywiania, potrafi rozpisać zalecenia żywieniowe w danych jednostkach chorobowych oraz pomaga w uzyskaniu wymarzonej sylwetki. Głównymi zadaniami zawodowymi dietetyka są:

• określanie roli składników pokarmowych w organizmie człowieka,
• stosowanie obowiązujących norm zapotrzebowania,
• badanie pochodzenia żywności,
• profilaktyka żywieniowa chorób,
• planowanie jadłospisów indywidualnych oraz dla grup,
• umiejętność oceny stanu odżywienia pacjenta,
• stosowanie prawidłowego żywienia niemowląt z uwzględnieniem karmienia piersią,
• uczestnictwo w leczeniu żywieniowym,
• sporządzanie potraw,
• organizowanie produkcji potraw,
• leczenie żywieniowe chorób,
• organizowanie wydawania potraw w szpitalach,
• prowadzenie dokumentacji żywieniowej,
• przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
• prowadzenie edukacji zdrowotnej z zakresu zdrowego żywienia,
• ciągłe doskonalenie umiejętności zawodowych poprzez udział w szkoleniach, kursach, itd.,
• korzystanie z wiarygodnych źródeł informacji w celu doskonalenia zawodowego,
• postępowanie zgodnie z etyką,
• stosowanie przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych.

Miejsca pracy dietetyków są bardzo różne, najpowszechniej jednak znajdują oni zatrudnienie w szpitalach, domach opieki społecznej, sanatoriach, żłobkach, przedszkolach, szkołach, w stacjach sanitarno-epidemiologicznych, hotelach, klubach fitness, siłowniach, gabinetach spa lub też we własnych poradniach dietetycznych oraz na portalach internetowych. W Polsce zawód dietetyka zyskuje coraz większą popularność jednak nadal z porad i usług świadczonych przez dietetyków korzysta mało osób. Na świecie natomiast (głównie w Europie Zachodniej, Ameryce Północnej i Australii) dietetycy stanowią nieodłączny element ochrony zdrowia.

Dietetyk kliniczny

Dietetyka kliniczna jest nauką dotyczącą żywienia człowieka chorego. Dobry dietetyk kliniczny przede wszystkim powinien dysponować wiedzą na temat postępowania dietetycznego w różnych chorobach w zależności od stadia ich zaawansowania. Powinien on również prawidłowo dobierać diety do wybranych schorzeń, potrafić określić cel danej diety oraz jej zasady. Niezbędne jest także, aby dietetyk kliniczny znał zależności występujące pomiędzy układem pokarmowym a innymi układami. Bez większych problemów powinien przeprowadzać wywiady żywieniowe, dokonywać oceny sposobu żywienia oraz stanu odżywienia pacjenta, wykonywać pomiary antropometryczne człowieka oraz analizować wyniki badań laboratoryjnych. Ważne jest, aby dietetyk kliniczny potrafił planować oraz wdrażać odpowiednie postępowania żywieniowe w celu zapobiegania występowania chorób dietozależnych. Do zadań dietetyka klinicznego należy również przygotowywanie materiałów edukacyjnych dla pacjenta oraz prowadzenie edukacji żywieniowej zarówno dla osób zdrowych, jak i chorych, ich rodzin oraz pracowników ochrony zdrowia. Dietetycy kliniczni znajdują zatrudnienie przede wszystkim w oddziałach szpitalnych, poradniach podstawowej opieki zdrowotnej, poradniach specjalistycznych (chorób metabolicznych, diabetologicznej, alergologicznej, gastroenterologicznej, pediatrycznej, itd.), w poradniach dietetycznych i gabinetach odnowy biologicznej, firmach zajmujących się cateringiem dietetycznym, firmach farmaceutycznych produkujących preparaty do żywienia dojelitowego i pozajelitowego oraz w firmach produkujących żywność specjalnego przeznaczenia i suplementy diety.

Dietetyk sportowy

Coraz większym zainteresowaniem cieszy się również dietetyka sportowa. Dietetyk sportowy świadczy doradztwo zarówno zawodowym, jak amatorskim sportowcom w kwestii żywienia oraz łączenia treningu z dietą. Potrafi on oceniać oraz planować żywienie dietetyczne i suplementację. Dietetyk sportowy powinien również posiadać umiejętność prowadzenia edukacji żywieniowej i doradztwa żywieniowego dla osób podejmujących sportową i rekreacyjną aktywność fizyczną. Ważna jest też umiejętność przygotowywania smacznych i nowoczesnych posiłków. Równie istotne jest, aby dietetyk sportowy potrafił dobrać właściwą dietę przed, w trakcie i po zawodach oraz posiadał wiedzę na temat tego, jak właściwe odżywianie wpływa na zdolność do wysiłku fizycznego i osiąganie pożądanych efektów ćwiczeń. Obecnie z dietetykami sportowymi pracują nie tylko zawodowcy, ale również osoby, które amatorsko uprawiają różne dyscypliny sportu. Dietetyk sportowy przed ustaleniem jadłospisu przeprowadza wywiad z podopiecznym, dzięki któremu poznaje jego nawyki żywieniowe, upodobania kulinarne oraz cele, jakie chce osiągnąć dzięki ćwiczeniom. Następnie dokonuje się pomiaru masy ciała, sprawdza ciśnienie krwi oraz poziom tkanki tłuszczowej, wody i tkanki mięśniowej w organizmie. Na podstawie tych informacji rozpisywana zostaje dieta, która w połączeniu z ćwiczeniami pomaga osiągnąć wymarzone efekty. Dietetycy sportowi znajdują zatrudnienie przede wszystkim w ośrodkach sportowych i rekreacyjnych, ośrodkach rehabilitacyjnych, poradniach dietetycznych, firmach cateringowych, przy gabinetach kosmetycznych, ośrodkach SPA, gabinetach odnowy biologicznej, klubach fitness, itd.

Psychodietetyk

Głównym zadaniem psychodietetyka jest znalezienie przyczyn problemów związanych z prawidłową masą ciała oraz diagnozą pozażywieniowych aspektów nadwagi lub niedowagi. Psychodietetyk powinien zaplanować zmiany nawyków żywieniowych, motywować oraz wspierać podopiecznego do osiągnięcia wyznaczonego celu. Psychodietetyk jest osobą, która jest wsparciem w trudnym okresie i pomaga w realizacji ustalonego celu oraz posiada wiedzę na temat dietetyki oraz psychologii. Bardzo ważnym zadaniem psychodietetyka jest znajomość złożonych procesów psychofizjologicznych, które razem z czynnikami środowiskowymi i społecznymi stanowią  główną przyczynę rozwoju nadwagi i otyłości.

Psychodietetyk pomaga w zmianie nawyków żywieniowych i redukcji zbędnych kilogramów, poprzez pracę nad motywacją, udziela wsparcia, rozpoznaje przyczyny i  mechanizmy objadania się lub też unikania pożywienia. Pyschodietetyk nie jest psychologiem czy psychoterapeutą, jednak jest on najlepszym rozwiązaniem dla osób, które mają problemy z akceptacją swojego ciała oraz były już na wielu dietach, które nie przyniosły długotrwałych rezultatów. Psychodietetyk pomaga zidentyfikować przyczyny niepowodzeń, a następnie poprzez motywowanie, wsparcie oraz edukację pomaga dążyć do wyznaczonego celu.

Obecnie niewłaściwe odżywianie i złe nawyki żywieniowe, których konsekwencją jest występowanie nadwagi, otyłości oraz niedożywienia mają znaczący wpływ na wzrost występowania cywilizacyjnych chorób dietozależnych. Ludzie, którzy przede wszystkim chcą zmienić wygląd swojego ciała, ale nie doskwierają im żadne choroby związane z dietą powinni wybrać się do zwykłego dietetyka. Pacjenci borykający się z różnego typu schorzeniami znajdą pomoc u dietetyka klinicznego. Osoby, które amatorsko lub zawodowo uprawiają sport powinny zwrócić się do dietetyka sportowego, natomiast pacjenci, którzy wielokrotnie bezskutecznie próbowali zmienić swoje odżywianie, powinni szukać problemu głębiej, a w tym przypadku pomocny może okazać się psychodietetyk.

Przeczytaj też:

• Wizyta u dietetyka – czego się spodziewać?
• Dietetyk on-line – wady i zalety poradni internetowych
• Wizyta u dietetyka – jak wygląda, ile kosztuje, czy warto iść?