Dieta ketogeniczna. Poznaj jej zalety i wady oraz opinie dietetyków
Aktualizacja: 29 listopada, 2024
Dieta ketogeniczna, podobnie jak każdy inny model żywienia, ma swoje dobre i złe strony. Mimo że może być pomocna w leczeniu wielu schorzeń, w tym otyłości, insulinooporności czy chorób neurologicznych, nie będzie idealna dla każdego. Sprawdź potencjalne ryzyka związane z długotrwałym przebywaniem na keto. Co na ten temat mówią dietetycy i lekarze?
Krótko o diecie ketogenicznej
Popularność diety ketogenicznej rośnie z roku na rok. Coraz więcej osób, skuszonych wizją szybkiej utraty kilogramów, przechodzi na niskowęglowodanowy i wysokotłuszczowy model żywienia. Czy takie podejście dietetyczne faktycznie ma sens? Oczywiście, że tak. Zanim przejdziemy do omówienia szczegółów, wyjaśnijmy jednak, czym jest keto.
Dieta ketogenna to dieta alternatywna oparta na drastycznej redukcji węglowodanów, wprowadzeniu dużej ilości tłuszczów oraz niewielkiej ilości białka. Aby zrozumieć sens przestawienia organizmu na wytwarzanie energii tłuszczów, musisz wiedzieć, skąd organizm czerpie energię.
Mechanizm działania diety ketogenicznej – stan ketozy
Dieta bazuje na tłuszczach pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, co zapewnia długotrwałe uczucie sytości i hamuje chęć podjadania.
Taki sposób odżywiania wprowadza organizm w stan ketozy, zmieniając szlaki metaboliczne. W normalnych okolicznościach węglowodany stanowią główne źródło energii. Po strawieniu rozkładane są one do glukozy, która przenika do komórek mięśniowych, tłuszczowych i do wątroby. Ograniczenie spożycia węglowodanów może prowadzić do ustabilizowania poziomu insuliny.
Jadłospis diety keto jest bogaty w tłuszcze i dużą ilość białka, dzięki czemu nasze ciało jest w stanie nauczyć się spalać tłuszcz, również ten zmagazynowany w zapasowych „oponkach”. Dodatkowo ten sposób żywienia ma ochronny wpływ na tkankę mięśniową, dlatego polecany jest sportowcom zawodów sylwetkowych, na ostatni szlif przed zawodami. Nie jest to jednak dieta dla każdego, gdyż podwyższona ilość ciał ketonowych we krwi przez dłuższy okres może mieć niewłaściwe skutki zdrowotne, zanadto zakwaszać organizm lub obciążać nerki.
BonaVita poleca do czytania: Kompletny przewodnik po diecie ketogenicznej: jak zacząć, efekty, opinie, jadłospis
Najnowsze badania dotyczące wad i zalet diety ketogenicznej
Dieta ketogeniczna posiada zdecydowanie sporo zalet, jednak warto uwzględnić również jej negatywne skutki. Nie jest ona przeznaczona dla każdego i nie może stanowić podstawowego modelu żywnościowego, jednak z powodzeniem nadaje się na redukcję oraz stosowanie w celu złagodzenia objawów insulinooporności.
Co więcej, w ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania wpływem tego typu diety na redukcje czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych. Bez wątpienia choroby te stanowią duże wyzwanie dla zdrowia publicznego krajów rozwiniętych, wśród których choroby te odpowiedzialne są za znaczną część zgonów społeczeństwa.
Korzyści stosowania diety ketogenicznej w odchudzaniu:
- szybko redukuje tłuszcz – skutecznie radzi sobie szczególnie z opornym tłuszczem, dobra na tzw. „ostatni szlif”;
- redukuje napady głodu – stabilizuje poziom insuliny;
- usprawnia pracę mózgu, „odświeża” umysł” – na ciałach ketonowych mózg pracuje znacznie wydajniej;
- redukuje poranne zmęczenie oraz senność w ciągu dnia;
- reguluje wydzielanie insuliny;
- ogranicza chęć na słodkości oraz na węglowodany;
- zwiększa możliwości wytrzymałościowe organizmu podczas wysiłku fizycznego – zaczynamy być zdolni do dłuższej pracy na średnim poziomie tętna;
- świetna dla osób prowadzących umiarkowaną aktywność fizyczną – najbardziej zalecaną formą ruchu podczas diety KD oraz okresu redukcyjnego to szybkie marsze, orbitrek, basen itp.;
- odpowiednia dla osób w każdym wieku;
- stabilizuje uczucie głodu, przywraca równowagę hormonalną układu pokarmowego;
- w połączeniu z johimbiną daje rewelacyjne efekty redukujące oporną tkankę tłuszczową – jest to idealna dieta podczas suplementacji johimbiną, która „nie lubi się” z węglowodanami, gdyż ograniczają one jej działanie;
- posiłki tłuszczowe zapewniają uczucie sytości na długo;
- działa antykatabolicznie na tkankę mięśniową;
- wspomaga walkę z trądzikiem;
- przyspiesza regenerację skóry, tkanek oraz komórek;
- reguluje gospodarkę hormonalną;
- redukuje praktycznie do zera wzdęcia i dyskomfort w podbrzuszu;
- redukuje obrzęki i wodę podskórną – węglowodany wiążą wodę w organizmie a ich redukcja objawia się zwiększonym wydalaniem wody podskórnej, należy z tego powodu również uwzględnić większe ilości sodu w diecie.
Należy jednak podkreślić, że skuteczność stosowania diety ketogenicznej w tych zaburzeniach wymaga dalszych badań klinicznych, a zmiana diety bez wyraźnych wskazań zdrowotnych i konsultacji z lekarzem lub dietetykiem może skutkować długotrwałymi, negatywnymi powikłaniami, które mogą wpływać na pogorszenie poziomu zdrowia.
Wady stosowania diety ketogenicznej
Dieta ketogeniczna, tak jak i każdy sposób żywienia narzucający jakieś określone zasady przyjmowania posiłków, wymaga zdecydowania w podjętych krokach oraz silnej woli w długotrwałym stosowaniu się do założonych zasad.
Do najczęściej wymienianych wad diety ketogenicznej zalicza się:
- bardzo restrykcyjna – szczególnie w okresie letnim, kiedy występuje obfitość owoców;
- trudności w długotrwałym ograniczeniu produktów bogatych w węglowodany tj. chleb, kasza, ryż czy makaron;
- kosztowna – należy korzystać z wielu dobrych jakościowo i drogich źródeł tłuszczów jak omega 3, olej lniany, ryby czy wołowina;
- bardzo ciężkie wejście w stan ketozy – osłabienie, zmęczenie, otępienie, brak koncentracji, częstomocz, nieprzyjemny zapach ciała i z ust, duży głód, chęć na słodycze;
- towarzyszą jej tzw.: „abdomen cramps” – często pojawiają się w początkowej fazie bóle w dolnej części brzucha, które mogą być związane z reakcją jelit na dużą ilość tłuszczów;
- towarzyszy jej nieprzyjemny zapach z ust oraz potu – związany z wydalaniem przez oddychanie i skórę ciał ketonowych;
- towarzyszy jej częste oddawanie moczu – może być uporczywe szczególnie na początku, związane jest ze zwiększoną filtracją nerek;
- nie nadaje się dla osób będących na dietach high carb – zbyt duży szok dla organizmu;
- brak pomysłów na przygotowanie posiłków bogatych tłuszcze;
- ograniczenie spożycia owoców i warzyw wraz z dietą, co wpływa na poziom dostarczanych do organizmu witamin i składników mineralnych;
- ograniczenie błonnika pokarmowego mogące prowadzić do nieprzyjemnych dolegliwości gastrycznych;
- nieumiejętne stosowanie się do diety może również prowadzić do rozwinięcia się kwasicy ketonowej stanowiącej zagrożenie dla zdrowia człowieka.
Pozytywny wpływ diety ketogenicznej na choroby przewlekłe
Można ją również stosować u osób dorosłych, którzy cierpią na epilepsję, ale nie kwalifikują się do operacji. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta, a następnie ściśle kontroluje. Należy ją wdrażać pod nadzorem lekarza i dietetyka. W ten sposób można zmniejszyć ryzyko skutków ubocznych, takich jak kwasica, hipoglikemia, zaparcia, biegunka, kamica nerkowa, hiperlipidemia, czy refluks żołądkowo-przełykowy.
Dieta ketogeniczna w leczeniu onkologicznym
Proponowana dieta najprawdopodobniej stwarza niekorzystne środowisko dla komórek nowotworowych. Dzięki temu uznaje się ją za obiecujący środek wspierający terapię wieloczynnikową, dopasowaną do potrzeb pacjenta.
Rola diety keto w leczeniu chorób neurologicznych
Wiele chorób neurologicznych (w tym neurodegeneracyjnych) charakteryzuje się zaburzeniami metabolizmu glukozy w neuronach. Mózg potrzebuje wówczas innego źródła energii, którą mogą mu dostarczyć ciała ketonowe. Najnowsze badania pokazują również, że u pacjentów z urazowym uszkodzeniem mózgu, u których stosowano dietę ketogeniczną, nie zaobserwowano żadnych działań niepożądanych.
Dieta ketogeniczna a choroby układu krążenia
Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek diety rekomendujemy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.
Dieta ketogeniczna – przeciwwskazania
- ciąża i karmienie piersią,
- cukrzyca typu 1,
- choroby układu krążenia,
- wrodzone zaburzenia metaboliczne,
- choroby nerek
- choroby wątroby
- porfiria.
Przedstawiliśmy większość najważniejszych wad i zalet diety ketogenicznej. Warto zaznaczyć, iż jest to dieta trudna, nieprzeznaczona dla osób początkujących w dietach redukcyjnych oraz będących na żywieniu wysokowęglowodanowym. Wejście na nią powinno być poprzedzone okresem minimalizowania węglowodanów, by organizm nie doznał zbyt dużego szoku.
Pomimo wad, które ukazałam dieta ketogeniczna wydaje się być najlepszym wyborem spośród diet redukcyjnych, jej zalety są niezliczone, z powodu sporej ilości zdrowych tłuszczów działa regeneracyjnie praktycznie na cały organizm.
Korzystanie z diety ketogenicznej to najlepsze wyjście dla osób chcących doprowadzić swoją sylwetkę do perfekcji i pozbyć się zalegającego od dawna opornego tłuszczyku. Jest to również świetny model żywieniowy dla osób czujących ciągły głód, opuchnięcie lub mających problemy z insulinoopornością. Przed rozpoczęciem diety należy jednak porządnie przeanalizować swoją obecną dietę i w razie wątpliwości skontaktować się z osobą doświadczoną w konstruowaniu posiłków i doborze odpowiednich produktów żywnościowych.
Dobrym rozwiązaniem dla osób zaczynających dietę ketogeniczną są gotowe jadłospisy dostępne do kupienia. Przygotowane one są przez profesjonalnych dietetyków. Jadłospisy zawierają propozycje posiłków na każdy dzień wraz z ich przepisami i rozkładem składników odżywczych. To świetne rozwiązanie dla początkujących.
Dieta ketogeniczna – jak długo można z niej korzystać?
Opinie dietetyków o diecie ketogenicznej i jej wpływie na odchudzanie
Wśród dietetyków pojawiają się skrajne głosy na temat zalet oraz wad stosowania diety ketogenicznej. Część z nich jest zdecydowanymi zwolennikami diet niskowęglowodanowych, a z kolei inni preferują diety niskotłuszczowe. Nie ulega wątpliwości, że stosowanie diety ketogenicznej jako elementu terapii padaczki lekoopornej wiąże się z wymiernymi korzyściami dla zdrowia pacjenta.
Jednak dobrowolne rozpoczęcie tego typu diety bez wyraźnych wskazań medycznych wydaje się dyskusyjne. Przede wszystkim należy pamiętać, że dieta ketogeniczna nieprawidłowo skomponowana może stać się przyczyną rozwoju niedoborów składników mineralnych i witamin w organizmie. Co więcej, ten sposób żywienia może również wiązać się z wystąpieniem, szczególnie na początku stosowania diety, wielu działań niepożądanych tj.
- wzdęcia;
- zaparcia;
- bóle brzucha;
- zgaga czy wymiotów;
- u niewielkiego odsetka osób w wyniku długotrwałego stosowania diety może dochodzić również do zaburzeń elektrolitowych;
- niedocukrzenia czy w powiązaniu z niektórymi lekami uszkodzenia narządów wewnętrznych.
Wśród dietetyków pojawiają się również głosy zwolenników takiego sposobu żywienia, którzy podkreślają skuteczność diety ketogenicznej w walce z nadmierną masą ciała oraz wymieniają listę korzyści zdrowotnych związanych z zastosowaniem diety.
Dodatkowo podkreślają oni rolę diety ketogenicznej w profilaktyce oraz leczeniu nowotworów i chorób metabolicznych.
Bez względu na opinie w tej sprawie większość dietetyków zwraca uwagę na konieczność przeprowadzania dalszych badań klinicznych mających na celu dalszą weryfikację wpływu diety ketogenicznej na zdrowie człowieka.
Co więcej, specjaliści systematycznie przypominają o konieczności skonsultowania zmiany stylu żywienia przed jego wdrożeniem. Na początku niezbędne jest dokonanie odpowiedniej oceny stanu zdrowia człowieka i na tej podstawie możliwa jest decyzja na temat zmiany sposobu żywienia.
Zaleca się, aby dieta ketogeniczna była prowadzona cały czas pod okiem dietetyka, który zadba o prawidłową ilość oraz jakość składników odżywczych dostarczanych do organizmu wraz z żywieniem, co zminimalizuje ryzyko rozwoju niedoborów.
Poprosiliśmy dietetyków, aby udzielili swoich opinii o diecie ketogenicznej dla naszego portalu Bonavita.pl. Poniżej znajdziesz ich spostrzeżenia na temat skuteczności, zalet oraz potencjalnego ryzyka związanego z tą popularną metodą odchudzania.
Przed wyborem każdej diety należy uświadomić sobie jedno: dietetyka jest chyba jedyną nauką ścisłą, w której na jedno zadane pytanie, może być wiele prawidłowych odpowiedzi jednocześnie. Czy dieta ketogeniczna stanowi ostateczne rozwiązanie w walce ze wszystkimi problemami zdrowotnymi? Z całą pewnością nie. Czy jest to także system żywienia który — jak można usłyszeć od wielu lekarzy i dietetyków — jest szkodliwy i niebezpieczny dla zdrowia? Ponownie z całą pewnością nie.
Wybór odpowiedniego narzędzia i zrozumienie jak należy bilansować żywienie to wyzwanie dla umysłu, który nie boi się analitycznej pracy.
Bo czy rezygnacja w dużej części z węglowodanów musi oznaczać, że dieta ketogeniczna będzie uboga w błonnik? Absolutnie nie. Mamy przecież do dyspozycji orzechy, nasiona roślin oleistych, chia, siemię lniane. Nie stanowi zatem problemu posiłek w postaci puddingu chia z mlekiem kokosowym i borówkami. Kolejną pozycją może być wieprzowina w sosie własnym z grzybami albo sałatka nicejska.
Nikt nie powiedział, że dieta ketogeniczna ma być zbudowana z kabanosów maczanych w majonezie.
Dla kogo może się nadawać dieta ketogeniczna? Dla osób walczących z nadciśnieniem tętniczym, insulinoopornością i cukrzycą typu 2, dla osób borykających się z SIBO, IMO lub SIFO. Czy dieta ketogeniczna ma przeciwwskazania? Oczywiście jak każdy styl żywienia. Byłbym bardzo ostrożny przy wdrażaniu jej dla osób borykających się ze zgagą i refluksem, a także w stanach zapalnych trzustki. Ponownie, każda dieta to jedynie narzędzie, które trzeba odpowiednio użyć w występującym problemie.
Jakub MauriczJakub Mauricz, dietetyk, wykładowca, promotor zdrowia
Dietetyk
Jedną z większych przeszkód na początku stosowania diety może być jej utrzymanie. Zrezygnowanie z węglowodanów może być dużym wyzwaniem dla osoby, która przez całe życie spożywała je w dużych ilościach. Może to doprowadzić do ograniczeń społecznych i emocjonalnych związanych z rezygnacją z wielu ulubionych potraw, jak i szybką rezygnacją z diety.
Należy mieć na uwadze, iż dieta ketogeniczna może przyczynić się do poważniejszych skutków ubocznych, między innymi do niedoborów składników odżywczych, problemy z układem sercowo-naczyniowym spowodowane spożywaniem dużej ilości tłuszczów nasyconych pochodzących z czerwonego mięsa czy problemy z wypróżnieniem.
Należy pamiętać, że dieta ketogeniczna nie jest wskazana dla każdego, dlatego też warto skonsultować się ze specjalistą przed jej wdrożeniem, ponieważ nieumiejętne jej stosowanie może doprowadzić do skutków ubocznych i pogorszenia jakości życia. Należy mieć na uwadze, że nadal potrzebne są długoterminowe badania nad dietą ketogeniczną w celu poznania jej wpływu na zdrowie.Aleksandra Czubak
Dietetyk kliniczny
Dietetyk
Wśród wad możemy wyróżnić:
- złe zbilansowanie, które może prowadzić do niedoborów wielu witamin i składników mineralnych,
- może powodować nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu pokarmowego takie jak: nudności, wymioty, bóle brzucha, zaparcia,
- może doprowadzić do wzrostu stężenia kwasu moczowego we krwi, co może prowadzić do hiperurykemii, a nawet dny moczanowej,
- u niektórych osób niekorzystnie wpływa na mikroflorę bakteryjną jelit,
- działa niekorzystnie na poziom cholesterolu we krwi,
- zaburza gospodarkę hormonalną i fosforowo-wapniową, co niekorzystnie wpływa na gęstość kości i zwiększa ryzyko osteoporozy.
Dietetyczka kliniczna, trenerka personalna
Jestem na diecie ketogenicznej już czwarty rok, waga ciała najpierw spadła a później utrzymuje się na stały poziomie. Ustąpiło wiele objawów autoimmunologicznych, zniknęła astma, cofnęły się reakcje alergiczne (nie wszystkie). Ogólnie jestem mniej zmęczony i pełen życia. Wydaje mi się że funkcjonuję lepiej. Moja partnerka dzięki tej diecie pozbyła się cukrzycy B. Ocenę tego artykułu i diety polecam każdemu myślącemu… Dodam że nie mam problemów z oddawaniem moczu a od 4 lat nie zachorowałem na nic nawet na przeziębieni. Dodatkowo w okresie zimowym suplementuję witaminy (A,B,C,D3, K2) i minerały i jem dużo kiszonek i zsiadłego mleka….
Jeśli ktoś chce zgubić wagę to musi pamiętać o deficycie kalorycznym na keto jest łatwiej bo nie czuje się głodu . Jestem na keto od pięciu miesięcy i zbiłem wagę ze 105kg do 85kg i czuje się świetnie , wyniki się polepszyły , przestałem brać leki na nadciśnienie wyrównało się
od tych zdrowych tłuszczy to mnie tylko wzdęło (efekt 2 razy większego brzucha niż normalnie). W rzeczywistości przybrałem tylko na wadze a opona tłuszczowa na brzuchu się zwiększyła, takie to jest zdrowe jedzenie 80% tłuszczy.
Chyba każdy organizm inaczej reaguje, ja na tej diecie nie mam w ogóle sił, ledwo chodzę, dosłownie powłóczę nogami, czuję obojętność a mój mózg nie kojarzy , spadek koncentracji. Podobnie działa na mnie dieta Dukana, niestety diety niskowęglowodanowe nie dla mnie
Też jestem na tej diecie i jest cudowna. Jedzenie jest smaczne (to tłuszcz jest nośnikiem smaku!), jestem najedzona do syta, chudnę, brzuch mam płaski, mam energię do życia. Mam siłę na ćwiczenia, poprawiła mi się cera (miałam problemy z trądzikiem), minął mi apetyt na słodkie. W stan ketozy przeszłam błyskawicznie: już po dwóch dniach zauważyłam na pasku ketonowym purpurowy odcień. Nie mam w ogóle chęci podsypiania po pracy. Poranki i poranne wstawanie też stało się łatwiejsze. Od czasu stosowania tej diety nie miałam ataku migreny (z którą to dwóch neurologów nie potrafiło sobie poradzić). Stan przejścia przeszedł u mnie bardzo łagodnie. Polecam wszystkim, u których nie występują przeciwwskazania, a który utkwili w martwym punkcie, i dotychczasowa dieta przestała działać. I takim, którzy czują się ospali i bez sił na aktualnej diecie. Pamiętać o suplementacji!
większość informacji w wadach jest nieprawdziwa albo niesamowicie przesasdzona, ta dieta jest wspaniała
Nie pojmuje… w rubryce „zalety” jest napisane: ogranicza chęć na słodkości oraz na węglowodany, a w rubryce „wady” : ze ma sie chec na slodycze. Jak to jest???
Na poczatku diety, przchodzi się stan, który nazywa się keto grypa.
W tym okresie, można mieć wzmożone łaknienie na słodycze.
Towarzysza wtedy bóle brzucha, głowy i osłabienie.
To może trwać kilka dni, zanim organizm przestawi się na spalanie tłuszczu.
Chęć na słodycze jest wchodząc w stan ketozy w okresie adaptacji, później już nie ma.
Chodzi o chęć podczas okresu przejściowego, kiedy organizm jeszcze się nie przestawił. Potem ona mija.
super artykuł oby więcej takich, które promują dietę ketogeniczną
wlasnie jest to jedyna dieta dla mnie bo mam insulinoopornosc i poczatki cukrzucy
Serio?
Mozesz mi napisać więcej na ten temat , proszę, mam początki cukrzycy, ryje z powietrza , nie wiem co robić 🙁
Pooglądaj dr Czerniaka na yt albo poczytaj o diecie wysokotłuszczowej czyli optymalnej dr Kwaśniewskiego, to od niego wszystko wyszło. Dużo się dowiesz jak leczyć cukrzyce i inne schorzenia właśnie tą dietą.