Niedokrwistość w ciąży – przyczyny, objawy i dieta

Aktualizacja: 8 sierpnia, 2017

Ciąża jest wyjątkowym stanem fizjologicznym, w jakim kobieta może się znaleźć. Dochodzi wówczas do dużych zmian w funkcjonowaniu całego organizmu ze względu na konieczność przystosowania go na rozwój nowego życia.

Jednym z często towarzyszących ciężarnej mamie dolegliwości jest anemia. Można powiedzieć, iż jest ona zjawiskiem powszechnym i normalnym ze względu na zwiększenie ilości krwi krążącej, a co za tym idzie jest ona bardziej rozcieńczona. Dlatego poszczególne parametry krwinkowe są obniżone w porównaniu do norm dla osoby zdrowej, jednak w czasie ciąży granice te przesuwają się w dół. Po czym możemy ją rozpoznać? Na co zwrócić uwagę i jak starać się jej uniknąć? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w poniższym artykule.

Przyczyny niedokrwistości

Najczęściej diagnozuje się anemię z powodu niedoboru żelaza, kwasu foliowego bądź też witaminy B12. Wynika to m.in. z faktu, że zapasy poszczególnych składników, a w szczególności żelaza, są w naszym organizmie ograniczone. W czasie ciąży zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze ulega niejednokrotnie zwiększeniu, szczególnie w trzecim trymestrze. Na szczęście ludzki organizm jest tak zaprogramowany, że w czasie ciąży absorpcja żelaza z pożywienia jest zwiększona. Niestety mimo tego jest kilka powodów, które mogą wywołać niedokrwistość, tj.:

• przewlekle krwawienia w czasie ciąży,
• ciąża mnoga,
• dieta uboga w niezbędne witaminy i składniki mineralne,
• używki: papierosy i alkohol,
• przewlekłe choroby przewodu pokarmowego – np. nietolerancje, zespół złego wchłaniania,
• zażywanie leków stosowanych przy padaczce,
• wrodzone choroby krwi matki,
• mdłości i wymioty w ciąży.

Objawy niedokrwistości

Anemię w ciąży stwierdzamy w momencie, gdy dochodzi do spadku poziomu hemoglobiny poniżej 10 g/dl lub hematokrytu poniżej 30%.

W czasie anemii dochodzi do zmniejszenia możliwości przenoszenia tlenu w organizmie matki jak i płodu, przez co dochodzi do:

• ogólnego zmęczenia i osłabienia organizmu,
• bólów głowy,
• problemów z koncentracją,
• łamliwości paznokci i włosów,
• bladości skóry i błon śluzowych,
• przyspieszonego bicia serca,
• nadciśnienia tętniczego,
• bólów brzucha i żółtaczki.

Ciąża – dieta w niedokrwistości

Normy żywienia człowieka na rok 2012 zalecają kobietom w ciąży spożywanie:

W profilaktyce i wspomaganiu leczenia niedokrwistości musimy skupić się na dostarczeniu pożywienia zawierającego żelazo. Może ono występować w formie hemowej bądź niehemowej. Hemowe, najlepiej przyswajalne – znajduje się w pokarmach pochodzenia zwierzęcego. Źródłem niehemowego są natomiast niektóre pokarmy roślinne. Niestety, ten rodzaj żelaza wchłania się bardzo słabo ok. 1–6%.  Poniższa tabela przedstawia produkty zawierające odpowiednio: źródło żelaza hemowego i niehemowego. Bardzo cenną informacją jest fakt, iż wzrost przyswajalności żelaza poprawia 2–3 krotnie obecność witaminy C w pożywieniu. Dlatego niejednokrotnie lekarze zalecają popijanie suplementów diety z żelazem wodą z sokiem z cytryny. Warto również wzbogacić jadłospis w potrawy zawierające tę witaminę. Pożywienie może także wpływać na obniżenie przyswajania żelaza, do produktów o takim działaniu zaliczamy m.in. kawę i herbatę. Należy unikać tych napojów półtorej godziny przed i po posiłku. Nie wskazane jest również spożywanie produktów mlecznych, żółtego sera i produktów z niefermentowanej soi.

Sposób żywienia przyszłej mamy ma kluczowe znaczenie w odpowiednim rozwoju płodu. Podstawowe założenia to regularność i urozmaicenie oraz 5 posiłków dziennie, gdyż okres ciąży zwiększa zapotrzebowanie na żelazo, kwas foliowy oraz wit. B12, a brak urozmaicenia znacznie zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia anemii, szczególnie wśród wegetarian. Ważna jest znajomość objawów i szybka interwencja w celu zapobiegnięcia niekorzystnemu wpływowi na organizm dziecka.