Wskaźnik BMI – wzór, normy. Jak obliczyć BMI?

Aktualizacja: 15 kwietnia, 2024

”Ważę 80 kilogramów.” To dużo czy mało? Jak to obiektywnie stwierdzić? Na szczęście jest to możliwe. Dzięki BMI, które z pomocą kalkulatora możemy obliczyć w mgnieniu oka dla siebie i dla koleżanki.

Wskaźniki masy ciała, czyli BMI powstał właśnie po to, żeby łatwo określić, czy dla danej osoby 80 kilogramów jest prawidłową masą ciała, a kiedy jest to już nadwaga. Dzięki temu wskaźnikowi można również ocenić, czy pacjent jest odpowiednio odżywiony i w razie zbyt niskiej masy ciała odpowiednio szybko zainterweniować.

Co to jest BMI?

W temacie odchudzania niejednokrotnie przewija się BMI. Jednak co to jest BMI i czy na pewno jest ono nam niezbędne w ocenie naszej sylwetki? BMI to skrót od Body Mass Index. Po polsku znaczy to „wskaźnik masy ciała”. Wyrażany jest w kilogramach na metr kwadratowy (kg/m2). Jest to po prostu stosunek masy ciała do wzrostu. Pierwotnie był on zwany współczynnikiem Quateleta – XIX-wiecznego badacza, który odkrył zależność pomiędzy masą ciała a wzrostem człowieka.

Wskaźnik BMI został w pełni doceniony w latach 70. XX wieku, po badaniu w 7 krajach, gdzie został wykorzystany, jako wskaźnik problemów z nadmierną masą ciała wśród badanej populacji.

Czytaj też: Do czego służy wskaźnik WHR? Jak go obliczyć?

Wzór na BMI. Jak się oblicza wskaźnik masy ciała — wskaźnik BMI?

Wskaźnik BMI łatwo obliczyć i często jest wykorzystywany do określenia stanu odżywienia. Jest to wygodny sposób, który nie wymaga specjalnego sprzętu i można go wyliczyć bez względu na warunki badania. Obliczenie BMI można przeprowadzić w zaciszu domowym dla własnej informacji. Obliczanie BMI polega na podzieleniu masy ciała przez wzrost podniesiony do kwadratu. Masa ciała powinna być wyrażona w kilogramach, natomiast wysokość w metrach. Wzór na BMI wygląda następująco:

Prawidłowy wskaźnik BMI dla osób dorosłych mieści się w zakresie 18,5-24,9. Kalkulator BMI został opracowany już w latach 50. XIX wieku. Warto przy tym pamiętać, że wskaźnik BMI nie uwzględnia wielu istotnych czynników takich jak zawartość tkanki mięśniowej, wiek, budowa ciała, czy styl życia, dlatego stanowi wartość wyłącznie informacyjną. Dla rzetelnego określenia ryzyka wystąpienia chorób wynikających z nieprawidłowej masy ciała konieczne jest skorzystanie także z innych wyliczeń oraz przede wszystkim wykonanie badań lekarskich.

Choć BMI jest łatwy do obliczenia i wygodny w użyciu, nie można bezkrytycznie przyjmować jego wartości. Nie uwzględnia on indywidualnej budowy ciała, muskulatury, ani zawartości wody w organizmie, które również składają się na masę całego ciała. Dlatego obliczone BMI warto interpretować w oparciu o badania składu ciała.

Choć BMI jest łatwy do obliczenia i wygodny w użyciu, nie można bezkrytycznie przyjmować jego wartości.

Badania składu ciała dostarczają nam informacji o tym, ile w danym organizmie znajduje się tkanki tłuszczowej, mięśni czy wody. Jednak to badanie wymaga już zastosowania specjalnych aparatów. Najczęściej można spotkać się z aparatami, które wykorzystują zjawisko bioimpedancji elektrycznej. Pomiar polega na przepływie prądu o niskim napięciu przez ciało badanej osoby. Prąd napotyka inny opór elektryczny w każdej tkance, przez którą przechodzi. Dzięki temu urządzenie jest w stanie obliczyć zawartość poszczególnych tkanek w ludzkim ciele. Dokładność pomiaru oraz ilość mierzonych parametrów zależy od modelu urządzenia i jego przeznaczenia. Wiele urządzeń od razu może wyliczyć BMI badanej osoby.

Ze względu na sposób działania analizatorów składu ciała, bo taką nazwę fachowo noszą omawiane urządzenia, takie badanie jest zakazane u osób posiadających stymulatory serca oraz rozległe endoprotezy. Z badania składu ciała nie mogą również korzystać kobiety w ciąży. Dla tych osób jedynym możliwym do wyliczenia wskaźnikiem informującym o stanie odżywienia jest BMI.

BMI online – kalkulator

Dla ułatwienia powstały różne kalkulatory BMI online. Na wielu stronach internetowych możesz szybko wprowadzić niezbędne dane i obliczyć swoje BMI. Dokładny kalkulator BMI znajdziesz na naszej stronie. 

Wyniki wskaźnika BMI, normy, tabela

Wynik, jaki otrzymujemy klasyfikuje masę ciała z powyższego wzoru oraz informuje nas o tym, czy badana osoba jest odżywiona prawidłowo, niedożywiona lub ma nadwagę bądź otyłość. Tabela wyników BMI wygląda następująco:

Zbyt wysoki wynik BMI alarmuje o zwiększonym ryzyku wystąpienia chorób związanych z otyłością. Zaliczamy do nich cukrzycę typu 2, miażdżycę, bezdech senny, zapalenie stawów i nowotwory piersi oraz jelita grubego.

Zbyt niski wskaźnik BMI również wskazuje na nieprawidłowości i niedobór masy ciała. Najgroźniejszą stanowi ryzyko wycieńczenia organizmu z powodu niedożywienia. Niedowaga niesie ze sobą ryzyko wystąpienia anemii, zmniejszenia odporności organizmu oraz wystąpienia poważnych niedoborów witamin.

Zdrowy, dorosły człowiek ma wskaźnik BMI na poziomie 18,5-24,9. Wynik BMI poniżej 18,5 jest oznaką niedowagi. Osoby ze wskaźnikiem BMI na poziomie 25-29,99 mają nadwagę. BMI powyżej 30 jest oznaką otyłości. 

Przeczytaj też: Dieta na przytycie, czyli jak zdrowo walczyć z niedowagą

BMI dla dzieci

Obliczanie BMI według wzoru można zastosować tylko u osób dorosłych, jednak stosowanie tej metody jest rekomendowane również w przypadku dzieci i nastolatków. Różnica polega na sposobie odczytywania wyników. BMI dla dzieci może być jednak niewiarygodne ze względu na różną budowę i indywidualne tempo rozwoju. Analiza BMI dzieci i młodzieży oparta jest o dane zawarte w siatkach centylowych, dlatego należy otrzymany wynik porównać z odpowiednimi siatkami centylowymi (dostępnymi w gabinecie pediatry lub w internecie). Siatki centylowe informują o wadze i wzroście dzieci w tym samym wieku. Dla przykładu, jeżeli dziecko znajduje się na wysokości 30 centyli, oznacza to, że 30% rówieśników tej samej płci waży mniej, a pozostałe dzieci mają większą masę ciała. Jeżeli dziecko znajduje się powyżej 97 centyla, oznacza to, że cierpi na zaawansowaną otyłość. Alarmujące są także zbyt niskie wartości. Skrajna niedowaga zaczyna się już od 3 centyla.

Zobacz również: Otyłość u dzieci i młodzieży – przyczyny epidemii XXI wieku!

Jakie BMI powinno być odpowiednio do wieku?

Prawidłowy indeks BMI niewątpliwie zależy także od wieku. Normy prezentują się następująco:

Prawidłowe BMI

Utrzymywanie wskaźnika BMI na prawidłowym poziomie niesie ze sobą wiele korzyści zdrowotnych. Zaliczamy do nich wydajniejszą pracę serca i układu krążenia, zmniejszenie stężenia glukozy we krwi oraz brak bólu stawów.

Prawidłowe BMI jak pisaliśmy wcześniej mieści się w przedziale 18,5–24,9.  Wartość BMI oblicza się zawsze w sytuacji, w której potrzebna jest szybka ocena stanu odżywienia pacjenta. Monitorowanie wartości BMI pacjenta najszybciej dostarczy nam informacji o postępach zarówno w przypadku odchudzania, jak i w momencie, kiedy pacjent wymaga odżywienia.

Wyniki wskaźnika BMI są również często wykorzystywane w badaniach klinicznych. W wielu takich badaniach wykazano, że zarówno zawyżone, jak i zbyt niskie wartości wskaźnika BMI korelowały z wysokim ryzykiem wystąpienia konkretnych problemów zdrowotnych. Dla wysokich wartości BMI są to między innymi cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze czy niektóre nowotwory. Zbyt niskie BMI to głównie zapowiedź gorszego rokowania hospitalizowanych pacjentów.

Podsumowując, BMI jest praktycznym, łatwym do wyliczenia parametrem. Dlatego jest ceniony, przez środowisko medyczne. Skorzystać z niego mogą zarówno dorośli, jak i dzieci. Jednak nie uwzględnia on procentowej zawartości wszystkich tkanek w organizmie, zatem należy dodatkowo patrzeć na otrzymany wynik przez pryzmat innych czynników, np. wieku i muskulatury badanej osoby.

To może się przydać: Jak skutecznie i trwale schudnąć?

FAQ:

Jak obliczyć BMI z wiekiem?

Aby obliczyć BMI z uwzględnieniem norm takich jak wiek i płeć skorzystaj z darmowego kalkulatora.

Jaka jest prawidłowa waga?

Prawidłowa waga jest uzależniona od płci, wzrostu, wieku i stylu życia. Przyjmuje się, że prawidłową wagę mają osoby o BMI w granicach 18,5-24,9.

Jaka jest idealna waga dla kobiety?

W ustaleniu idealnej wagi pomoże korzystanie z kalkulatorów BMI. Oprócz płci konieczne jest uwzględnienie wzrostu i wieku.

Jak sprawdzić, czy waga jest odpowiednia do wzrostu?

W sprawdzeniu, czy waga jest odpowiednia do wzrostu, pomoże obliczenie wskaźnika BMI. Wskaźnik wylicza się ze wzoru, w którym masa ciała wyrażona w kg jest dzielona przez wzrost podany w metrach i podniesiony do kwadratu.

Jak obliczyć BMI dla nastolatków?

Wskaźnik BMI dla nastolatków liczony jest według tego samego wzoru co w przypadku dorosłych. Różnica polega na interpretowaniu wyniku. W przypadku nastolatków podobnie jak u dzieci, do odczytania prawidłowej wagi używa się siatek centylowych.

Jak sprawdzić, czy dziecko ma niedowagę?

Obecność niedowagi u dziecka sprawdzimy poprzez obliczenie wskaźnika BMI. Pomocne są także siatki centylowe. Jeżeli dziecko znajduje się na 5 centylu lub poniżej tej wartości oznacza to poważną niedowagę.

Ile powinni ważyć nastolatkowie?

O tym, ile powinni ważyć nastolatkowie, informuje wskaźnik BMI w zestawieniu z siatkami centylowymi. Według siatek centylowych zależnie od wzrostu idealna waga dla trzynastolatka mieści się pomiędzy 33-75 kg.