Jakie mleko dla dziecka? Mleko sojowe, kozie dla dzieci. Od kiedy mleko krowie?

Aktualizacja: 21 stycznia, 2025

Pierwszy rok życia dziecka – okres niemowlęcy – to czas, w którym matka decyduje co i kiedy dziecko otrzyma do spożycia, natomiast samo dziecko decyduje czy to zje oraz w jakiej ilości. Pierwszym pokarmem, jaki dziecko powinno otrzymać jest mleko matki – cały czas podkreśla się rolę pokarmu od rodzicielki w rozwoju młodego organizmu. Karmienie piersią powinno trwać około roku, a odstawienie powinno odbywać się stopniowo.

Jakie mleko dla dziecka?

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze w pierwszych sześciu miesiącach życia jest pokrywane przez pokarm matki – pod warunkiem, że zostanie wytworzony w wystarczającej ilości przez prawidłowo odżywioną matkę. Zaleca się jedynie dodatkową suplementację witaminą D oraz K [1]. Od około szóstego miesiąca życia wyłączne karmienie naturalne lub mlekiem początkowym może nie zapewnić odpowiedniej podaży niektórych składników odżywczych, dlatego zalecane jest stopniowe wprowadzanie produktów wzbogacających dietę. Mimo to, mleko matki powinno stanowić fundament diety dziecka przez cały rok od urodzenia – nie tylko do momentu rozszerzania diety.

Mleko sojowe, kozie dla dzieci

Mleko sojowe jest powszechnie spożywane na prawie całym świecie. Może stanowić pewną alternatywę mleka krowiego dla osób uczulonych na jego składniki lub dla wegan, jednak należy pamiętać, iż są to dwa zupełnie różniące się od siebie produkty spożywcze.

Rozszerzanie diety dziecka należy rozpocząć od około 6. miesiąca życia – dodawane są wtedy stopniowo produkty o konsystencji płynnej lub półpłynnej. Jednym z produktów płynnych, które dodać można w tym czasie do jadłospisów może być właśnie mleko sojowe. Należy jednak pamiętać, iż produkty sojowe również często mogą prowadzić do alergii, oraz że nie powinny stanowić podstawy diety rozwijającego się organizmu – mleko sojowe może stanowić jedynie dodatek do niej.

Warto również nadmienić, że soja i jej przetwory są źródłem związków chemicznych o charakterze hormonów – fitoestrogenów. O ile w obliczu wysokiej masy ciała osób dorosłych związki te jedynie w niewielkim stopniu wpływają na gospodarkę hormonalną, to w przypadku małych dzieci kwestia ta może nie być taka oczywista. Codzienne spożycie produktów sojowych przez niemowlęta wiąże się z kilkukrotnie wyższym stężeniem fitohormonów we krwi, aniżeli stężenie opisywane jako wywołujące pewne efekty hormonalne u osób dorosłych. Ponadto w jednym z badań u dzieci karmionych mlekiem sojowym zaobserwowano od 13000 do 22000 razy większe stężenie fitoestrogenów, niż estradiolu, co może również mieć pewne biologiczne skutki. Potrzebne jest więcej badań w celu określenia bezpiecznej dawki, która nie będzie wpływała na homeostazę gospodarki hormonalnej dziecka [2–3]. Mleko sojowe z pewnością nie powinno stanowić podstawy diety niemowlaka.

Jedną z najczęściej występujących alergii u dzieci jest alergia na składniki mleka krowiego. W takich przypadkach często rozważa podawanie w zamian mleka koziego – nie jest to jednak dobry pomysł, ponieważ testy alergiczne dotyczące obu często dają podobne efekty [4]. Natomiast jeśli nie występuje patologiczna odpowiedź tkanek na substancje obecne w mleku kozim – może ono zostać włączone do diety w momencie jej rozszerzania, jednak nie powinno zastępować w całości ani mleka matki ani krowiego [5]. Mleko kozie powinno zostać włączone do diety niemowlaka w podobnym czasie, jak mleko krowie.

Od kiedy wprowadzić mleko krowie dziecku?

Zgodnie z Zaleceniami Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci mleko krowie można wprowadzać do diety około 12. miesiąca życia. Dzienna podaż jednak nie powinna nigdy przekraczać 500 ml [6]. Jeśli matka dziecka nie ma alergii na składniki mleka, powinna spożywać mleko krowie w czasie ciąży, ponieważ wczesne włączenie do diety niektórych produktów, które często wywołują alergię może zmniejszyć ryzyko wystąpienia jej u potomstwa [7].

Dieta niemowlaka wymaga sporej uwagi i ogromnego poświęcenia matki. Niemowlęcy etap rozwoju człowieka jest szczególnie ważny, ponieważ wtedy intensywnie rozwija się układ nerwowy, a także poszczególne narządy i ich funkcje. Kiedy przychodzi moment rozszerzenia diety dziecka bardzo ważny jest dobór odpowiedniego mleka uzupełniającego jadłospisy. Zwrócić należy uwagę zarówno na wartość odżywczą, a także na potencjalne składniki niekorzystne dla zdrowia i rozwoju oraz składniki alergizujące.