Dieta wątrobowa – zasady, produkty zakazane i polecane, efekty i przykładowe przepisy

Aktualizacja: 15 kwietnia, 2024

Dieta wątrobowa to potoczna nazwa diety łatwo strawnej z ograniczeniem tłuszczu. Stosowana jest ona nie tylko u osób, u których zdiagnozowano choroby miąższu wątroby, ale także u osób z chorobami pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, przewlekłym zapaleniem trzustki oraz wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego w okresie zaostrzenia choroby.

Dieta na wątrobę

Jeśli chcesz zadbać o swoją wątrobę – zadbaj o swoją dietę. W przypadku osób, u których nie stwierdzono żadnych stanów chorobowych tego narządu, nie ma potrzeby wprowadzania ścisłych restrykcji co do poszczególnych składników pokarmowych. Wątroba ma zdolności do samoregulacji, wystarczy jej w tym pomóc. Jak powinna wyglądać dieta na wątrobę? Twoje posiłki powinny być zdrowe i pełnowartościowe. Najlepiej kieruj się zasadami wprowadzonymi przez Instytut Żywności i Żywienia, które zostały ujęte w piramidę zdrowego żywienia. 

Dieta wątrobowa

Dieta wątrobowa to dieta lecznicza i jak sama nazwa wskazuje, jest przede wszystkim stosowana w przypadku schorzeń wątroby takich jak: marskość czy zapalenie (każdy typ). Ponadto dieta ta zalecana jest podczas chorób trzustki, pęcherzyka i dróg żółciowych oraz jelita grubego. Polecana jest także w przypadku stłuszczenia wątroby.Ma ona za zadanie ochronić chory narząd, zmniejszyć jego aktywność wydzielniczą, a także dostarczyć wszystkich składników odżywczych, niezbędnych do wyrównania niedoborów i regeneracji komórek.

Ze względu na to, że organy te biorą udział w metabolizmie tłuszczów, dieta polega na ograniczeniu produktów bogatych w tłuszcze zwierzęce oraz cholesterol, ponadto dania mają być łatwo stawne.

Dieta wątrobowa – zasady

Posiłki należy spożywać w niewielkiej objętości, 5–7 razy dziennie. Ze względu na skłonności do hipoglikemii osób z chorobami wątroby zaleca się jeden posiłek późnym wieczorem.

Warzywa i owoce należy podawać gotowane i rozdrobnione oraz w postaci soków i przecierów. Zupy przygotowuje się na wywarach warzywnych, podprawianych zawiesiną z mąki i mleka.

Zalecane metody przyrządzania potraw to: gotowanie w wodzie, na parze, w naczyniach bez wody, duszenie, obsmażanie bez tłuszczu na patelni, pieczenie w folii, pergaminie, naczyniach ceramicznych, na ruszcie, w piekarniku lub opiekaczu. Zabronione jest smażenie i pieczenie na tłuszczu.

Warzywa i owoce należy podawać gotowane i rozdrobnione oraz w postaci soków i przecierów.

W przypadku prawidłowej masy ciała podaż energii jest zgodna z normą fizjologiczną 25–30 kcal/kg mc./dobę (kcal pozabiałkowe). U osób niedożywionych zapotrzebowanie zwiększa się do 35–40 kcal/kg mc./dobę. Białko powinno stanowić 1 g/kg mc/dobę, a w przypadku stłuszczenia wątroby czy po przebytym wirusowym zapaleniu wątroby białko należy zwiększyć do 1,5 g/kg mc./dobę. Białko wspomaga proces odbudowy komórek wątroby oraz zmniejsza nacieczenia tłuszczowe. Zaleca się, aby ponad połowę spożywanego białka stanowiło białko pochodzenia zwierzęcego.

Zawartość tłuszczu w diecie zarówno roślinnego, jak i zwierzęcego nie powinna przekraczać 30–50 g/dobę. Jednak w wyrównanych chorobach wątroby, bez objawów żółtaczki tłuszcz może stanowić 1 g/kg mc/dobę. Należy pamiętać, aby tłuszcz dodawać na surowo do gotowych potraw. Węglowodany uzupełniają zapotrzebowanie na energię i ich spożycie powinno wynosić od 200 do 300 g na dobę (w tym 50–70 g cukry łatwo przyswajalne).

Ze względu na występujące wzdęcia i biegunki należy wykluczyć z diety błonnik. Spożycie soli kuchennej nie powinno przekraczać 5 g na dobę. Z powodu zaburzeń wchłaniania i magazynowania witamin oraz soli mineralnych w trakcie przebiegu chorób wątroby zaleca się przyjmowanie potasu w ilości 1000–1500 mg na każdy 1000 kcal diety. U osób chorych na marskość wątroby mogą dodatkowo pojawić się niedobory wapnia, cynku i selenu. Ponadto należy zwiększyć ilość warzyw bogatych w β-karoten oraz produktów zawierających witaminy D, E i K, ponieważ zmniejszona ilość tłuszczu w diecie powoduje ograniczenie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Dobrze jest również wprowadzić do jadłospisu produkty bogate w witaminę C, gdyż wspomaga ona układ immunologiczny, co prowadzi do zwalczania stanu zapalnego.

Dieta wątrobowa – produkty

Zakazane:

• ostre przyprawy;
• alkohol;
• inne używki: kawa naturalna, mocna herbata, kakao;
• produkty wzdymające, ciężko strawne: suche nasiona roślin strączkowych, warzywa kapustne, cebulowe, ogórki, kalafior, zielony groszek, kukurydza, szparagi, śliwki, gruszki, czereśnie;
• produkty bogate w błonnik;
• świeży chleb;
• produkty będące źródłem tłuszczu zwierzęcego, całkowicie wyklucza się smalec, słoninę, boczek i łój;
• produkty zawierające znaczne ilości cholesterolu: żółtka jaj, pełne mleko, podroby;
• produkty bogate w kwas szczawiowy: szczaw, szpinak, rabarbar;
• słodycze;
• owoce suszone.

Polecane:

• dopuszczone tłuszcze w ilości 20–30 g/dobę to: olej słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, rzepakowy bezerukowy, z pestek winogron, zarodków pszenicy, oliwa z oliwek, masło;
• warzywa bogate w β-karoten: boćwina, dynia, cykoria, jarmuż, koperek zielony, kabaczek, marchew, sałata, pomidory;
• produkty bogate w witaminę C: czarna porzeczka, pomarańcze, jabłka, truskawki, poziomki;
• pieczywo jasne i czerstwe;
• chude mięso: wołowina, cielęcina, jagnięcina, chuda wieprzowina-schab, kurczak, indyk;
• chude ryby: dorsz, leszcz, płastuga, sola, szczupak, sandacz (w postaci filetów);
• chude wędliny: szynka, polędwica, chuda kiełbasa szynkowa, wędliny drobiowe;
• woda mineralna niegazowana.

Dieta wątrobowa – efekty

Dieta wątrobowa skierowana jest przede wszystkim do osób mających problemy m.in.  z wątrobą, trzustką, drogami żółciowym. Wówczas jest ona traktowana jako dieta lecznicza, wspomagająca regenerację i oczyszczenie chorego narządu.

Jednak dietę tę może stosować każdy, kto chce zacząć zdrowo się odżywiać. Będzie to dobre rozwiązanie dla tych, którzy dotychczas prowadzili niezdrowy i stresujący tryb życia oraz nadużywali alkoholu i innych używek, a chcą oczyścić swój organizm i poprawić jego funkcjonowanie. Sprawna wątroba wiążę się nie tylko z poprawą naszego zdrowia, ale także samopoczucia oraz kondycji  skóry, włosów i paznokci.  

To nie koniec zalet diety wątrobowej, ma ona również za zadanie utrzymać odpowiednią masę ciała. Dieta ta charakteryzuje się zmniejszoną ilością produktów tłustych i ciężko strawnych, dlatego powoduję ona utratę nadmiernych kilogramów, co w połączeniu z aktywnością fizyczną pozwala na uzyskanie wymarzonej sylwetki w zdrowy sposób, bez obawy o efekt jo-jo.

Dieta wątrobowa – przepisy

Jakie posiłki zawiera dieta wątrobowa? Przepisy, które znajdziesz poniżej są ułożone zgodnie z zasadami diety wątrobowej. 

Dieta wątrobowa albo inaczej łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu jest skierowana przede wszystkim do osób z chorą wątrobą, przewodami żółciowymi, trzustką lub jelitem grubym. Jednak jest to zdrowa i fizjologiczna dieta, dlatego nie ma przeciwwskazań, aby zdrowe osoby, chcące oczyścić swój organizm lub pozbyć się zbędnych kilogramów stosowały się do jej zaleceń. Mocnym plusem tej diety jest również stosunkowo duża ilość produktów, które mogą być w trakcie jej stosowania spożywane, a wiadomo, że urozmaicony jadłospis, zawierający pyszne potrawy to połowa sukcesu podczas zmiany nawyków żywieniowych.