Jarzębina – odmiany, właściwości. Przepisy z jarzębiny
🕣 2 min czytania
Aktualizacja: 22 stycznia, 2025
Jarzębina to pospolita nazwa drzewa – jarząbu pospolitego. Jego owoce stają się coraz bardziej powszechnym surowcem w fitoterapii. Można je stosować zarówno w problemach z nerkami, jak i w schorzeniach układu pokarmowego. Jest łatwo dostępna, w Polsce można ją znaleźć w lasach, zaroślach i wzdłuż ulic.
Jarzębina odmiany
Oprócz pospolitej jarzębiny, która jest dobrze znana, można wymienić wiele odmian jarząbu. Są to przede wszystkim odmiany ozdobne, które są powszechne w ogrodach.
- Fastigiata – polecana do ogrodów, kwitnie w maju, a jej czerwone owoce dojrzewają w październiku.
- Pendula – gałęzie tej odmiany mają nieregularny, powykręcany kształt. Jest to zwykle niewielkie drzewko typu „płaczącego”.
- Edulis – jest odmianą o małych wymaganiach dorastającą nawet do 15 m. Białe kwiaty rozwijają się w maju i czerwcu. Czerwone owoce dojrzewają we wrześniu i są większe niż u typowego gatunku, pozbawione goryczy i bardzo bogate w witaminę C. Na surowo nie są smaczne, jednak doskonale nadają się jako dodatek do dżemów, galaretek i soków [1,2].
Jarzębina właściwości
Należy przede wszystkim pamiętać, że nie wolno jeść surowej jarzębiny! Zawiera ona trujący kwas parasorbinowy, powodujący gorzki i cierpki smak owoców, który powoduje nudności i wymioty. Dopiero po obróbce (suszenie, gotowanie), kwas ten ulega rozkładowi. Herbatki, przetwory i suszone owoce są całkowicie bezpieczne.
Owoce jarzębiny zawierają wiele korzystnych składników odżywczych. Dostarczając magnezu, miedzi, potasu oraz witamin: A, C, E, K. Zawierają również kwasy organiczne, antocyjany i flawonoidy. Polecane są osobom z nadciśnieniem, cukrzycą i miażdżycą. Wspomagają pracę wątroby, pęcherzyka żółciowego i nerek. Napary z jarzębiny działają przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie oraz moczopędnie. Dzięki wysokiej zawartości beta-karotenu poprawiają ostrość widzenia. Jarzębinę można również stosować przy przewlekłych biegunkach, wpływa pozytywnie na układ pokarmowy i błony śluzowe [3].
Jarzębina przepisy
Przepis na konfitura z jarzębiny
rozwiń
Składniki:
- 1 kg owoców jarzębiny
- 1,5 kg cukru
- 0,5 l wody
Przygotowanie
- Umyć dojrzałe owoce i zanurzyć je na 5–10 minut we wrzącej wodzie. Im dłużej się je obgotowuje, tym więcej tracą cierpkości.
- W między czasie przygotować syrop: do 0,5 l wody dodać 1,5 kg cukru i zagotować.
- Do gotującego się syropu wkładać porcjami owoce i gotować na małym ogniu, zbierając co jakiś czas pianę. Gotowanie zakończyć, gdy owoce są klarowne i nie wytwarza się piana.
Przepis na dżem jarzębinowo-jabłkowy
rozwiń
Składniki:
- 1 kg owoców jarzębiny
- ½ szkl. wody
- 0,5 kg cukru
- 0,5 kg jabłek
Przygotowanie:
- 1 kilogram oczyszczonych owoców jarzębiny (przelanych wcześniej gorącą wodą) zalać 1/2 szklanki wody i podgrzewać na małym ogniu.
- Gdy owoce zaczną pękać, dosypać pół kg cukru, a kiedy ten się rozpuści, dodać pół kilograma obranych i pokrojonych jabłek.
- Smażyć dopóki owoce całkiem się nie rozpadną.
- Gorącą masę włożyć do wyparzonych słoików. Odstawić do góry dnem aż do wystygnięcia.
Przepis na wywar z jarzębiny
rozwiń
Składniki:
- 200 ml wody
- 2 łyżki suszonych owoców jarzębiny
Przygotowanie
Do 200 ml wody wsypać 2 łyżki suszonych owoców jarzębiny. Gotować przez pół godziny.
Przepis na sok z jarzębiny
rozwiń
Składniki:
- 1 kg owoców jarzębiny
- 0,5 kg cukru
- 1 l wody
Przygotowanie:
Do 1 kg rozgniecionych owoców dodać pół kg cukru. Zalać wodą i gotować przez pół godziny. Przecedzić i wlać do butelek.
Nie ma wielu badań potwierdzających działania jarzębiny na różnego rodzaju schorzenia. Jednak ze względu na jej łatwą dostępność, a także dużą zawartości witamin i składników mineralnych warto skorzystać z jej przetworów choćby w okresie zimowym, aby wzmocnić organizm i zapobiec przeziębieniu.
Oś czasu publikacji i aktualizacji:
Aktualna wersja
11.10.2017
Autor artykułu:
