BMI – czy dobrze wszystkim znany wskaźnik jest miarodajny?

Doskonale wszystkim znany wskaźnik określania prawidłowej masy ciała w niektórych przypadkach może być niemiarodajny. Dlatego też, trzeba stosować go z rozwagą.  Dowiedz się, w jakich sytuacjach należy ograniczyć zaufanie  w stosunku do tego parametru.

Wskaźnik BMI

Wskaźnik BMI (ang. Body Mass Index lub wskaźnik Queteleta II)  pozwala w szybki i łatwy sposób oszacować prawidłową masę ciała oraz ryzyko wystąpienia otyłości i chorób jej towarzyszących, dlatego jest dość powszechnie stosowany. To jednak wskaźnik dość nieprecyzyjny. Niekiedy jego nieumiejętne stosowanie może prowadzić do niewłaściwej klasyfikacji.

Obliczanie BMI

W sieci znajdziesz wiele aplikacji i kalkulatorów, za pomocą których szybko wyliczysz swoje BMI. Możesz też samodzielnie wykonać proste obliczenia posługując  się wzorem:
BMI = masa ciała [kg] / wzrost 2, czyli dzieląc masę ciała wyrażoną w kilogramach przez wzrost wyrażony w metrach i podniesiony do kwadratu.

Jak interpretować BMI?

Światowa Organizacja Zdrowia stworzyła podział według następujących kryteriów:

• BMI poniżej 18, 5 – niedowaga
• BMI 18, 5–25 – prawidłowa waga
• BMI 25–30 – nadwaga 
• BMI 30–35 – otyłość I stopnia
• BMI 35–40 – otyłość II stopnia
• BMI powyżej 40 – otyłość III stopnia

Niskie BMI  (poniżej 18) zwiększa także szansę zachorowania na osteoporozę. Zbyt mała masa ciała jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet, ponieważ prowadzi do poważnych zaburzeń hormonalnych i do wtórnego braku miesiączki . Zbytnie wychudzenie jest bardzo niebezpieczne i zaburza funkcjonowanie całego organizmu. Prawidłowa masa ciała oscyluje w przedziale 18–25  wskaźnika BMI. Gdy wartość liczbowa wskaźnika przekroczy 25 wzrasta ryzyko wystąpienia chorób serca, nadciśnienia i cukrzycy typu II i niektórych typów nowotworów. Powinno się  wtedy ograniczyć spożywanie pokarmów bogato energetycznych i zadbać o zwiększenie aktywności fizycznej, aby unormować masę ciała i poprawić ogólny stan zdrowia. Gdy wartość wskaźnikowa przekroczy 30 mamy do czynienia z otyłością.

Czy można ufać BMI?

Korzystając z BMI trzeba pamiętać, że istnieją wyjątki, w których  nie należy sugerować się tym wskaźnikiem. W jakich przypadkach nie jest  on rzetelny?

1. Wskaźnik ten może być stosowany wyłącznie w przypadku osób dorosłych. Aby prawidłowo określić masę ciała dzieci i stale rozwijających sie młodych osób stosuje się siatki centylowe.
2. Trzeba mieć na uwadze, że optymalne współczynniki BMI zmieniają się wraz
   z kategorią wiekową. U osób starszych, kryteria oceny wartości wskaźnika są nieco  inne niż u osób w wieku produkcyjnym. Wraz z wiekiem dokonują się zmiany
   w składzie ciała, które wpływają na kształtowanie się wartości wskaźnikowych. Dochodzi  m.in. do sarkopenii, czyli zaniku tkanki mięśniowej. Zmniejsza się też wzrost takich osób, co związane jest z  postępującą kompresją kręgów i kifozą kręgosłupa.
3. Wyjątek stanowią też osoby z  wysoką masą mięśniową, czyli sportowcy.   Wskaźnik  BMI, co  prawda, pozwala ocenić masę ciała, ale niewiele mówi o jego składzie, a jest to bardzo istotna informacja. Kulturyści mogą mieć BMI wskazujące na otyłość. Tymczasem w rzeczywistości posiadają oni przecież niewielką ilość tkanki tłuszczowej. Natomiast wysocy i szczupli lekkoatleci, miewają BMI wskazujące na niedowagę.
4. Oczywiście, kobiety w ciąży również nie powinny bezkrytycznie polegać na BMI. Wskaźnik może być pomocny w szacowaniu prawidłowego przyrostu masy ciała ciężarnej, ale nie może być bezwzględnym wyznacznikiem. Trzeba zwrócić uwagę, że  stopień przybierania na wadze w czasie ciąży jest różny w poszczególnych trymestrach ciąży. Jest to bardzo indywidualna kwestia.

Wskaźnik użytkowany jest już 1,5 wieku. Od tego czasu  nauka poczyniła ogromne postępy, dlatego BMI zwykle weryfikuje się z innymi parametrami, np. obwodem pasa (WHR) czy z pomiarem  grubości fałdów skórnych. Lepszym wyborem jest też zyskujący  na popularności wskaźniki BF% – określający ilość zawartości tłuszczu w organizmie. Alternatywą dla  popularnego BMI jest również nowopowstały wskaźnik – ABSI (A Body Shape Index).