Na czym polega dieta wegetariańska? Poznajmy jej wady i zalety

Aktualizacja: 28 lipca, 2020

Niektórzy upatrują w diecie wegetariańskiej ortodoksyjnego szaleństwa i drogi szkodzącej swojemu zdrowiu. Inni, natarczywie popierają i namawiają do niejedzenia mięsa. Można także wybrać inną wersję – zapoznać się bliżej z pozytywnymi i negatywnymi aspektami i samemu wybrać, który wariant diety nam odpowiada i jak długo chcemy go stosować.

Dieta wegetariańska

Dieta wegetariańska nie jest tworem nowym, stworzonym w ostatnim czasie na potrzeby marketingowe i w celu wprowadzenia kolejnej mody. Owszem, bycie wegetarianinem stało się w pewnym momencie popularne, ponieważ upatrywano w tej diecie sposobu na odchudzanie. Nie jest to jednak właściwe podejście. Wegetarianizm oznacza system żywienia, w którym z jadłospisu zostaje wyłączone mięso. Pobudki etyczne są najczęstszym powodem zmiany diety. Równie często podaje się aspekty zdrowotne, ekologiczne lub ekonomiczne.

Wegetarianizm przybył do Europy prawdopodobnie z Azji od braminów, joginów i buddystów, którzy nie jedli mięsa uważając je za pokarm nieczysty. Wpływy tej diety zauważa się także w obszarach południowych Włoch, gdzie w niektórych zakonach istniał zakaz jedzenia mięsa. Wielu starożytnych filozofów i twórców było wegetarianinami, jak Pitagoras, Sokrates, Platon czy Seneka. Niekiedy można zatem spotkać zamienną nazwę – dieta pitagorejska. W XIX wieku powstało wiele stowarzyszeń na rzecz wegetarianizmu, jak na przykład Międzynarodowa Unia Wegetariańska. Wegetarianizm tak jak wcześniej i dziś wzbudza wiele kontrowersji i różnych opinii.

Dieta wegetariańska – na czym polega?

Dieta wegetariańska polega na świadomym zrezygnowaniu z jedzenia mięsa. Powodem takiej decyzji mogą być kwestie moralne, etyczne bądź zdrowotne. Wyróżnia się kilka jego odmian.

• Najbardziej popularny jest laktoowowegetarianizm (owolaktrianizm), w ramach jego zasad dopuszcza się jedzenie nabiału, jajek, miodu z odrzuceniem mięsa.
• Inną bardzo podobną odmianą jest laktowegetarianizm, który różni się tym, że z diety dodatkowo wyklucza jajka.
• Owowegetarianizm przyzwala na jedzenie jajek, ale w przeciwieństwie do laktowegetarianizmu wyklucza spożywanie przetworów mlecznych.
• Do najbardziej restrykcyjnej diety w obrębie wegetarianizmu zalicza się weganizm. Takie osoby nie spożywają pokarmów pochodzących od zwierząt w tym jajek, nabiału, a niektórzy unikają także miodu. Tego rodzaju dieta silne łączy się z aspektem ekologicznym. Weganie nie korzystają z produktów, w powstawaniu których uczestniczyły zwierzęta (futra, kosmetyki, skórzane ubrania, buty). Dieta wegańska jest niezwykle wymagająca i silnie filozofią życia.
• Wyróżnia się także witarianizm, który opiera się na produktach naturalnych i świeżych. Witarianie nie praktykują żadnej obróbki termicznej produktów (dopuszczane jest jedynie lekkie podgrzewanie).
• Fruktarianie (najbardziej zaostrzona forma weganizmu) oprócz mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego nie jedzą także owoców i warzyw, których zerwanie “uśmierciłoby” roślinę. Jedzą zatem takie warzywa i owoce, które samoistnie “odpadły” od rośliny np. kabaczki, bakłażany, ogórki, pomidory, jabłka czy banany.

Pojawiają się także nieprawidłowe określenia na dietę osób, które nie chcą w pełni rezygnować z jedzenia mięsa. Mówimy wówczas o ich diecie semiwegetariańska. Istnieje kilka jego odmian, jak pollowegetarianizm oraz ichtiwegetarianizm.

Dieta wegetariańska – wady i zalety

Zakładając, że dieta wegetariańska nie polega na rezygnacji z kotleta i jedzeniu samej surówki z ziemniakami możemy wymienić kilka jej pozytywnych aspektów wpływających na zdrowie.

Przede wszystkim zbilansowana bogata w warzywa i owoce dostarcza nam dużej ilości błonnika. Przyspiesza to pracę jelit, usprawnia przemianę materii, a także zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II z racji dostarczania celulozy i pektyny. Warzywa i owoce obniżają poziom złego cholesterolu, co redukuje możliwość wystąpienia zawału serca. Dieta wegetariańska jest mniej zasobna w sód, dzięki czemu nie powoduje ona jego kumulowania w naczyniach krwionośnych. Wegetarianie dzięki warzywom i owocom nie cierpią na niedobór potasu.

Z rodzajem diety związany jest także niższy wskaźnik masy ciała w porównaniu do osób jedzących mięso. Dzieje się tak, ponieważ wegetarianie jedzą aż o 25% tłuszczów mniej. Dieta ta także obniża ciśnienie krwi dostarczając dużej dawki witaminy E i kwasów tłuszczowych. Z racji spożywania mniejszej ilości kwasów nasyconych, które są szkodliwe, a większej ilości jedno i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, wegetarianie mają korzystniejszy profil lipidowy. Wymienione wyżej pozytywnie działające kwasy znajdują się w produktach zbożowych, mlecznych i roślinnych. Uważa się także, że wegetarianie żyją nieco dłużej niż inni i chorują rzadziej niż osoby jedzące mięso. Przyczyn upatruje się także w sposobie życia wegetarian. Okazuje się, że często prowadzą oni bardziej aktywny tryb życia i zwracają uwagę na jakość produktów, które spożywają.

Najczęstszą występującą przypadłością w przypadku wegetarian jest anemia z powodu niedoboru żelaza. Wegetarianie dostarczają żelazo z produktów roślinnych, które jest o wiele mniej przyswajalne przez organizm niż z mięsa. Ich dieta musi być bogata w warzywa zielone, produkty strączkowe i pełnoziarniste, które zapewnią odpowiednią ilość tego pierwiastka. Jajka również są bogatym źródłem żelaza, dlatego osoby, które pozostawiły je w swojej diecie, powinny jeść je dosyć często. Pamiętać należy, by spożywać te produkty razem z witaminą C, ponieważ ułatwia ona wchłanianie żelaza. Warto też wiedzieć, co powoduje straty witaminy C.

U wegetarian mogą także pojawić się niedobory witaminy B2 powodujące zapalenie języka czy łojotoku skóry. Brak witaminy B1 wywołuje zmiany w układzie nerwowym i mięśniowym. Może także doprowadzić do choroby ber-beri, która objawia się między innymi porażeniem i zanikiem mięśni oraz licznymi zaburzeniami psychicznymi.

Zdarza się, że osoby które stawiają pierwsze kroki w tworzeniu dla siebie nowej diety ograniczają się do jedzenia dużej ilości owoców i węglowodanów, co może sprzyjać tyciu, pojawieniu się uczucia zmęczenia i osłabienia. Wtedy należy zrobić odpowiednie badania, które pozwolą znaleźć powód tego stanu rzeczy  i uzupełnić swoją dietę w brakujące składniki odżywcze.

W zależności od tego, którą formę wegetarianizmu przyjmiemy, musimy się liczyć z tym, że po pewnym czasie stosowania mogą pojawić się niedobory różnych pierwiastków. Stosowanie różnorodnej diety, bogatej w składniki odżywcze pomoże tego uniknąć. Jadłospis nie może stać się monotonny, bowiem będzie nas pozbawiał energii i siły do działania. Ważne, by decyzja o zmianie diety była przemyślana i świadoma. Pozwoli nam to uniknąć licznych konsekwencji zdrowotnych, a także cieszyć się zdrowiem i dobrą formą na długo.

Warto przeczytać porównanie wegetarianizmu z weganizmem!