Sok z winogron. Właściwości i wartości odżywcze

Aktualizacja: 11 kwietnia, 2024

Domowy sok z winogron to sprawdzony sposób na to, aby zachować smak tych owoców na dłuższy czas. Same winogrona są bardzo zdrowe. Czy napoje z nich zrobione będą miały takie samo działanie? Jak najłatwiej zrobić sok z winogron? 

Winogrona

Winorośl to obok zboża najstarsza roślina uprawna. W Egipcie była znana już 6000 lat p.n.e., a istnieją dowody na to, że jej uprawę rozpoczęto nawet wcześniej – 9000 lat p.n.e. Wyróżnia się dwie odmiany winogron – deserowe i przeznaczone do wyrobu wina. Rozróżniamy także winogrona jasne i ciemne, a barwa tych owoców przekłada się na kolor uzyskanego z nich soku lub wina. Ciemne winogrona cieszą się dużo lepszą opinią właśnie ze względu na swoją barwę. Odpowiedzialne za nią są antocyjany – naturalne barwniki i jednocześnie silne antyoksydanty. Czerwone winogrona zdają się mieć również wyższą zawartość resweratrolu niż winogrona białe. 

Antocyjany i resweratrol mają korzystny wpływ na układ krążenia. Chronią przed rozwojem miażdżycy, między innymi poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych i zmniejszanie krzepliwości krwi. Ciemne warzywa oraz owoce są również znane z właściwości przeciwnowotworowych. 

Winogrona zawierają także witaminy: C, B1, B2, garbniki i pektyny. Owoce winorośli zawierają dużo wody, a ich pestki są prawdziwym bogactwem składników bioaktywnych. Znajdują się w nich nienasycone kwasy tłuszczowe omega-6 oraz witamina E. Do tego katechiny i kwasy fenolowe, czyli kolejne silne przeciwutleniacze. Te składniki również działają przeciwnowotworowo i przeciwmiażdżycowo, dlatego warto zjadać winogrona wraz z pestkami. 

Wartości odżywcze i właściwości soku z winogron

Sok z winogron może mieć jasną lub ciemną barwę, zależnie od tego, z jakich owoców go zrobiono. Szklanka soku z winogron dostarcza około 160 kcal, które w całości pochodzą z zawartych w niej ok. 40 g cukru. Dla porównania szklanka coca coli dostarcza około 100 kcal i około 15 g mniej cukru. Oczywiście, w coli nie ma też antocyjanów i innych przeciwutleniaczy, które znajdują się w winogronach. 

Właściwości lecznicze soku z winogron

Sok z winogron to po prostu smaczny napój. Nie ma on właściwości leczniczych, a bardziej profilaktyczne. Regularne picie soku z winogron może chronić przed stresem oksydacyjnym i dzięki temu chronić przed rozwojem chorób nowotworowych. Zwalczanie wolnych rodników w organizmie jest związane także z łagodzeniem procesów zapalnych, a także z poprawą stanu skóry. Resweratrol zawarty w winogronach, zwłaszcza ciemnych, chroni przed chorobami serca i naczyń krwionośnych. 

Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że sok z winogron jest pozbawiony skórki i pestek, a to w nich koncentruje się najwięcej dobroczynnych substancji. Jest on także gotowany, a wiadomo, że w ten sposób niszczy się sporo witamin: witaminę C i witaminy z grupy B, w tym kwas foliowy. Do tego winogrona same w sobie wymagają żucia, co jest bardzo pożądane. Żucie pokarmu przyczynia się do odczuwania sytości i dzięki temu organizm może regulować, ile kalorii przyjmie z pożywieniem. Picie soku obchodzi ten mechanizm i dlatego tak łatwo przytyć, pijąc duże ilości soków. Z dietetycznego punktu widzenia lepiej sięgnąć po świeże winogrona. 

Z drugiej strony, wszystko jest dla ludzi. Sok to także jeden z lepszych sposobów na zakonserwowanie winogron. Barwniki zachowują część swoich właściwości mimo gotowania. Podgrzanie soku z winogron wręcz zwiększa koncentrację tych związków. Będą więc działać równie dobrze jak w świeżych owocach. Jeśli nie będziemy gotować soku dłużej niż to konieczne, sporo witamin powinno przetrwać ten proces. 

Jak zrobić sok z winogron?

Winogrona najpierw trzeba umyć i obrać z szypułek. Reszta zależy od tego, jaki sprzęt mamy do dyspozycji. 

Sokowirówka/wyciskarka do soków

Można wycisnąć winogrona w sokowirówce. W ten sposób sok jest od razu gotowy do wypicia. Żeby zachować go na dłużej, należy sok zagotować i poddać pasteryzacji. 

Sokownik

Bardzo pomocnym urządzeniem jest sokownik. Jest to zestaw garnków, w którym owoce puszczają sok pod wpływem gotowania na parze. Sok zbiera się w jednym z naczyń sokownika, po czym za pomocą rurki trafia do osobnego naczynia. Na owoce zazwyczaj sypie się cukier, lecz można go dodać do zebranego już soku. Gorący sok przelewamy do wyparzonych słoików, zamykamy i pasteryzujemy.

Garnek

To również bardzo prosta metoda. Trzeba rozgnieść winogrona w garnku i odcedzić z pestek i skórek. Najlepiej wykorzystać do tego ściereczkę tetrową lub drobne sitko. Do soku dodajemy cukier i zagotowujemy. Po 15 minutach gotowania sok przelewamy do czystych, wyparzonych słoików. Zakręcamy nakrętki i pasteryzujemy.

Żeby otrzymać sensowną ilość soku, potrzebujemy zwykle 2–5 kg owoców.

Cukier

Ile cukru dodać na 1 kg winogron? To zależy od tego, jak bardzo słodki sok chcemy uzyskać. W niektórych przepisach na sok winogronowy cukru nie dodaje się wcale, gdyż owoce są same w sobie dość słodkie. Inne przepisy, które można znaleźć w internecie, zawierają 0,5 kg cukru na 2 kg owoców lub tyle samo na 5 kg. Cukier, oprócz słodzenia, pełni również funkcję konserwującą. Warto mieć to na uwadze, dobierając proporcje. 

Przeciwwskazania do picia soku z winogron

Sok z winogron nie jest wskazany w cukrzycy i insulinooporności. Szklanka soku to skoncentrowana dawka cukru, który bardzo łatwo się przyswaja. Efektem jest błyskawiczne podniesienie poziomu glukozy we krwi, a następnie szybki spadek. Taka sytuacja nie jest zbyt zdrowa dla organizmu, zwłaszcza kiedy nie może on prawidłowo wytwarzać insuliny. 

Soków nie poleca się także osobom odchudzającym się. Sok to bardzo dobre źródło kalorii. Łatwo wypić go w dużych ilościach i przekroczyć zapotrzebowanie na energię. Aby ugasić pragnienie, lepiej sięgnąć po wodę, a sok pić raz na jakiś czas, pamiętając, że on też dostarcza kalorii. Dobrym pomysłem jest picie soku rozcieńczonego z wodą. Dzięki temu szklanka takiego napoju będzie mniej kaloryczna w porównaniu do czystego soku.

Na soki, nie tylko winogronowe, powinny uważać także osoby z chorobami jelit. Skoncentrowana dawka cukru w sokach może spowodować wydzielanie wody do jelit, co kończy się biegunkami. Biegunki nasila także zawarty w soku winogronowym sorbitol.

Jeśli masz w domu dużo winogron, np. z działki lub ogródka, warto zrobić z nich sok i w ten sposób zachować część z ich właściwości zdrowotnych. Soki nie są oczywiście zamiennikiem świeżych owoców, które w dzisiejszych czasach i tak mamy przez cały rok. Natomiast jedna szklaneczka do obiadu nie zaszkodzi.