Dieta przy miażdżycy. Zioła na miażdżycę

Aktualizacja: 18 marca, 2024

Wraz z rozwojem społeczeństwa rośnie dostęp do wysoko przetworzonej żywności, a także produktów typu fast food. Ciągły pośpiech skutkuje pogorszeniem sposobu odżywiania, obniżeniem poziomu aktywności fizycznej i rozwojem nowych schorzeń, nazwanych grupą chorób cywilizacyjnych. Wśród nich znajduje się m.in. miażdżyca, czyli przypadłość naczyniowa prowadząca do pogorszenia jakości życia, a nawet śmierci wielu osób na całym świecie. Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej o tej podstępnej chorobie!

Miażdżyca

Miażdżyca jest schorzeniem sercowo-naczyniowym niezwykle powszechnym we współczesnym świecie. Dodatkowo jest ona powodem znacznego odsetku umieralności. Cechuje się wystąpieniem zapalenia, które obejmuje ścianę tętnicy. Charakteryzuje się także postępującą akumulacją lipidów oraz komórek zapalnych w obrębie dużych tętnic. Pierwszym etapem jest zbieranie się w świetle naczynia lipoprotein o niskiej gęstości (LDL). Prowadzi to do dysfunkcji nabłonka i objawia się utratą elastyczności, a także powstaniem zakrzepów. Obecnie interwencja żywieniowa ma kluczowe znaczenie w leczeniu, a tym bardziej profilaktyce choroby. Wiadomo powszechnie, że dieta odgrywa ważną rolę w zapobieganiu miażdżycy. We wspomnianym miejscu zaczynają przylegać także płytki krwi oraz makrofagi, wysłane w celu eliminacji czynników zapalnych. Tworzy się wówczas blaszka miażdżycowa zasłaniająca światło tętnic i ograniczająca (coraz bardziej) przepływ krwi. W momencie oderwania owej blaszki istnieje wysokie ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego, a nawet śmierci. Dokładne czynniki ryzyka powstawania miażdżycy nie są znane, jednak istnieją pewne cechy mogące zwiększać znacząco ryzyko jej rozwoju. Zalicza się do nich m.in. wysokie stężenie cholesterolu całkowitego oraz jego frakcji LDL przy jednocześnie niskim poziomie HDL, a dodatkowo także występowanie nadciśnienia, cukrzycy, otyłości czy kontakt z dymem tytoniowym oraz siedzący tryb życia.

Miażdżyca – dieta

Zgodnie z doniesieniami naukowymi dieta odgrywa niezwykle istotną rolę w zmniejszaniu ryzyka rozwoju miażdżycy, a także w skutecznym jej leczeniu. Nacisk kładziony jest na redukcję kwasów tłuszczowych nasyconych w racji pokarmowej. Pochodzą one głównie z produktów mięsnych, a więc do ich źródeł zaliczyć można masło, pełnotłuste produkty mleczne, słoninę, smalec, tłuste mięsa, olej kokosowy i olej palmowy. Dodatkowo wystrzegać się należy tłuszczów trans, a więc tych obficie występujące w żywności wysoko przetworzonej, typu fast-food, a także wyrobach cukierniczych.

Propagowana jest dieta śródziemnomorska, której działanie kardioprotekcyjne udowodniono już nie raz. Nie jest to konkretna dieta, a raczej zbiór tradycyjnych nawyków żywieniowych typowych dla mieszkańców rejonu śródziemnomorskiego. Skoncentrowana jest na wysokim spożyciu warzyw i owoców, a także produktów pełnoziarnistych. Bogata jest także w oliwę z oliwek (źródło wielonienasyconych kwasów tłuszczowych obniżających poziom cholesterolu LDL, a zwiększających HDL) oraz orzechy. Podaż ryb oraz drobiu jest tutaj umiarkowana. Unika się natomiast czerwonego mięsa, produktów mlecznych oraz słodyczy. Często stosowany jest dodatek niewielkiej lampki czerwonego wytrawnego wina do głównego posiłku, co także wpływa korzystnie, gdyż zawiera ono resweratrol – silny antyoksydant. Istotnym składnikiem żywnościowym okazuje się też błonnik, który redukuje stężenie lipoproteiny LDL.

Oczywiście przydatne są sterole oraz stanole roślinne, które wywierają podobne działanie, jednak należy trzymać się ich zalecanej dawki – 2–3 g/dobę. Identyczne funkcje z równoczesnym wzrostem lipoproteiny HDL dostarcza dieta bogata w niacynę, likopen, a także wspomniane już wielonienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza omega-3. Uważa się, że ryzyko rozwoju choroby niweluje wysokie spożycie witamin antyoksydacyjnych (np. wit. A i C), zwłaszcza witaminy E, która odpowiada za transport i degradację aterogennych lipidów.

Niezbędny okazuje się również cynk, który odpowiedzialny jest za utrzymanie prawidłowego stanu naczyń oraz funkcjonowania makrofagów. Nie bez znaczenia jest także być potas, którego zwiększone spożycie obniża wartości ciśnienia krwi w nadciśnieniu tętniczym, a także minimalizuje ryzyko rozwoju miażdżycy. Dietą, której skuteczność niedawno udowodniono, jest dieta DASH, która uznawana jest za rację pokarmową o działaniu obniżającym ciśnienie krwi. Podobnie jak wcześniej wspomniana dieta, ta również opiera się na bogatym spożyciu warzyw i owoców, w tym wysokiej podaży właśnie potasu. Zalecana jest ona osobom z problemami sercowo-naczyniowymi. Magnez natomiast reguluje funkcje sercowo-naczyniowe, zatem podobnie jak inne składniki wart jest uwagi przy zapobieganiu czy leczeniu owego schorzenia. Decydującą rolę odgrywają witaminy oddziałujące na proces metylacji DNA, takie jak: foliany (ich źródła to zielone warzywa liściaste, drożdże i grzyby), B2 (mleko i jego przetwory, jaja, wieprzowina, mandarynki), B12 (mięso, mleko, jaja, ryby, skorupiaki), B6 (mięso, jaja, fasola, brązowy ryż, produkty zbożowe) oraz cholina (soja, mleko, kurczak, brokuły, kalafior, żółtka jaj).

Zioła na miażdżycę

Fitoterapia jest nauką coraz bardziej docenianą ze względu na drogocenne właściwości naturalnych produktów i brak szkodliwego oddziaływania na organizm. Niezwykle cenione wśród ziół na miażdżycę są m.in. czosnek, głóg, jarzębina, jemioła, karczoch i olej lniany. Czosnek zmniejsza napięcie ścian małych naczyń krwionośnych, a także obniża ciśnienie tętnicze i hamuje proces odkładania cholesterolu w ścianach naczyń krwionośnych, jak również zmniejsza stężenie jego frakcji LDL w surowicy, zwiększając jednocześnie poziom HDL. Związki w nim zawarte działają antyagregacyjnie, wzmagają też aktywność fibrynolityczną. Dodatkowo odnotowano, iż surowiec ten usprawnia przepływ krwi oraz krążenie obwodowe. Najlepiej w celach terapeutycznych stosować ząbki świeże, lekko rozgniecione.

Jemioła natomiast oddziałuje na organizm poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych i jednoczesne zmniejszenie wartości ciśnienia tętniczego. Jej ziele wchodzi w skład licznych mieszanek o działaniu przeciwmiażdżycowym. Olej lniany dostarcza niezbędnych kwasów omega-3, dzięki czemu obniża stężenie cholesterolu w osoczu. Podobne cechy wykazuje głóg, który działa przede wszystkim rozkurczowo na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych i poprawia bilans tlenowy w naczyniach. Wspomnieć należy, że przetwory z niego wykonane obniżają również stężenie cholesterolu. Bez trudności przygotować można odwar, wyciąg czy nawet powidła i marmolady. Jałowiec zaś wspomaga likwidację obrzęków spowodowanych niedomogą krążenia krwi.

Ciekawą rośliną okazuje się jarzębina, którą stosuje się pomocniczo właśnie przy zaburzeniach krążenia. Ze względu na bogatą zawartość niacyny, zalecana jest ona do stosowania jako środek zapobiegający rozwojowi miażdżycy. Należy jednak zachować ostrożność, gdyż jeden ze związków w niej zawarty (jedynie w świeżych owocach) – kwas parasorbowy – może wywołać wymioty i biegunki. W celu jego eliminacji wystarczy zastosować jeden z procesów: suszenie, gotowanie czy mrożenie.

Podsumowując, miażdżyca jest schorzeniem niezwykle niebezpiecznym, prowadzącym nawet do śmierci. Niestety jak dotąd nie udało określić się dokładnych przyczyn choroby. Wiadomo natomiast, że jedynym skutecznym sposobem walki z przypadłością, a także możliwością jej zapobiegania jest modyfikacja stylu życia, poprzez wprowadzenie zdrowej diety, obfitującej w składniki aterogenne, oraz włączenia aktywności fizycznej.