Dieta niskobiałkowa – wskazania, zasady, produkty zalecane i przeciwwskazane oraz efekty

16 18 20

Jedną z trudniejszych do zbilansowania diet jest dieta niskobiałkowa. Z powodu ograniczeń białka składniki muszą być dobierane z dużą ostrożnością. Białko, choćby nawet w niewielkich ilościach, znajduje się w większości produktów. Przy ograniczeniu jego dziennej podaży do nawet 30 g, każda ilość staje się istotna. Planowanie jadłospisu może ułatwić lista produktów zalecanych i przeciwwskazanych.

Dieta niskobiałkowa – wskazania

Dieta niskobiałkowa zalecana jest osobom z chorobami nerek i wątroby (przewlekła niewydolność nerek, ostra niewydolność wątroby), w których dochodzi do niewydolności tych narządów. W tej sytuacji białko w ludzkim organizmie nie może być gromadzone. Istnieje pewna pula aminokwasów, będąca w ciągłym obiegu. Ta część, która nie zostanie zużyta (np. do budowy mięśni, enzymów itp.) zostaje usunięta. Aminokwasy są wydalane w nieco zmienionej postaci. Miejscem pierwszych przemian jest wątroba, gdzie zostają przekształcone do amoniaku – substancji niezwykle toksycznej, która jest transformowana w tym samym narządzie do nieszkodliwego mocznika. Mocznik trafia do kanalików nerkowych i jest wydalany wraz z moczem. Kiedy któryś z organów – wątroba lub nerki, staje się niewydolny, zaburzone zostają funkcje przemiany białek. W takiej sytuacji może dojść do niekontrolowanego wzrostu amoniaku lub mocznika we krwi. Aby temu zapobiec i zredukować ilość szkodliwych metabolitów należy ograniczyć spożycie białka. W zależności od stanu osoby chorej restrykcje przybierają różne nasilenie.

Dieta niskobiałkowa – zasady

Podstawą diety jest ograniczenie białka do 0,60,7 g/ kg masy ciała/ dobę lub nawet do poniżej 0,5g/kg – w zależności od indywidualnej tolerancji (dla osób zdrowych norma wynosi 1 g/kg masy ciała/dobę). Dla osoby o masie ciała 70 kg będzie to więc przedział pomiędzy 4050 g białka na dobę lub w znacznej niewydolności nawet 35 g. Nie powinna być to ilość niższa niż 20 g, aby zapewnić minimalną podaż niezbędnych aminokwasów. Istotne, aby było to białko pełnowartościowe (pochodzące przede wszystkim z nabiału). Podstawowym źródłem energii stają się więc tłuszcze oraz węglowodany. Odpowiedni dowóz tych składników jest szczególnie istotny, aby zapobiec rozpadowi białka w organizmie w celach energetycznych (to zwiększyłoby produkcję mocznika). Najlepiej, aby tłuszcze pochodziły ze źródeł roślinnych (oleje roślinne) oraz ryb – to zapewni odpowiednią podaż nienasyconych kwasów tłuszczowych o działaniu przeciwzapalnym i zmniejszającym stężenie cholesterolu LDL i triglicerydów. Dodatkowo warto odstawić zupełnie sól i wszelkie produkty w nią bogate. Jej użytkowanie wiąże się z ryzykiem wystąpienia nadciśnienia, które szczególne nie sprzyja w chorobach nerek,  

Dieta niskobiałkowa – produkty przeciwwskazane i zalecane

Produkty przeciwwskazane Produkty dozwolone w umiarkowanej ilości Produkty zalecane (te o najniższej zawartości białka)
  • Kakao, płynna czekolada, napoje gazowane
  • Wędliny, konserwy, wędzone ryby, sery dojrzewające
  • Wywary mięsne, kostne, grzybowe, kapuśniak, zupa ogórkowa, z roślin strączkowych
  • Duże ilości mięs wszelkiego gatunku
  • Bigos, fasolka po bretońsku
  • Produkty kiszone i konserwowe,
  • Nasiona roślin strączkowych, rzepa, kalarepa
  • Czosnek, cebula
  • Ostre przyprawy
  • Sery twarogowe
  • Mięso gotowane
  • Cielęcina, wołowina, drób, tłuste ryby morskie
  • Owoce jagodowe, cytrusowe, jabłka, morele, brzoskwinie, winogrona, wiśnie, melon
  • Pieprz
  • Kasze, makarony
  • Masło, dżem, marmolada
  • Łagodne sosy – np. koperkowy
  • Pieczywo niskobiałkowe, ziemniaki, makarony z mąki niskobiałkowej
  • Kisiele, galaretki z dozwolonych owoców

W poniższej tabeli przedstawiona została zawartość białka w przykładowych produktach (na 100 gram)

Produkt Zawartość białka na 100 g
Ser twarogowy półtłusty 12,7
Kefir 2% tłuszczy 3,4
Jogurt naturalny 4,3
Pierś z kurczaka bez skóry 21,5
Ser Gouda 25,4
Ryż biały 6,7
Ryż brązowy 7,1
Chleb mieszany 6,4
Ziemniaki 1,5
Dorsz 17,7
Fasola biała 21,4

Co widać w powyższej tabeli, białko dostarczamy nie tylko wraz z produktami pochodzenia zwierzęcego (mięsem, rybami, nabiałem, jajami) lecz także z kaszą, warzywami, w znikomych ilościach także owocami. Ważne, aby o tym pamiętać, gdyż przy tak dużych ograniczeniach każda ilość tego składnika w diecie ma znaczenie. Z tego powodu najlepiej zwykłe pieczywo zastąpić niskobiałkowym, coraz częściej dostępnym nawet w dużych supermarketach.

Dieta niskobiałkowa – efekty

Podstawowym efektem tej diety jest redukcja stężenia we krwi mocznika, z którego wydalaniem nie są w stanie poradzić sobie niewydolne nerki. W wielu przypadkach taki sposób żywienia oddala konieczność dializ.

Choć trudna i wymagająca dużej ostrożności w doborze produktów, dieta niskobiałkowa może poprawić rokowania i stan zdrowia osób z niewydolnością wątroby lub nerek. W komponowaniu diety należy brać pod uwagę białko zawarte we wszystkich spożywanych produktach. Warto w takim przypadku udać się po pomoc do dietetyka, który pomoże skomponować dietę zbilansowaną o odpowiedniej zawartości wszystkich składników odżywczych.

Literatura:

  • Ciborowska H., Rudnicka A. : Dietetyka. Wyd. PZWL, Warszawa 2000
  • Habior Andrzej; Ostra niewydolność wątroby; Borgis – Postępy Nauk Medycznych 1/2014, s. 24-30
  • Sobotka; Podstawy żywienia klinicznego; Wydawnictwo Lekarskie PZWL
Kup dietę online – od dietetyka
Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Dieta niskobiałkowa – wskazania, zasady, produkty zalecane i przeciwwskazane oraz efekty - 3.3/5. Oddano 51 głosy.
Autor artykułu:
, Dyplomowany dietetyk kliniczny. Wierzy, że odpowiednie żywienie jest kluczem do zdrowego i długiego życia.

Opinie

  • Góra Leszek. 14.11.2017, 7:39

    Ta porada jest dla mnie pomocna, sporo się dowiedziałem co mogę jeść.

    Odpowiedz
  • jerzy solak 05.02.2018, 1:08

    prosze o pomoc w uzyskaniu jadłospiu przy nefropati cukrzycowej

    Odpowiedz
  • Krystyna Jaroszewska 22.03.2019, 9:48

    Nie uzyskałam potrzebnej mi informacji – co to jest pieczywo niskobiałkowe? Cierpię na chorobę Parkinsona i szukana przeze mnie informacja jest mi niezbędna w utrzymaniu diety pozwalającej na zahamowanie postępu choroby. Będąc równocześnie chora na celiakię czyli przestrzegając diety bezglutenowej chciałabym wiedzieć, czy np.każde pieczywo bezglutenowe jest niskobiałkowe.

    Odpowiedz

Napisz swoją opinię

Twoja opinia jest ważna. Zarówno dla nas jak i innych osób korzystających z naszego serwisu.

Twój adres e-mail nie będzie opublikowany.
Obowiązkowe pola są oznaczone