Gastropareza – objawy, przyczyny i dieta przy zaburzeniach opróżniania żołądka

Aktualizacja: 30 grudnia, 2024

Jednym z najczęstszych powikłań cukrzycy jest neuropatia obwodowa, czyli uszkodzenie nerwów. Taki stan rzeczy może wiązać się z licznymi konsekwencjami, jedną z nich jest upośledzenie motoryki żołądka, prowadzące do gastroparezy.

Zaburzenia opróżniania żołądka

Gastropareza może być przejściowa lub przewlekła. W każdym przypadku zaburzone są naturalne ruchy mięśniówki żołądka, które decydują o przesuwaniu się treści pokarmowej do dalszej części układu. Taka sytuacja doprowadzać może do zalegania tego, co spożywamy i tworzenia się bezoarów. Bezoary to  nieprawidłowe struktury, na które składają się resztki roślinne lub włosy. Zazwyczaj wymagają usunięcia endoskopowego. Jak rozpoznać problem z opróżnianiem żołądka?

Gastropareza – objawy

Do najczęstszych objawów należą nudności, wymioty, wczesne uczucie sytości, ból i wzdęcia brzucha. Często współistnieją również dolegliwości takie jak refluks żołądkowo-przełykowy i przerost bakterii w jelicie cienkim. To objawy w znacznym stopniu obniżające jakość życia i niejednokrotnie prowadzące do niedożywienia. Niestety nie zawsze możemy temu schorzeniu zapobiec.  

Gastropareza – przyczyny

Bezpośrednią przyczyną problemów z opróżnianiem żołądka może być uszkodzenie nerwów lub zaburzenia pracy mięśniówki żołądka. Do najczęstszych przyczyn należy powikłanie cukrzycy, czyli neuropatia. Częste wysokie stężenia glukozy we krwi prowadzą do uszkodzenia nerwów i tym samym upośledzenia ich funkcji. Między innymi dlatego tak ważna jest właściwa kontrola glikemii. W takiej sytuacji możliwa jest zatem prewencja. W innych natomiast, takiej możliwości nie ma. Mowa tutaj np. o sklerodermii czy amyloidozie, czyli schorzeniach mogących dotknąć także tkankę mięśniową upośledzając jej funkcje. Ponadto gastropareza może być wynikiem interwencji chirurgicznych, takich jak wagotonia, czy zabiegi w części odźwiernikowej żołądka. Ryzyko zaburzeń opróżniania żołądka istnieje także w przypadku zabiegów na trzustce. Bez względu na przyczynę właściwa dieta to fundamentalny aspekt zapobiegania powikłaniu w postaci niedożywienia oraz warunek konieczny polepszenia jakości życia.

Gastropareza – dieta

Podstawą diety jest sposób jej komponowania tak, aby posiłki nie zalegały w żołądku. W związku z tym powinny być małe objętościowo, ubogie w tłuszcz i błonnik. Dobrym rozwiązaniem jest dołączenie do jadłospisu płynnych elementów o wysokiej kaloryczności, gdyż zazwyczaj opróżnianie żołądka z treści w takiej postaci jest łatwiejsze. Pomocne mogą okazać się tzw. „nutridrinki”, czyli odżywcze napoje, które doskonale uzupełnią kaloryczność diety. Unikać należy napojów gazowanych oraz alkoholu, które mogą nasilać niepożądane objawy. Palenie papierosów także może powodować zaburzenia motoryki ścian żołądka. W niektórych przypadkach konieczne jest włączenie żywienia dojelitowego z ominięciem żołądka, jednak o tym zawsze decyduje lekarz.  Osoby dotknięte schorzeniem powinny zatem ograniczyć przede wszystkim tłuszcz zwierzęcy i zaadaptować dietę łatwostrawną. Jeżeli gastroparezie towarzyszy refluks dodatkowo warto wyeliminować wszelkie substancje pobudzające wydzielanie soku żołądkowego.

Poważnym problemem wynikającym z gastroparezy jest niedożywienie. W związku z tym bardzo ważne jest, aby kontrolować swoją masę ciała i w razie jej niepokojącego spadku zasięgnąć porady dietetyka. W takich sytuacjach warto przemyśleć zmianę konsystencji swojej diety i kondensować wartość kaloryczną w niewielkich, płynnych porcjach lub włączyć napoje typu nutridrink. U osób z cukrzycą najważniejsze wciąż pozostaje utrzymywanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi. Łącznie z dietą stosowana jest terapia farmakologiczna, a w dalszym ciągu badana jest skuteczność alternatywnych metod leczenia – na przykład akupunktury. Czy efekty będą zadowalające – czas pokaże.