Erytrol – występowanie, otrzymywanie, właściwości i zastosowanie

Aktualizacja: 29 stycznia, 2025

Czasy, w których panowało przekonanie, że „cukier krzepi” mamy już za sobą. Dzisiaj, jako bardziej świadomi żywieniowo konsumenci, coraz częściej szukamy jego zdrowszych zamienników. Nasuwa się więc pytanie, jaki produkt powinniśmy wybrać, by w zdrowszy sposób osłodzić sobie życie… bez cukru?

Erytrol

Choć skomplikowana, mało znana nazwa może nie zachęcać do spróbowania, warto dowiedzieć się kilku podstawowych informacji o erytrolu. Jest to organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi alifatycznych, będący dodatkiem do żywności oznaczonym jako E968. Biały, krystaliczny proszek, który na pierwszy rzut oka trudno odróżnić od zwykłego cukru buraczanego, może stać się dla niego poważną konkurencją o miejsce w domowej cukiernicy.

Erytrol – występowanie

Po raz pierwszy wyizolowany został w XIX wieku z porostów i alg morskich. Poza tym występuje w pyłkach kwiatów, owocach, grzybach kapeluszowych, winach fermentowanych, a nawet sosie sojowym i zupie Miso. W organizmie człowieka występuje w niewielkich ilościach w tkankach wchodzących w skład soczewki oka i płynach ustrojowych.

Erytrol – otrzymywanie

Na skalę przemysłową erytrol otrzymuje się w czasie fermentacji glukozy przeprowadzonej za pomocą drożdży. Pozyskiwany jest też w wyniku aktywności mikroorganizmów (np. Yarrowia lipolitica), które syntezują erytrol w procesie przemian glicerolu – substratu początkowego.

Możliwe jest także jego otrzymywanie na drodze chemicznej, jednak sposób ten jest mało wydajny, a co za tym idzie – nieopłacany na skalę przemysłową.

Erytrol – właściwości

Erytrol jest związkiem niehigroskopijnym, szybko ulegającym krystalizacji, dobrze rozpuszczalnym w wodzie. Ma szereg korzystnych właściwości odżywczych, które z punktu widzenia konsumenta są najbardziej istotne. Jest prawie tak słodki jak sacharoza (daje ok. 60–70% uczucia słodkiego smaku wywołanego przez sacharozę), nie pozostawia też obcych posmaków. Ma najniższą kaloryczność (0,2–0,4 kcal/g) ze wszystkich dostępnych środków słodzących. Jego Indeks Glikemiczny wynosi 0, co oznacza, że jest bezpieczny dla osób chorujących na cukrzycę i zmagających się z niestabilnym poziomem cukru we krwi, a także redukujących masę ciała. Ponieważ organizm ludzki nie posiada enzymów trawiących erytrol, 80% przyjętej ilości wydalanych jest z organizmu w formie niezmienionej.

W przeciwieństwie do innych słodzików, erytrol nie ulega fermentacji prowadzonej przez mikroflorę jelit, tym samym nie powoduje wzdęć i biegunek. Odkryto również jego przeciwpróchnicze działanie oraz dowiedziono właściwości antyoksydacyjnych – ma zdolność znosić szkodliwe działanie wolnych rodników w organizmie.

Erytrol – zastosowanie

Wyżej wymienione właściwości sprawiają, że erytrol może stać się dużo zdrowszą alternatywą dla cukru buraczanego. Jest więc stosowany jako zamiennik sacharozy, nie tylko jako czysta substancja słodząca, ale również jako składnik produktów o obniżonej wartości kalorycznej i zawartości cukru. Poza tym pełni rolę nośnika i wzmacniacza smaku oraz substancji wypełniającej. Jest również wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym do produkcji leków dla osób z cukrzycą i nietolerancją laktozy.

W kuchni z powodzeniem zastępuje cukier buraczany. Można go stosować zarówno do słodzenia napojów jak i dodawać do wypieków jako zamiennik cukru białego. Należy przy tym pamiętać, że jest odrobinę mniej słodki od sacharozy – można więc użyć go w większej ilości.

Mimo wszystkich zalet erytrolu, należy pamiętać, że podobnie jak w przypadku wielu innych produktów – należy zachować umiar. Polskie Towarzystwo Badań nad Otyłością i Polskie Towarzystwo Diabetologiczne podkreślają:  

Spożywanie produktów spożywczych, których kaloryczność została obniżona, dzięki zastosowaniu niskokalorycznych substancji słodzących, nie może być jedynym elementem zmian stylu życia. Jest to tylko sposób na zaspokojenie potrzeby odczuwania słodkiego smaku, bez spożywania mono- i disacharydów, co może ułatwić realizację zaleceń dietetycznych i kontrolę glikemii.*

Poczciwy cukier buraczany powoli staje się słodkim wspomnieniem. Jego miejsce ma szansę zająć erytrol – substancja słodząca produkowana na drodze mikrobiologicznej. W porównaniu choć z syropem glukozowo-fruktozowym, najpopularniejszym zamiennikiem cukru przemyśle spożywczym, jest o wiele zdrowszą alternatywą. Jeśli więc szukasz produktu, który dobrze zastąpi ci cukier, a jednocześnie ma mało kalorii, niski IG i nie spowoduje dyskomfortu trawiennego – wybierz erytrol!