Seler korzeniowy – właściwości, sok, przepisy. Liście selera

Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024

Seler to jedno z najstarszych warzyw świata, obecnie uprawiany na całym świecie, wykorzystywany w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. Doskonałe źródło witamin, związków fenolowych, olejków eterycznych i innych składników odżywczych, posiadający wiele właściwości leczniczych, m.in. obniżających poziom glukozy we krwi oraz poziomu lipidów w surowicy.

Seler korzeniowy

Seler korzeniowy jest spokrewnioną odmianą typowego selera liściowego. Uprawia się go ze względu na pyszny, gruboziarnisty korzeń podziemny. Jest popularnym warzywem w sezonie zimowym, używanym jako puree w potrawach, zupach i gulaszach, znany szczególnie w regionach Europy Wschodniej i Północnej. Wymaga pełnego słońca i wystarczającej wilgoci w glebie, aby rozkwitać. Rozwija się jako duża, kulista bulwa tuż pod powierzchnią ziemi o szorstkiej powierzchni zewnętrznej i białym, gładkim miąższu w środku.

Seler korzeniowy – właściwości

Korzeń jest doskonałym źródłem niektórych niezbędnych minerałów, takich jak fosfor, żelazo, wapń i miedź. Fosfor jest niezbędny do metabolizmu komórek, wapń utrzymuje zdrowe kości i zęby, miedź pomaga przywrócić odporność, a żelazo zapobiega anemii. Ponadto jest dobrym źródłem witaminy K, która poprawia mineralizację kości i spełnia określoną rolę u pacjentów z Alzheimerem poprzez ograniczenie uszkodzeń neuronów w mózgu. Seler zawiera również witaminy z grupy B oraz umiarkowaną ilość witaminy C (8mg/100g).

Podawany przez wieki jako lek na nadciśnienie, wykazuje właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające, pomaga zapobiec chorobom serca, obniżając poziom złego cholesterolu we krwi. Dostarczając błonnik pokarmowy, seler zwiększa również trawienie, a wysoki poziom wody w selerze może zapobiec odwodnieniu.

Wysoka zawartość przeciwutleniaczy pomaga zapobiegać utlenianiu komórek. W badaniach wykazano, iż seler posiada właściwości przeciwnowotworowe, ze względu na związki takie jak kwas kawowy, kwas p-kumarowy, kwas ferulowy, apigenina, luteolina, garbnik, saponina i kemferol [1].

Badania wykazują również pozytywny wpływ selera na płodność przez działanie ochronne przeciwko substancjom, takim jak walproinian sodu, glikol propylenowy i ftalan dietylu, które powodują uszkodzenia struktury jąder i spermatogenezę. Należy go jednak spożywać z umiarem, gdyż istnieją związki takie jak apigenina, która może indukować działanie hamujące na płodność w przypadku długotrwałego stosowania lub wysokiego stężenia [3].

Seler ma niską zawartość cholesterolu i tłuszczów nasyconych. Poprzez włączenie selera do diety można zmniejszyć ryzyko chorób związanych z sercem, takich jak zawał serca i gromadzenie się cholesterolu w tętnicach.

Sok z selera

Aby seler zachował swoje wartości odżywcze, najlepiej spożywać go na surowo, bowiem jak większość warzyw, podczas obróbki termicznej traci wiele właściwości. Korzeń selera można traktować jako przekąskę, chrupiąc w wolnej chwili lub połączyć go z innymi warzywami czy owocami, tworząc pełen witamin sok. Sprawdza się z połączeniu z marchwią lub jabłkami. Sok z selera wspomaga naturalne mechanizmy obronne organizmu i zmniejsza stan zapalny. Może zapobiec wysokiemu ciśnieniu krwi, wysokiemu poziomu cholesterolu oraz zaburzeniom trawienia. Warto go pić przynajmniej kilka razy w tygodniu.

Liście selera

Liście selera korzeniowego zawierają większą ilość składników mineralnych i witamin niż sam korzeń. Stanowią bogate źródło flawonoidów, antyoksydantów i fitosteroli. Coraz częściej traktowane są jako surowiec zielarski, ze względu na działanie przeciwzapalne w obrębie układu pokarmowego i ochronie naczyń krwionośnych. Składniki aktywne liści selera uszczelniają naczynia krwionośne, uelastyczniają je i zapobiegają stanom zapalnym. Mają również działanie moczopędne i redukują poziom złego cholesterolu – idealny surowiec leczniczy dla osób z nadciśnieniem. Zawierają olejki eteryczne, z D-limonenem na czele. Mogą stanowić doskonały dodatek do sałatek, frytek i zup. Liście można również ususzyć. Przydadzą się do sporządzania ziołowych naparów i jako dodatek do potraw.

Seler korzeniowy – przepisy

Seler nadaje delikatny smak potrawom, może być stosowany na surowo w sałatkach czy surówkach. Ugotowany i zblendowany  tworzy pyszną mieszankę z puree ziemniaczanym. Można go podawać z rybami, mięsem i innymi warzywami korzeniowymi, takimi jak ziemniaki, buraki, kalarepa, rzepa lub marchew. Seler korzeniowy może być również stosowany w zupach, sosach, ciastach, zapiekankach.

Seler korzeniowy zawiera wiele substancji odżywczych, dlatego warto dodać go do codziennej diety. Korzystnie wpływa na stan zdrowia, jednak u osób przyjmujących leki moczopędne powinien być spożywany z umiarem.