Czy tabletki antykoncepcyjne powodują wzrost wagi?

Obawa przed przytyciem jest najczęstszą przyczyną rezygnacji kobiet z korzystania z tabletek antykoncepcyjnych. Wiele z nich obawia się, że stosowanie antykoncepcji hormonalnej spowoduje u nich wzrost wagi nawet o kilka kilogramów. Przez lata, od momentu stworzenia tabletki, zdążyło powstać wiele mitów na jej temat. Sprawdźmy więc, czy rzeczywiście jest to prawda czy nie.

Czy tabletki powodują tycie?

Przede wszystkim należy zastanowić się co odpowiada za tycie? Najczęściej jest to wynik dodatniego bilansu energetycznego, przyjmujemy więcej kalorii niż spalamy. Zwiększanie masy ciała jest więc przede wszystkim wynikiem złej diety oraz braku ruchu. Badania pokazują, że zarówno przy stosowaniu doustnej antykoncepcji hormonalnej, jak i antykoncepcji niehormonalnej waga nie zwiększa się, jedynie procent tkanki tłuszczowej może nieznacznie wzrosnąć (w przypadku antykoncepcji doustnej). W 2011 roku naukowcy z Cochrane Database System Review przeanalizowali 49 badań porównujących różne metody antykoncepcji i nie znaleźli dowodów na to, że prowadzi ona do przyrostu masy ciała.

Co w takim razie powodują tabletki antykoncepcyjne? Po pierwsze tabletki bazujące na estrogenach mogą prowadzić do retencji wody. Ilość zatrzymanego płynu jest wprost proporcjonalna do ilości estrogenów znajdujących się w tabletkach. Dzieje się tak ponieważ estrogeny odziałuja na uklad RAA (układ renina-angiotensyna-aldosteron). Powodują zatrzymanie jonów sodu w organizmie, te z kolei przyciągają do siebie cząsteczki wody. Przyczynia się to do powstawania obrzęków i ogólnego opuchnięcia. Sytuacja ta występuje także w drugiej fazie cyklu owulacyjnego. Jednak przy obecnych stężeniach hormonów rzadko zdarza się, aby tak się działo, przeważnie po 3 miesiącach od momentu zaczęcia stosowania antykoncepcji opuchlizna powinna zniknąć. Zbadano również, że estrogeny mają wpływ na metabolizm tkanki tłuszczowej. Mianowicie utrudniają jej spalanie, a sprzyjają magazynowaniu tłuszczu. Dodatkowo utrudniona jest budowa tkanki mięśniowej. Przybieranie wagi podczas stosowania antykoncepcji doustnej może być również wynikiem zwiększonego apetytu. Nie do końca wiadomo, co dokładnie  ma na to wpływ. Badania pokazują, że może mieć to związek z osłabieniem czynności cholecystokininy (pobudza ośrodek sytości i głodu) przez hormony lub ze zwiększającym się poziomem insuliny we krwi. Aż połowa z ankietowanych nastolatków w USA uważa, że tabletki powodują zwiększenie apetytu.

Analizując działanie tabletek można dojść do wniosku, że nie wpływają one bezpośrednio na naszą wagę. W pewnym stopniu mogą wpływać na zwiększoną potrzebę jedzenia oraz wolniejsze spalanie tkanki tłuszczowej, jednak nadal to nasz styl życia ma największy wpływ na naszą masę.

Tabletki nowej generacji

Tabletki antykoncepcyjne nowej generacji zawierają małe stężenia hormonów (20–30 mikrogramów), ponad siedem razy mniejsze niż pierwsze tabletki z początku 1960 roku, które miały aż 150 mikrogramów, przy czym zachowują pełną skuteczność. Tabletki starszej generacji miały niezwykle wysoki poziom estrogenów i progesteronu. Estrogeny w dużych dawkach mogą powodować zwiększenie masy ciała przez wzrost apetytu oraz zatrzymanie płynów w organizmie poprzez oddziaływanie na nerki. 50 lat temu rzeczywiście tabletki mogły powodować tycie, a dodatkowo syntetyczne estrogeny przyczyniały się to powiększania piersi, co również mogło dawać wrażenie przybierania na wadze.

Co więcej, ostatnie badania, przeprowadzone na zdrowych kobietach, między 18 a 45 rokiem życia, żyjących w 41 różnych państwach w Europie, które przyjmowały najnowsze tabletki zawierające drospirenon (DRSP) wykazały, że nie wpływają one na wagę ani BMI. Drospirenon jest najbardziej zbliżony do naturalnego progesteronu. Dodatkowo jest antagonistą mineralokortykoidów. Przeciwdziała stymulowaniu układu renina-angiotensyna-aldosteron przez estrogeny. Co sprawia, że nie zatrzymuje się woda w organizmie.

Obecnie na rynku dostępne są dwa rodzaje tabletek: jednoskładnikowe tzw. minipigułki oraz dwuskładnikowe (jedno, dwu i trójfazowe). Należy pamiętać, że każdy rodzaj może oddziaływać na nas inaczej, dlatego tak ważne jest dobranie odpowiedniego rodzaju tabletek antykoncepcyjnych.

Jak nie przybrać na wadze po tabletkach antykoncepcyjnych

1. Ogranicz spożycie cukrów prostych. Jak wiadomo nadmierne spożycie cukru prowadzi do powstania nadwagi. Zrezygnujmy ze słodkich przekąsek na rzecz owoców, które są bogatym źródłem witamin i minerałów. Warto również postawić na zwiększoną ilość błonnika w diecie, który powoduje uczucie sytości.
2. Pij dużo wody. Wypijaj 1,5–2l dziennie. Woda zmniejsza apetyt oraz zapobiega zatrzymywaniu się wody w organizmie
3. Zrezygnuj z soli. Zbyt duże spożycie sodu powoduje zatrzymanie wody w organizmie, a ponadto może prowadzić do rozwoju chorób sercowo- naczyniowych. Może również powodować powstawanie nadciśnienia tętniczego, co jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ osoby chore na nadciśnienie nie mogą przyjmować tabletek. Dzienna dawka soli wg WHO nie powinna przekraczać 5 g (ok. 2 g sodu).
4. Zmniejsz spożycie tłustych i smażonych potraw. 1 gram tłuszczu to aż 7 kcal! Dodatkowo obniżenie zawartości cholesterolu w diecie pozwoli zapobiec innym powikłaniom związanym z przyjmowaniem tabletek.
5. Jedz regularnie. Przerwy między posiłkami powinny wynosić od 3 do 4 godzin. Po pierwsze poziom glukozy we krwi utrzymuje się na stałym poziomie, dzięki czemu nie odczuwamy głodu i nie sięgamy po słodkie przekąski. Po drugie jeśli skrócimy przerwy nasz organizm dostanie nową porcję pokarmu zanim strawi poprzednią, a jeśli odstępy będą za długie wpłynie to negatywnie na nasz metabolizm. W sytuacji, gdy zbyt długo nie dostarczamy organizmowi pokarmu zmniejsza on swoje wydatki energetyczne, co spowalnia metabolizm, a to co zjesz odkłada w postaci tkanki tłuszczowej.
6. Ćwicz. Uprawianie sportu minimum 30 minut dziennie pozwala na spalanie tkanki tłuszczowej oraz przyspiesza nasz metabolizm.

To czy przytyjemy w trakcie kuracji tabletkami antykoncepcyjnymi zależy tylko od nas. Jeśli zdrowo się odżywiamy i regularnie uprawiamy sport nie ma obawy, że nasza waga nagle podskoczy o kilka kilogramów. Tabletki mogą powodować, że nasz apatyt się zwiększy, jednak to my decydujemy o tym, czy sięgniemy po tabliczkę czekolady czy nie. Jeśli jednak zauważymy, że przytyłyśmy prawdopodobnie związane jest to z zatrzymaniem wody w organizmie. Odczekaj 3–4 cykle, po tym czasie skutki uboczne powinny minąć, jeśli jednak tak się nie stanie skonsultuj się z lekarzem, gdyż twoje tabletki mogą być źle dobrane i należy zmienić je na inne.