Dieta bezglutenowa dla dzieci – jadłospis

Aktualizacja: 7 maja, 2024

Dieta bezglutenowa uważana jest za wyzwanie w dzisiejszych czasach. Dodatkowo komplikuje ją fakt obecności mąki pszennej w wielu produktach. Jak stosować dietę u dzieci?

Dieta bezglutenowa dla dzieci

W zasadzie idea diety bezglutenowej jest jednakowa dla dzieci i dorosłych. Jednak sposób dawkowania, podania i zawartość niektórych składników jest inna. Często ważny jest także aspekt społeczny i emocjonalny dziecka, które żywi się inaczej od rówieśników.

Gluten jest mieszaniną białek występujących w niektórych zbożach. Obejmuje dwie rodziny: gliadyny i gluteniny. Pierwsze z nich wywołują reakcje immunologiczną w celiakii – chorobie trzewnej dzieci i dorosłych. To właśnie α-gliadyny są odpowiedzialne za stan zapalny jelita cienkiego prowadzący do szeregu objawów chorobowych. W ciągu ostatnich 50 lat liczba chorych na celiakię wzrosła czterokrotnie. Dodatkowo również często stwierdza się nadwrażliwość na gluten. Jest to efektem przemian i modyfikacji genetycznych pszenicy na przestrzeni lat.

W diecie zakazane jest spożycie zbóż czterech grup, w których zawartość glutenu podana jest malejąco: pszenica, jęczmień, żyto i owies. Jest to szczególnie ważne u dzieci, które reagują silniej niż dorośli z powodu nie w pełni wykształconego systemu immunologicznego. Dodatkowo należy unikać: kaszy jęczmiennej, płatków owsianych, otrąb zawierających gluten, makaronów i wypieków z mąk zawierających gluten. Warto też zwrócić uwagę na produkty mleczne zawierające cukier – laktozę, ponieważ często występuje nietolerancja na te produkty podczas celiakii.

Według Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią zaleca się zasadę „5 U”. Osoby na diecie bezglutenowej, oprócz ścisłej eliminacji glutenu z diety, obowiązują te same reguły żywieniowe, które są zalecane dla osób zdrowych: ilość posiłków (3–5), rozkład procentowy węglowodanów, białek i tłuszczów oraz wybór produktów z uwzględnieniem piramidy żywieniowej. Zasady te opracował profesor Stanisław Berger, w planowaniu bezglutenowej diety.

• 1 U – urozmaicenie. Powinniśmy podawać dzieciom produkty ze wszystkich grup żywnościowych. Dostarczamy wtedy organizmowi wszystkich składników pokarmowych, a tym samym zapobiegamy niedoborom.
• 2 U – umiarkowanie. Każdy powinien jeść według swojego zapotrzebowania zależnie od wieku i masy ciała oraz aktywności fizycznej.
• 3 U – uregulowanie. Powinniśmy starać się, aby ilość i częstotliwość posiłków w ciągu dnia była regularna. W ten sposób stale dostarczamy energii organizmowi dziecka co pozwala na lepsze kontrolowanie uczucia głodu i zapobiega chęci jedzenia słodyczy przez malucha. Zalecane jest spożywanie 3 głównych posiłków oraz 2 mniejszych. Przerwy pomiędzy posiłkami nie powinny być krótsze niż 3–4 godziny i nie dłuższe niż 6 godzin.
• 4 U – unikanie. Należy unikać nadmiaru tłuszczu, cukru, soli, rafinowanych produktów.
• 5 U – uprawianie sportu. Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna jest zalecana wszystkim. Dziecko musi wydatkować spożyta energię dla prawidłowego rozwoju.

Dieta bezglutenowa dla rocznego dziecka

Dzieci pomiędzy 13–36 miesiącem życia powinny otrzymywać w ciągu dnia 4–5 posiłków – 3 podstawowe i 1–2 uzupełniające. Jest to okres w rozwoju determinujący nawyki i preferencje żywieniowe. W żywieniu dzieci należy zwrócić uwagę na dobór produktów w diecie, wartość energetyczną i odżywczą oraz nawyki i zachowania żywieniowe.

Według norm żywieniowych zapotrzebowanie na energię należy indywidualizować w odniesieniu do masy ciała dziecka, w przybliżeniu wynosi około 1000 kcal. Dla rocznego dziecka dobowe zapotrzebowanie na energię wynosi ok. 83 kcal na kg masy ciała.
Minimalna ilość białka nie powinna być niższa niż 1 g/kg masy ciała dziecka i nie powinna przekraczać 15% energii z białka w całodziennym zapotrzebowaniu na energię.
Tłuszcze powinny dostarczać 30–40% energii. Bardzo ważna jest jakość tłuszczu, w tym wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6. Zawartość węglowodanów w diecie powinna wynosić 55–60%. Zaleca się podawać produkty, które są źródłem węglowodanów złożonych, takie jak zboża naturalnie niezawierające glutenu:
ryż brązowy, biały, dziki, proso, kukurydza, gryka, amarantus, quinoa, mąki i kasze z tych zbóż (np. kasza jaglana z prosa, gryczana), płatki ryżowe, skrobia kukurydziana, ryżowa i z tapioki, pieczywo i makarony z mąk bezglutenowych, kaszki dla dzieci ryżowe i  kukurydziane, chrupki kukurydziane.

Zapotrzebowanie dziecka rocznego na wapń wynosi 700 mg, na witaminę D – 15 μg (600 j.m.). Przy nietolerancji laktozy można ją uzupełniać ciemnozielonymi warzywami lub mikroalgami oraz trawą pszeniczną.

Dieta bezglutenowa – jadłospis dla dziecka