Refleksoterapia stóp – efekty, przeciwwskazania i przebieg leczniczego masażu

Aktualizacja: 29 kwietnia, 2024

Trudno uwierzyć, że potrafi pomóc na uporczywe zaparcia, rozległe obrzęki czy przywrócić utracony wcześniej górny rejestr głosu. Przyporządkować ją można do kategorii medycyny alternatywnej, co nie umniejsza jej skuteczności. Czy uwierzysz i spróbujesz, zależy wyłącznie od ciebie. Dowiedz się więcej o refleksoterapii stóp.

Refleksoterapia stóp

Jest jedną z metod akupresury, czyli masażu polegającego przede wszystkim na ucisku konkretnych punktów ludzkiego ciała. Masaż ciała posiada właściwości zdrowotne i może wspomóc odchudzanie. W tym wypadku punkty te położone są oczywiście na stopach masowanego. Podczas badania receptorów wykorzystuje się technikę „spacerowania”. Wrażliwość, czy wręcz bolesność, deformacja, ziarnistość obszaru refleksyjnego sygnalizuje o istnieniu zaburzenia, niedomagania w konkretnej części ciała. Swoje korzenie refleksoterapia stóp ma już w zamierzchłej starożytności, czego dowód stanowi egipski wizerunek z grobowca lekarzy w Ankhmahor w Sakkarze. Przedstawia on czterech mężczyzn, z czego dwóch z nich masuje stopy pozostałym. Podpis pod nim to dialog: „– Nie czyń mi krzywdy. – Będę działał tak, abyś mnie chwalił”.

Wizerunek z grobowca lekarzy w Ankhmahor w Sakkarze

Refleksoterapia stóp – podstawy teoretyczne

Istnieją dwie równoległe teorie wyjaśniające na czym polega refleksologia. Twórcą pierwszej
z nich był doktor William Fitzgerald, a rozwinęła ją Eunice Ingham uznawana za matkę współczesnej refleksologii. Zgodnie z nią przez ciało człowieka biegną nerwy, które swoje zakończenia mają w palcach stóp i dłoni. Każda z utworzonych w ten sposób ścieżek nerwowych to tzw. zona. Poprzez stymulację odpowiednich zakończeń nerwowych w stopach, można zatem wpływać na odległe części ciała, leżące w danej strefie.

Druga z teorii czerpie z założeń medycyny dalekiego wschodu. Chińczycy dużą wagę przywiązują do przepływu energii. Wierzą, że przez ciało człowieka biegną liczne ścieżki tzw. meridiany, stanowiące swoiste autostrady dla energii życiowej, którą nazywają chi. Jeżeli dojdzie do przerwania ciągłości jej przepływu, dany obszar staje się zagrożony chorobą. Ścieżki swój koniec mają w stopach, stąd też stymulacja refleksów (receptorów) na nich, może przyczynić się do zniesienia blokady i wznowienia prawidłowego krążenia energii.

Refleksoterapia stóp – efekty

Uzyskiwane w wyniku refleksoterapii efekty są różne, uzależnione od konkretnego przypadku.
W sensie ogólnym chodzi o wywołanie procesu samoleczenia. Jeśli więc problem stanowiły uporczywe zaparcia, masaż refleksów okrężnicy może wywołać wręcz przeczyszczenie. Tendencja do tworzenia się kamieni w nerkach, objawiająca się wyczuwalnymi ziarnistościami podskórnymi na stopie, skłania terapeutę do dokładnego uciskowego opracowania refleksów układu wydalniczego (nerki, moczowody, pęcherz moczowy).

Refleksologia może być pomocą także w przypadku migren, napięcia nerwowo-emocjonalnego, nadpobudliwości, obrzęków, a nawet w  pogorszeniu umiejętności wokalnych na skutek postępującego ograniczenia skali głosu. Najlepsze efekty uzyskuje się przy zastosowaniu serii ok. 15-godzinnych zabiegów. Częstotliwość początkowa 2–3 wizyty w tygodniu z czasem ulega zmniejszeniu. Terapię można wznowić, jednak warto zachować co najmniej miesięczny odstęp pomiędzy poszczególnymi seriami.

Niekiedy wyraźna reakcja organizmu pojawia się już po pierwszym masażu. Pacjent powinien zostać uprzedzony, że refleksoterapia pobudza oczyszczanie z toksyn i między innymi ze względu na ten fakt, istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia charakterystycznych odpowiedzi ustroju takich jak: potliwość, uczucie ciepła, zimna lub mrowienia, suchość w gardle, katar, wzmożone oddawanie moczu, pragnienie, senność, skłonność do śmiechu lub płaczu, wzmożony bądź słabszy apetyt, a nawet krótka choroba o cechach przeziębienia. Wymienione symptomy są jak najbardziej normalne, świadczą o reagowaniu na terapię. Jeśli jednak wystąpiłyby w niepokojąco dużym nasileniu konieczne jest zmniejszenie częstotliwości wizyt, skrócenie czasu ich trwania, bądź większa delikatność dotyku.

Refleksoterapia stóp – przebieg zabiegu

Przed zapisaniem się na wizytę u refleksologa warto odpowiednio przygotować swoje stopy. Przede wszystkim chodzi o pozbycie się nadmiernych warstw naskórka, najlepiej poprzez rozmiękczenie tkanek i zeskrobanie jego zewnętrznej warstwy z użyciem pumeksu. Pozwoli to na zwiększenie efektywności zabiegu. Sam terapeuta na początku wizyty może nas poprosić o wymoczenie stóp w ciepłej wodzie z solą. Stopy przed poddaniem ich serii punktowych ucisków często są wstępnie masowane celem rozluźnienia ścięgien, więzadeł, rozgrzania oraz wywołania ogólnej relaksacji. Już na tym etapie sam przebieg gimnastyki, może świadczyć o ewentualnych schorzeniach. Dla przykładu niepełna ruchomość, sztywność, bolesność palucha wskazuje na problemy w obrębie szyjnego odcinka kręgosłupa i karku.

Część właściwa może przebiegać na różne sposoby. Najczęściej pierwszy masaż ma charakter diagnostyczny. W tzw. postępowaniu profilaktyczno-leczniczym terapeuta obejmuje dotykiem wszystkie receptory. Opracowuje się je w pasmach podłużnych i poprzecznych poczynając od strony podeszwowej i palców, schodząc w dół do pięty, na koniec przenosząc się na część grzbietową stóp, nie pomijając także receptorów znajdujących się na wewnętrznej i zewnętrznej krawędzi.

Wykwalifikowany refleksolog jest w stanie poprzez dokładne opracowanie dotykiem kolejnych stref stwierdzić, które organy pacjenta nie pracują prawidłowo. Masowany może potwierdzić rozpoznanie, gdyż doświadcza już objawów postępującego stanu chorobowego, który został wcześniej wykryty u lekarza. Niekiedy jednak może on zostać zaskoczony, gdyż jak dotąd nie zwrócił uwagi na symptomy ze strony danego narządu.

Refleksy mogą sygnalizować problem zdrowotny, jeszcze zanim miał on szansę się rozwinąć, wskazywać niekorzystną tendencję, słabość. Podchodząc do kwestii poważnie warto wdrożyć odpowiednie działania profilaktyczne, które uchronią nas później przed koniecznością leczenia objawowego. Drugi sposób przeprowadzenia części właściwej zabiegu sprowadza się do podjęcia kuracji leczniczej (postępowanie odtruwające). Tzn. znana jest choroba, wiadomo jakie narządy obejmuje, stąd poprzez ucisk ich refleksów znajdujących się na stopach możliwe jest przyniesienie ulgi, złagodzenie objawów bólowych, stymulacja organizmu do zdrowienia. Dla osiągnięcia jak najlepszych efektów opracowaniu poddaje się kolejno refleksy:

• narządów układu wydalniczego (nerki, moczowody, pęcherz moczowy) – by uruchomić je do pracy na rzecz odtruwania, usuwania toksyn, których migrację pobudza masaż,
• układu nerwowego (części mózgowia) – co służyć ma stymulacji organu „dowódcy” tj. koordynacyjnego względem wszelkich narządów naszego ciała, źródła impulsów, stanowiących formę „rozkazów” nie dających się zignorować,
• układu pokarmowego (żołądek, jelita, trzustka, wątroba) – odpowiedzialnych za procesy przemiany materii, pozyskiwania energii z pożywienia,
• układu limfatycznego – ze względu na jego rolę w budowaniu odporności organizmu, uczestnictwo w stanie zapalnym, w czasie którego odpowiada za produkcję przeciwciał na obecność w ustroju niepożądanych mikroorganizmów,
• finalnie: organu objętego chorobą oraz ewentualnie innych, jeśli pełnią rolę pomocniczą względem niego.

Ostatnią drogą postępowania jest tzw. szybkie reagowanie. Ma charakter nagły, alarmowy. Podejmowane jest w celu zniwelowania obecnie doskwierających objawów bólowych (np. bólu zęba, głowy, po urazach). Masuje się wówczas głównie refleks bolącego organu. Stosowane jest także w stanach przeziębienia, anginie, grypie. Wówczas dodatkowo prócz narządu zajętego infekcją (np. nos, zatoki, krtań, tchawica, oskrzela, płuca, migdałki), masuje się strefy układu limfatycznego takie jak: węzły chłonne, przewód piersiowy limfatyczny.

Refleksoterapia – punkty na stopie

Refleksy leżą zarówno na stronie podeszwowej jak i grzbietowej każdej ze stóp. Receptory prawej stopy reprezentują organy wewnętrzne prawej strony ciała. Wyjątek stanowi obszar powyżej linii barku, czyli głowy. Tak jak prawa półkula naszego mózgu kontroluje lewą stronę ciała, tak samo ucisk refleksów zlokalizowanych na palcach prawej stopy, stanie się źródłem informacji i posłuży leczeniu lewostronnych narządów np. lewego oka lub ucha. Poszczególne refleksy leżą w strefach, które oddzielają orientacyjnie wytyczone linie:

• linia barku – biegnie tuż pod palcami, powyżej niej znajduje się strefa odpowiadająca organom w obrębie głowy,
• linia przepony – podbicie stopy, stanowi granicę organów klatki piersiowej (głównie płuca, oskrzela), po środku niej znajduje się refleks splotu słonecznego, uznawanego za centrum emocjonalno-nerwowe,
• linia talii – przebiega mniej więcej w połowie stopy (przy pominięciu palców), stanowi granicę dla górnej części jamy brzusznej, w której leżą organy takie jak: żołądek, wątroba, trzustka, dwunastnica, śledziona, nerki),
• linia miednicy – pięta, powyżej niej leży strefa dolnej części jamy brzusznej z narządami takimi jak: jelito cienkie, grube, moczowody, pęcherz moczowy, poniżej zaś w centrum zlokalizowany jest refleks narządów rozrodczych (jajniki/jądra).

Refleksoterapia stóp – przeciwwskazania

Refleksoterapia jest niewskazana w następujących przypadkach:

• ciąża o prawidłowym przebiegu (nie należy masować refleksów narządów rozrodczych),
• ciąża zagrożona,
• ciężkie infekcje przebiegające z gorączką,
• złamania, uszkodzenia stóp,
• choroby wymagające leczenia chirurgicznego,
• grzybica stóp,
• stany zapalne naczyń żylnych i układu limfatycznego.

Refleksoterapia stóp stanowi niezwykle ciekawą metodę leczniczą. Choć nie ma mocnych racjonalnych podstaw teoretycznych, potrafi zadziwiać efektami, zwłaszcza, gdy zawodzą rozwiązania proponowane przez medycynę klasyczną. Nie osądzaj zatem zbyt pochopnie, spróbuj sam, gdy tylko będziesz miał ku temu okazję.