Właściwości czarnego ryżu. Jak gotować czarny ryż?

Aktualizacja: 21 stycznia, 2025

Biały ryż jest najczęściej wybieranym gatunkiem ryżu, jednakże równie dużą popularnością zaczyna cieszyć się ryż brązowy. Wraz z rozwijającą się wiedzą na temat wpływu sposobu odżywiania na zdrowie, rośnie również znajomość mniej znanych gatunków między innymi ryżu, z których na uwagę zasługują ryż czerwony, dziki oraz czarny.

Czarny ryż

Ryż czarny często nazywany również fioletowym lub „zakazanym” jest wyjątkową odmianą ryżu z uwagi na ciekawą barwę, kleistą konsystencję uzyskaną po ugotowaniu oraz charakterystyczny orzechowy aromat. Po długotrwałym gotowaniu, które trwa ok. 30–45 minut suche czarne ziarenka przybierają barwę głębokiego fioletu i stają się miękkie. Warto przytoczyć ciekawą anegdotę na temat omawianego produktu. W starożytnych Chinach czarny ryż z uwagi na wysokie walory odżywcze jakie posiada, dopuszczalny był do spożycia wyłącznie przez cesarza. Nie był on dostępny dla reszty społeczeństwa, co wyjaśnia przydomek „zakazany”, jaki kojarzony jest z czarną barwą ryżu.

Ryż fioletowy jest produktem zbożowym naturalnie bezglutenowym, który stanowi wartościowe źródło węglowodanów w postaci skrobi w codziennej diecie. W 100 g suchego ryżu czarnego znajduje się ok. 75–85 g skrobi składającej się z amylozy i amylopektyny, w tym ok. 5g błonnika pokarmowego. Zawartość białka wynosi ok. 8,5 g na 100 g suchego produktu, natomiast należy wspomnieć, że jest to białko nie w pełni wartościowe, toteż należy łączyć ryż z orzechami, nabiałem lub nasionami roślin strączkowych, aby uzupełnić wzajemne niedobory aminokwasów w produktach pochodzenia roślinnego. Ważnym i jednocześnie bardzo charakterystycznym atutem ryżu czarnego jest wysoka zawartość składników o działaniu antyutleniającym w postaci antocyjanów, które jednocześnie odpowiadają za charakterystyczną barwę ryżu.

Czarny ryż – właściwości

Czarny ryż jest produktem bardzo wartościowym, ponieważ zasobny jest w szereg składników odżywczych, które niezbędne są do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Stanowi jednocześnie produkt sprzyjający zachowaniu zgrabnej sylwetki, a także pomaga w walce z nadwagą lub otyłością. Polecany może być osobom z cukrzycą oraz insulinoopornością, ponieważ węglowodany złożone w nim zawarte trawione są powoli w przewodzie pokarmowym, co powoduje stopniowy wzrost poziomu glukozy we krwi. Czarny ryż bogaty jest również w cenny błonnik pokarmowy, który usprawnia pracę przewodu pokarmowego. Błonnik stymuluje wydzielanie śliny w jamie ustnej, co pomaga lepiej nawilżyć pokarm, a także szybciej oczyścić jamę ustną z resztek pokarmowych, obniżając ryzyko próchnicy. Zapobiega zaparciom oraz obniża poziom cholesterolu we krwi. Oczyszcza organizm z toksyn, a także wspomaga rozwój symbiotycznych mikroorganizmów zamieszkujących przewód pokarmowy.

Swoją wyjątkowość czarny ryż zawdzięcza obecności antocyjanów, które wykazują działanie przeciwutleniające. W wielu badaniach wykazano, że produkty bogate w antocyjany wpływają bardzo korzystnie na profil lipidowy oraz poprawiają wrażliwość na insulinę. Xia i współpracownicy wykazali, u myszy karmionych dietą z 3% dodatkiem czarnego ryżu w aortach mniejsza była powierzchnia zmian miażdżycowych w porównaniu do zwierząt w grupie kontrolnej. Wspomniane antocyjany pomagają w zachowaniu prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi, ponieważ chronią śródbłonek naczyń przed uszkodzeniem spowodowanym atakiem wolnych rodników. Antocyjany chronią organizm przed rozwojem nowotworów, gdyż hamują namnażanie komórek nowotworowych.

Ryż czarny, podobnie jak pozostałe gatunki omawianego zboża, dostarcza znikomych ilości sodu (po warunkiem, że nie posolimy wody do gotowania), toteż mogą być spożywane przez osoby z nadciśnieniem. Czarny ryż stanowi bogate źródło żelaza, cennego pierwiastka wchodzącego w skład erytrocytów, które transportują tlen po całym organizmie. Zawarty jest również w ziarnach czarnego ryżu magnez, wapń, cynk oraz witamina E.

Czarny ryż – kalorie, indeks glikemiczny

Kaloryczność 100 g suchych ziaren czarnego wyżu wynosi ok. 350 g, czyli jest nieco niższa od ryżu białego z uwagi na różnice w zawartości błonnika pokarmowego, którego w czarnym ryżu jest więcej. Wspomniany błonnik pokarmowy obniża tempo trawienia, toteż jest to produkt o niskim indeksie glikemicznym. 

Czarny ryż – gdzie kupić, cena

Czarny ryż jest znacznie droższy niż ryż biały czy brązowy. Za kilogram zakazanego ryżu zapłacimy ok. 20 zł, a za opakowanie 400 g 7–10 zł. Czarny ryż dostępny jest w dużych hipermarketach z bogatą ofertą różnorodnych produktów, sklepach z żywnością o prozdrowotnym działaniu, a także w sklepach internetowych.

Czarny ryż – przepisy

Czarny ryż to bogactwo składników odżywczych. Niestety jego wysoka cena sprawia, że będziemy sięgać po niego sporadycznie. Warto o nim pamiętać i chcąc zaskoczyć rodzinę ciekawym w smaku produktem, warto wybrać czarny ryż!