Niedociśnienie (hipotonia) – objawy, przyczyny, dieta

Aktualizacja: 23 czerwca, 2017

Schorzenia układu krążenia należą do jednych z najczęściej występujących w naszym społeczeństwie. Najbardziej popularnymi są nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zawał serca, choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca i żylaki. Jednak obok tych chorób coraz częściej obserwuje się niedociśnienie. W jaki sposób się ono objawia? Jakie mogą być powody jego powstawania? Czy dieta może mieć wpływ na prewencję i leczenie tego schorzenia?

Hipotonia

Długotrwale utrzymujące się niskie ciśnienie tętnicze, poniżej 90/60 mmHg u kobiet i 100/70 mmHg u mężczyzn, nazywane jest niedociśnieniem. Mimo że nie jest tak poważne jak nadciśnienie, nie powinno się go bagatelizować. W zależności od przyczyny wyróżnia się hipotonię pierwotną, która występuje samoistnie i może mieć podłoże genetyczne, hipotonię wtórną, która jest następstwem innych chorób lub przyjmowania leków oraz hipotonię ortostatyczną, która jest wynikiem upośledzonej adaptacji układu krążenia do zmiany pozycji ułożenia ciała.

Objawy niedociśnienia

Istnieje bardzo wiele symptomów hipotonii. Najczęściej występującymi objawami są:

• ciągłe zmęczenie, osłabienie, brak energii, apatia, senność, omdlenia,
• kłopoty z koncentracją,
• bóle i zawroty głowy, mroczki przed oczami, szumy uszne,
• nudności,
• wrażliwość na zmiany pogody,
• zwiększona potliwość ciała,
• dławica piersiowa,
• przyspieszone tętno,
• kołatanie serca,
• bóle karku lub krzyża,
• zimne stopy i dłonie, bladość twarzy.

Większą częstotliwość pojawiania się tych objawów obserwuje się u kobiet. Dodatkowo istnieje zależność między niedociśnieniem a stanami depresyjnymi, zwłaszcza u osób w starszym wieku.

Przyczyny niedociśnienia

Wyróżnia się wiele powodów hipotonii w zależności od jej rodzaju. Może ona towarzyszyć innym schorzeniom, np. nadczynności tarczycy, neuropatii w chorobie Parkinsona, niedoczynności kory nadnerczy, zaburzeniom pracy serca, krwotokom, odwodnieniu, anemii, cukrzycy, padaczce, niedoczynności przedniego płata przysadki mózgowej. Może być także niepożądanym skutkiem zażywania leków, m.in. hipotensyjnych, odwadniających, psychotropowych, nitratów lub farmaceutyków stosowanych w leczeniu choroby Parkinsona. Mamy wtedy do czynienia z hipotonią wtórną. Przyczyną występowania niedociśnienia pierwotnego jest posiadanie słabo elastycznych ścian tętnic, przez co krew przepływa przez nie wolniej i pod niższym ciśnieniem. Skutkuje to gorszym zaopatrzeniem komórek w tlen i powstawaniem wielu dolegliwości. Przeważnie nieprawidłowa budowa naczyń ma podłoże genetyczne. Powody powstawania hipotonii ortostatycznej można podzielić na natychmiastowe i przewlekłe. Do tych pierwszych należą ostre stany, np. niedokrwienie mięśnia sercowego, niewydolność nadnerczy, sepsa, odwodnienie. Z kolei te drugie rozwijają się powoli nie dając początkowych dolegliwości. Ich przyczyną mogą być związane z wiekiem zachwiania ciśnienia tętniczego. Osoby starsze mogą odczuwać nagły spadek ciśnienia przy szybkiej zmianie pozycji ciała z leżącej na stojącą, dłuższym staniu, przyjmowaniu posiłków, ograniczeniu płynów, braniu nowych leków lub ostrej chorobie.

Wskazówki żywieniowe dla niskociśnieniowców

Osoby zmagające się z hipotonią powinny zwrócić uwagę na sposób odżywiania, który uchroni je przed napadami niskiego ciśnienia. Należy zwrócić uwagę na wielkość i częstotliwość zjadanych porcji. Nie powinno się przejadać ani głodzić. Najlepiej spożywać mniejsze posiłki w krótszych odstępach czasowych, by poziom cukru we krwi utrzymywał się na wyrównanym poziomie i nie doprowadzał do spadku ciśnienia. Zaleca się ograniczenie tłuszczów zwierzęcych i zwiększenie udziału warzyw i owoców w diecie. Dopuszcza się lekkie dosalanie potraw. Nie można zapominać o odpowiednim nawadnianiu organizmu. Należy wypijać około 2 litrów płynów w ciągu dnia, zwłaszcza podczas wysiłku fizycznego i upałów, kiedy ciało bardziej się poci. Dobrze sprawdza się również mieszanka ziołowa, którą można przygotować w domu (przygotować po 30 g: lubczyku, tymianku, majeranku, lawendy, serdecznika i mięty, zalać szklanką wody i doprowadzić do wrzenia, parzyć przez 5 minut pod przykryciem, przecedzić i pić 3–4 razy dziennie). Jako doraźną pomoc w sytuacji, gdy odczuwamy, że ciśnienie gwałtownie spada, można poratować się kawą, coca-colą lub napojem energetyzującym. Kofeina w nich zawarta poprawi samopoczucie. Jednak łatwo się do niej przyzwyczaić, przez co organizm będzie potrzebował coraz większych dawek, aby wywołać pożądany efekt. Jej nadmiar nie jest korzystny, dlatego kardiolodzy zalecają picie kawy w mniejszych ilościach, np. szklankę przez 4–5 godzin małymi łykami. Do odpowiedniej diety warto dodać regularny wysiłek fizyczny oraz dbanie o odpowiednią ilość snu.

Podsumowując, niskie ciśnienie jest lżejszym schorzeniem niż nadciśnienie, ale nie można go lekceważyć. Przyczyny jego powstania są różnorakie, a objawy mogą utrudniać normalne funkcjonowanie. W leczeniu tej przypadłości, oprócz środków farmakologicznych, warto zadbać o odpowiednią dietę wspomaganą aktywnością fizyczną.