Jelitówka (grypa jelitowa) u dzieci – objawy i dieta

Grypa jelitowa, znana również pod nazwą żołądkowej, jest przypadłością, na którą zachorować mogą dorośli, dzieci jak i niemowlęta dla których jest szczególnie niebezpieczna. Bardzo łatwo zarazić się potocznie znaną jelitówką, gdy zachoruje dziecko następnie w kolejności chorują rodzeństwo i rodzice. Trwająca minimum trzy dni, a czasem nawet przewlekle do 10 dni biegunka, powoduje drastyczne odwodnienie organizmu i zaburzenia pracy jelit, toteż nawadnianie i łatwostrawna dieta są podstawowymi zaleceniami, które mogą pomóc w terapii owego schorzenia.

 

Jelitówka u dzieci

Grypa jelitowa związana jest ściśle z biegunką, która to definiowana jest jako

szybki tranzyt treści pokarmowej przez przewód pokarmowy; związana z wodnymi stolcami powodowana przez niedostateczne wchłanianie wody w jelicie cienkim.

Woda, która powinna zostać zabsorbowana (wchłonięta) w jelicie grubym i ponownie wykorzystana przez organizm, zostaje wydalona zubożając organizm w płyny i elektrolity w niej rozpuszczone. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż organizm noworodka może składać się z wody nawet w 84% (średnio w 74%), dziecka rocznego w ok. 60%, a dorosłej kobiety już w 50%. Woda stanowi więc główną masę organizmu, a jej ilość w ciele maleje wraz z wiekiem. Rola wody w ciele jest niezwykle szeroka. W niej rozpuszczone są ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu elektrolity (sód, potas, chlorki), stanowi środowisko reakcji chemicznych i nośnik składników odżywczych i metabolitów, gdyż współtworzy krew oraz osocze krwi, wchodzi w skład budowy tkanek organizmu m.in. mózgu, serca, jelit czy nerek. Utrata 2–3% wody objawia się obniżoną koncentracją, a 10% straty wody z organizmu mogą zakończyć się tragicznie – śmiercią. Kilkudniowa biegunka związana z silną utratą płynów, stanowi więc poważne zagrożenie dla organizmu człowieka, w szczególności noworodków i dzieci.

Grypa jelitowa – objawy

Aby stwierdzić, że dziecko zachorowało na grypę jelitową należy je bacznie obserwować. Podstawowym objawem jest wspomniana wyżej biegunka, która w fazie ostrej trwa trzy, jednak nie dłużej niż 10 dni. Dziecko oddaje ponad trzy stolce w przeciągu 24h lub jeden z domieszką krwi, śluzu bądź ropy. Istotna jest ocena stopnia dziecka oraz bilansu płynowego.

• Umiarkowane odwodnienie: zaostrzone rysy twarzy dziecka, suche błony śluzowe, mało elastyczna skóra, chrypka i zapadnięte oczy, dziecko rzadko oddaje mocz, jest apatyczne, rozdrażnione, chce dużo pić.
• Odwodnienie zagrażające życiu (10%): sine i zimne kończyny dziecka, szybkie i słabo wyczuwalne tętno, gorączka, obfite wymioty, które potęgują odwodnienie.

 

Jelitówka u dzieci – dieta

Umiarkowane odwodnienie dziecka może być leczone w domu, naturalnymi i domowymi sposobami, do których należy przede wszystkim wprowadzenie nawadniającej i jednocześnie odżywczej i łatwo strawnej, delikatnej dla organizmu diety. W przypadku odwodnienia skrajnego konieczne jest jak najszybsze udanie się do szpitala w celu hospitalizacji dziecka, które polega na wyrównaniu bilansu gospodarki wodno-elektrolitowej oraz kwasowo-zasadowej za pomocą stosowania odpowiednich glukozowych kroplówek bogatych w mikro i makro elementy.

Nawadnianie organizmu dziecka w warunkach domowych można przeprowadzić podając dziecku płyny w ilościach ok. 150–200 ml na kg masy ciała. Do nawodnienia doustnego warto zastosować:

• płyn przygotowany z 0,9 g (2 szczypty) soli kuchennej, 4 g cukru (płaska łyżeczka) oraz szklanki przegotowanej wody;
• delikatny kleik ryżowy, przygotowany wg proporcji 3 g ryżu na 100 ml wody;
• marchwiankę, przygotowaną wg proporcji 500 g marchwi z upraw ekologicznych na 1 litr wody z niepełną łyżeczką soli kuchennej.

Powyższe płyny należy podawać często w małych ilościach (50–100ml) przez ok. 4 h, a następnie można powoli wprowadzić do diety żywienie w formie bardziej stałej, jednak w dalszym ciągu zaleca się nawadnianie organizmu. Dieta powinna być łatwo strawna, potrawy gotowane na wodzie lub parze, łatwe do pogryzienia lub zmielone. Ponadto należy pamiętać by podawać dziecku warzywa i owoce bogate w pektyny, które należą do frakcji błonnika rozpuszczalnego w wodzie. Pektyny pęcznieją i spowalniają pasaż treści pokarmowej przez jelita, co powinno pomóc w regeneracji enterocytów i spowodować, iż woda zostanie dłużej zatrzymana w ciele dziecka. Źródłami pektyn są jabłka, banany, płatki owsiane, soczewica.  

Przykładowy jadłospis dla dziecka w wieku po niemowlęcym z ostrą biegunką.

• Śniadanie: gorzka herbata, bułeczka pszenna z masłem i jajko na miękko.
• Śniadanie II: naturalny jogurt 3 łyżki dobrze ugotowanej i rozgniecionej kaszy jaglanej na wodzie z odrobiną soli.
• Obiad: chudy rosołek z kaszą manną, pure z ziemniaków i marchewki, delikatne duszone leczo bez przypraw z soczewicy czerwonej, cukinii, marchewki i pietruszki, kompot owocowy słodzony miodem.
• Podwieczorek: domowy kisiel z jabłek i gruszek.
• Kolacja: kleik ryżowy na wodzie (lub na wodzie z dodatkiem chudego mleka) z odrobiną masełka i startym na tarce bananem, rumiankowa herbatka.
• Dodatkowo należy podawać dziecku płyn nawadniający, marchwiankę lub kleik ryżowy w ilości ok. 100 ml na kg masy ciała na dobę oraz płyny obojętne wg potrzeb dziecka: ziołowe herbatki, wodę źródlaną, kompot bez cukru.

Grypa jelitowa jest powszechnie występującym schorzeniem, szczególnie wśród dzieci w wieku przedszkolnym. Biegunka, która powoduje znaczne i szybkie odwodnienie organizmu jest szczególnie niebezpieczna dla dzieci i niemowląt, gdyż woda stanowi główny element budulcowy ich organizmu. Szybka strata ponad 10% wody może zakończyć się tragicznie, dlatego dziecko natychmiast należy przetransportować do szpitala w celu hospitalizacji. W przypadku lekkiego odwodnienia zaleca się wprowadzenie diety łatwo strawnej i częste podawanie płynu nawadniającego, marchwianki lub lekkiego kleiku ryżowego. Po czterech godzinach można wprowadzić dziecku pokarmy w formie bardziej stałej, poddane delikatnej obróbce termicznej z użyciem wody.