Łojotokowe zapalenie skóry – leczenie, dieta

Na skutek nadmiernej aktywności gruczołów łojowych, zwiększonej kolonizacji grzybów drożdżopodobnych z rodzaju Malasezzia spp. oraz niezliczonych czynników zewnętrznych – na powierzchni skóry pojawiają się drobne, szare bądź żółte łuski. Zmiany te lokalizują się w miejscach najbardziej widocznych i z tej racji krępująca dolegliwość przyczynia się do pogorszenia jakości życia ludzi.

Łojotokowe zapalenie skóry

„Właściwości zapalne, immunogenne i toksyczne rodzaju Malasezzia spp. odgrywają najprawdopodobniej kluczową rolę w etiopatogenezie łojotokowego zapalenia skóry [2].”

Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) jest jedną z najczęstszych dermatoz o wieloczynnikowej etiologii, która dotyka 1–3% społeczeństwa. Choroba częściej występuje u płci męskiej, choć nie jest to regułą. Na skutek rozwijającego się stanu zapalnego na skórze pojawia się delikatny rumień, któremu towarzyszy złuszczanie naskórka [2]. Plamy rumieniowe lokalizują się nie tylko w obrębie owłosionej skóry głowy, ale także na twarzy, w obrębie brwi, za uszami, w fałdach nosowo-wargowych oraz na dekolcie i pomiędzy łopatkami, czyli w miejscach najbardziej widocznych, co może w znacznym stopniu wpływać na pogorszenie komfortu życia pacjenta [2,3]. Zmianom tym często towarzyszy świąd i pieczenie. Powszechnie uważa się, iż za rozwój oraz zaostrzenie objawów chorobowych odpowiedzialne są również inne czynniki takie jak: nieodpowiednia dieta, niedostateczna ekspozycja na światło, alkohol i inne używki, przewlekły stres, brak higieny osobistej oraz zanieczyszczenie środowiska. Należy pamiętać, iż największe nasilenie dolegliwości związanych z ŁZS ma miejsce w okresie jesienno-zimowym. Ciekawostką jest, iż choroba ta może dotknąć także niemowlęta, gdzie atakuje owłosioną skórę głowy (ciemieniucha) bądź okolicę pieluszkową.

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry

Leczenie dermatozy w głównej mierze uzależnione jest od lokalizacji i stopnia nasilenia zmian chorobowych oraz od wieku pacjenta. Wszelkie występujące objawy, lokalizacja i charakter miejsc zmienionych chorobowo wymagają różnicowania z innymi chorobami skóry przebiegającymi z nadmiernym złuszczaniem naskórka (łuszczyca, łupież różowy, choroby o podłożu alergicznym). Przemysł farmaceutyczny oferuje szeroką gamę preparatów do stosowania miejscowego o działaniu przeciwgrzybiczym, cytostatycznym i keratolitycznym w postaci szamponów, płynów do przemywania, olejków, kremów bądź maści [2]. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego lekiem pierwszego rzutu  podczas zmagań z łojotokowym zapaleniem skóry jest preparat z 1,5 % cyklopiroksolaminą dostępny w postaci szamponu. Środek ten wykazuje działanie przeciwzapalne i grzybobójcze. Kiedy leczenie miejscowe nie daje spodziewanych rezultatów, a zmiany skórne mają charakter nawrotowy rozważa się włączenie doustnych leków przeciwgrzybiczych. Takie postępowanie jest praktykowane wyłącznie u dorosłych pacjentów.

Łojotokowe zapalenie skóry – dieta

Prawidłowe żywienie stanowi ważny element wspomagający leczenie osób zmagających się z dermatozą. Choć nie istnieje dieta specjalna – pacjentom z łojotokowym zapaleniem skóry zaleca się unikanie produktów o wysokim stopniu przetworzenia, typu instant i  fast food, nadmiernej ilości słodyczy, w tym słodzonych napojów oraz napojów alkoholowych. Dobrym sposobem na poprawę kondycji skóry są preparaty zawierające nienasycone kwasy tłuszczowe, szczególnie kwas gamma-linolenowy (olej z wiesiołka) oraz kwas linolowy. Wiadomo, iż kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 łagodzą łojotokowe stany zapalne skóry oraz zapobiegają nadmiernej jej suchości. Ponadto działają regenerująco na naskórek, przyspieszając gojenie się zmian skórnych. W żywności występują naturalnie w tłustych rybach morskich (łosoś, makrela atlantycka, śledź), olejach roślinnych, orzechach włoskich oraz w owocach awokado. Należy podkreślić, iż dieta obfitująca w niezbędne nienasycone  kwasy tłuszczowe oraz naturalne przeciwutleniacze (zielona herbata, owoce jagodowe: aronia, czarna jagoda, żurawina, jeżyna oraz warzywa: brokuł, burak, jarmuż,  pomidory, czosnek) stanowi właściwą  drogę dla zachowania zdrowia i urody [1].

Z uwagi na nawrotowy charakter łojotokowego zapalenia skóry niewątpliwie istotną rolę odgrywa profilaktyka. W związku z powyższym nawet po ustąpieniu objawów chorobowych zaleca się stosowanie szamponu z cyklopiroksolaminą bądź 2% ketokonazolem raz w tygodniu przez okres kilku miesięcy. W przypadku ciężkich nawrotów choroby należy rozważyć przyjmowanie 200 mg itakonazolu przez dwa kolejne dni każdego miesiąca [2]. Niemniej jednak w każdym wypadku zalecana jest konsultacja specjalistyczna u dermatologa, przestrzeganie zaleceń lekarskich, a w szczególności dbałość o higienę osobistą, pielęgnację zmienionych chorobowo obszarów skóry oraz unikanie czynników zaostrzających proces chorobowy.