7 produktów anti-age. Jak zatrzymać młodość?
Aktualizacja: 11 kwietnia, 2024
Młody wygląd zawsze był w cenie, dlatego od setek lat ludzie na różne sposoby próbują opóźniać procesy starzenia. Początkowo były to kąpiele zdrowotne, dziś mamy do dyspozycji medycynę estetyczną. Jest ona jednak dość kosztowna i wymaga dużych interwencji w organizm. Nie wszyscy wiedzą, że jedną z lepszych „kuracji przeciwstarzeniowych” jest odpowiednio zbilansowana dieta, o której w kontekście zatrzymania młodości mówi się coraz głośniej.
7 produktów anti-age
To, co spożywamy wpływa na to, jak wyglądamy. Jedzenie jest paliwem, które nasz organizm wykorzystuje jako źródło energii do pracy oraz odbudowy. Wygląd jest wypadkową genów oraz zdolności organizmu do regeneracji. Jedzeniem nie zmienimy kształtu nosa czy koloru włosów, ale możemy wspomagać procesy odbudowy struktury skóry, włosów czy paznokci, które są istotnymi elementami naszego wyglądu i świadczą o kondycji całego organizmu.
Żywość opóźniająca procesy starzenia zawiera dużo antyoksydantów – związków redukujących liczbę wolnych rodników. To właśnie reaktywne formy tlenu w największym stopniu odpowiedzialne są za przyspieszenie procesów starzenia się organizmu oraz zapoczątkowują rozwój wielu chorób cywilizacyjnych: miażdżycy, cukrzycy, zaćmy, choroby Parkinsona czy choroby Alzheimera.
Przeciwstarzeniowo działają witaminy z grupy B wspomagające funkcje poznawcze, witamina A wygładzająca zmarszczki i pogrubiająca skórę, witaminy C oraz E poprawiające sprawność układu odpornościowego, polifenole, bioflawonoidy, antocyjany, likopen czy karotenoidy.
W żywności zawartych jest wiele związków mających działanie przeciwstarzeniowe. Codzienne spożywanie odpowiednio dobranych produktów może znacząco opóźniać procesy starzenia i pomóc utrzymać organizm w dobrej kondycji przez długie lata.
Aronia
Ten mało doceniany owoc jest prawdziwą bombą witaminową i doskonałym źródłem polifenoli z czego aż 50% stanowią antocyjany, które wzmacniają ściany naczyń krwionośnych. Aronia zapobiega również miażdżycy i chorobom krwi, nadciśnieniu, cukrzycy (korzystnie wpływa na poziom hemoglobiny glikowanej i stężenia glukozy na czczo) oraz chorobom nowotworowym (ingeruje w proces kancerogenezy we wczesnych jej etapach).
Spożywanie aronii jest bezpieczne, gdyż jej owoce nie akumulują metali ciężkich. Coraz częściej wytłoki z aronii wykorzystywane są do wzbogacania żywności – np. chleba. Tak powstałe pieczywo zawiera błonnik składający się w przeważającej części z frakcji nierozpuszczalnej, która jest nośnikiem przeciwutleniaczy, barwników oraz aromatów.
Jedyną wadą aronii wydaje się być jej cierpki smak, który nie zawsze jest akceptowany przez konsumentów. By się go pozbyć, owoce można przerabiać na dżem z dodatkiem cynamonu i goździków. Dobrze też komponuje się z innymi owocami: gruszką, jabłkiem, czarną porzeczką – wówczas smak będzie mniej intensywny. Rozwiązaniem są także kupne soki z aronii, które w procesach przetwórczych zostały pozbawione charakterystycznej goryczki.
Czarna porzeczka
Jeśli poszukujemy dobrego źródła witaminy C, to czarna porzeczka będzie dużo lepszym wyborem niż cytrusy. Zawarty w niej kwas askorbinowy nie tylko wzmacnia odporność, ale także uczestniczy w procesie tworzenia włókien kolagenowych, które odpowiadają za elastyczność skóry.
Wprawdzie porzeczka jest produktem sezonowym, ale może być poddawana mrożeniu. Jeśli nie dysponujemy świeżymi owocami, możemy sięgnąć po sok. Badania pokazały, że sok z czarnej porzeczki powoduje redukcję wolnych rodników aż o 50% i ma – obok soku z aronii – największe właściwości przeciwutleniające. Czarną porzeczkę znajdziemy również w składzie herbatek owocowych, ale te zawierają znacznie mniej związków czynnych ze względu na proces parzenia, któremu są poddawane.
Jarmuż
Jarmuż jest rośliną liściastą o ostrym, goryczkowatym smaku. Odznacza się wysoką zawartością glukozynolanów oraz wysokim stężeniem witamin – przede wszystkim C, A, B1, B2, B6 oraz E. Zawiera też kwas foliowy i niacynę, a także kwertycynę, kamferol i karotenoidy, które razem odpowiadają za silne właściwości przeciwutleniające jarmużu.
Ostry smak jarmużu doskonale komponuje się z sosami na bazie musztardy. Liście można oddawać lekkiemu mrożeniu w celu pozbycia się goryczki. Stosowane jest także blanszowanie, ale wówczas następuje spadek aktywności przeciwutleniającej. Co ciekawe, liście poddawane pieczeniu wykazują wyższą aktywność antyoksydacyjną niż produkt surowy. Ponadto udowodniono, że liście jarmużu czerwonego odznaczają się wyższą zawartością związków fenolowych niż odmiany zielone.
Pomidory
Zarówno pomidory, jak i przetwory pomidorowe zawierają likopen – związek o silnych właściwościach przeciwutleniających. Badania potwierdziły przeciwnowotworowe właściwości likopenu w przypadku raka prostaty oraz raka szyjki macicy. Ponadto wyższe spożycie likopenu przyczynia się do obniżenia poziomu utlenionych form lipidów o mniejszej gęstości – tzw. LDL cholesterolu.
Likopen – w przeciwieństwie do witamin, nie traci swoich właściwości pod wpływem temperatury. W produktach przetworzonych: sosach pomidorowych, koncentratach czy ketchupach – znajdziemy go więcej niż w świeżych pomidorach. Warto również pamiętać, że oliwa z oliwek zwiększa przyswajalność likopenu.
Szpinak
To liściaste warzywo zawiera wiele cennych składników: karotenoidów, polifenoli, witaminy C, magnezu, potasu, wapnia i fosforu. Głównym karotenoidem obecnym w szpinaku jest zeaksantyna, a zawartość polifenoli sięga ponad 2000 mg w 100 g produktu.
Szpinak można spożywać w postaci surowej, gotowanej, duszonej lub pieczonej. Procesy kulinarne mają istotny wpływ na wartość odżywczą szpinaku oraz jego potencjał antyoksydacyjny. Okazuje się, że blanszowanie prowadzi do spadku poziomu polifenoli oraz kwasu askorbinowego, który jest najmniej termostabilną witaminą. Podobny wpływ ma proces mrożenia. Największy potencjał antyoksydacyjny wykazują świeże liście, które można dodawać do sałatek lub wykorzystywać do przyrządzenia smoothie.
Kasza gryczana
Wśród kasz dostępnych na rynku jedną z ciekawszych jest ta produkowana z ziaren gryki. Jej podstawowym składnikiem jest skrobia, która w 30% występuje w formie skrobi opornej. Nie jest zatem wchłaniana w jelicie cienkim, ale ulega fermentacji w jelicie grubym, co przyczynia się do obniżenia poziomu glukozy u pacjentów diabetologicznych.
Ważną grupą związków z punktu widzenia prewencji chorób cywilizacyjnych oraz procesów starzenia się jest błonnik pokarmowy, który występuje w ziarnach gryki w postaci frakcji rozpuszczalnej (obniżenie glikemii poposiłkowej oraz poziomu cholesterolu we krwi) i nierozpuszczalnej (pobudzanie perystaltyki jelit, wiązanie wtórnych kwasów żółciowych).
Właściwości regulujące poziom cholesterolu są również zasługą zawartych w gryce steroli. Kasza gryczana to także bogactwo witamin z grupy B (tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas pantotenowy, folacyna), a także przeciwutleniaczy, czyli witaminy E oraz beta-karotenu.
O sile antyoksydacyjnej tego produktu świadczą polifenole – liczne flawonoidy, flawony, kwasy fenolowe, taniny i fitosterole. Badania pokazały, że w niektórych odmianach gryki zawartość tych związków jest wyższa niż w zbożach, warzywach czy owocach. Ze względu na bogactwo substancji bioaktywnych gryka uważana jest za roślinę o profilaktycznym działaniu na zdrowie.
Czosnek
Czosnek wyróżnia się na tle innych warzyw zdolnością wiązania rodników nadtlenkowych. Swoje silne właściwości przeciwutleniające zawdzięcza m.in. siarczkowi i disiarczkowi diallilu. Wykazuje też działanie przeciwbakteryjne. Substancje czynne zawarte w czosnku negatywnie działają na bakterię Helicobacter pylori, która wywołuje zapalenie błon śluzowych żołądka i może prowadzić do zmian nowotworowych w obrębie tego organu.
Czosnek działa przeciwmiażdżycowo (zapobiega wewnątrzkomórkowej akumulacji lipidów), ma właściwości hipoglikemiczne oraz wzmacnia właściwości obronne organizmu. Często określany jest mianem naturalnego antybiotyku. Nie należy jednak przesadzać z jego spożyciem, gdyż nadmierna ilość czosnku może obciążać wątrobę.
Nie istnieje jeden produkt spożywczy zawierający wszystkie składniki opóźniające procesy starzenia, dlatego tak ważna jest różnorodna i zbilansowana dieta. U jej podstawy powinny znajdować się warzywa i owoce, które są cennym źródłem witamin, składników mineralnych i związków aktywnych biologicznie. Wszystkie one odpowiadają za procesy regeneracyjne i pozwalają dłużej cieszyć się młodym wyglądem.
Literatura:
- Białek M. i wsp. Aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa) jako potencjalny składnik żywności funkcjonalnej. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2012, 6(85), 21-30.
- Wawrzyniak A. i wsp. Właściwości antyoksydacyjne owoców i warzyw. Medycyna Rodzinna 1/2011, 11-23.
- Bąk-Stępień I. i wsp. Aktywność przeciwutleniająca świeżego i termicznie przetworzonego zielonego i czerwonego jarmużu. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, L, 2017, 246-251.
- Dziedzic K. i wsp. Możliwości wykorzystania gryki w produkcji żywności funkcjonalnej. Nauka. Przyroda. Technologie, 2010, 4, 2, #28.
- Gheribi E. Związki polifenolowe w owocach i warzywach. Medycyna Rodzinna, 4/2011, 111-115.
- Sołtysek K., Dziuba Sz. Właściwości funkcjonalnej żywności ekologicznej. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2006, 51(2): 186-189.
- Janeczko Z. Owoce i warzywa jako źródło prozdrowotnych substancji o właściwościach antyoksydacyjnych.
- Kwiecień M., Winiarska-Mieczan A. Czosnek jako zioło kształtujące właściwości prozdrowotne. Problemy Higieny i Epidemiologii, 2011, 92(4): 810-812.
- Karmańska A. i wsp. Badanie zawartości związków polifenolowych oraz aktywności przeciwutleniającej szpinaku. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, L, 2017, 3, 241-245.