Cukry redukujące – właściwości i źródła

Węglowodany są materiałem energetycznym i strukturalnym żywego organizmu. Można je podzielić na cukry proste, do których należą m.in. glukoza i fruktoza, dwucukry (disacharydy), np. sacharozę i laktozę oraz wielocukry (polisacharydy), np. skrobia czy glikogen. Wśród nich wyróżnia się również cukry redukujące. Jakie są ich właściwości i źródła?

 

Cukry redukujące  

Cukry redukujące, czyli wszystkie węglowodany, które reagują pozytywnie z odczynnikiem Fehlinga, Benedicta i Tollensa. Należą do nich wszystkie monosacharydy (glukoza, fruktoza, galaktoza, ryboza, arabinoza, ksyloza) oraz niektóre disacharydy (z wyjątkiem sacharozy, czyli laktoza, maltoza, celobioza).

Cukry redukujące – właściwości  

Cukry proste (monosacharydy) są  ważnym źródłem energii dla organizmu, gdyż w przypadku ich niedostatecznej ilości (poniżej 100 g/dobę) następuje niecałkowite spalanie kwasów tłuszczowych, co powoduje zakwaszenie organizmu przez powstawanie ciał ketonowych. Ich spożywanie w nadmiarze może być również niebezpieczne, powodując nadwagę i otyłość, tym samym zwiększając ryzyko chorób cywilizacyjnych. Cukry proste nie tylko nadają produktom spożywczym smaku, ale również są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Glukoza jest wyłącznym źródłem energii dla komórek układu nerwowego (mózgu) oraz krwinek czerwonych. Stosowana jest, jako środek wzmacniający serce, a także w schorzeniach wątroby. Zawartość glukozy we krwi jest utrzymywana przez hormony (m.in. kortyzol, adrenalina, insulina) na stałym poziomie, a jej stężenie waha się w granicach 80–120mg/100ml. W przemyśle spożywczym stosuje się ją między innymi do produkcji wyrobów cukierniczych.

Fruktoza, cukier prosty zwany inaczej owocowym (w owocach występuje w największej ilości), jest gorzej przyswajana przez organizm niż glukoza. W wątrobie jest zwykle przetwarzana w glukozę i w tej postaci wykorzystywana przez organizm. Dobrze rozpuszcza się w wodzie.

Galaktoza jest jednym z cukrów prostych, który wchodzi w skład laktozy, czyli cukru mlekowego. Tak jak wszystkie inne węglowodany, po spożyciu przez człowieka, przekształcany jest w glukozę i w takiej postaci wykorzystywany w ustroju. Nie ma wskazań, co do ilości spożywanej galaktozy, ponieważ stanowi ona część wszystkich zjadanych przez nas węglowodanów.

Ryboza wpływa na czynniki wzrostu oraz prawidłowe funkcjonowanie komórek, zwiększa wydolność tlenową, odbudowuje mięśnie i poprawia zdrowie serca. Jest otrzymywana z glukozy, jednak proces ten jest powolny, dlatego też popularna jest jej suplementacja u osób aktywnych fizycznie. Arabinoza jest to kolejny cukier prosty występujący m.in. w gumie arabskiej. Podwyższona arabinoza w moczu może oznaczać zakażenie drożdżami z rodzaju Candida. Z kolei ksyloza jest to biała substancja, łatwo rozpuszczalna w wodzie. Używana, jako środek do konserwowania owoców, produkcji lodów i wyrobów cukierniczych.

Disacharydy, czyli dwucukry zbudowane z dwóch cząsteczek monosacharydów. Należą do węglowodanów łatwo przyswajalnych przez człowieka.

Maltoza (cukier słodowy) składa się z dwóch cząsteczek glukozy, jest około trzy razy mniej słodka od sacharozy i ulega fermentacji. Cukier ten jest trawiony w jelicie przez enzym zwany maltazą. Występuje między innymi w słodzie i produktach pośrednich procesów fermentacji. Laktoza, zwana cukrem mlecznym to biała substancja krystaliczna, rozpuszczalna w wodzie o lekko słodkim smaku.

Otrzymywana z serwatki, zbudowana jest z cząsteczki galaktozy i glukozy. W układzie pokarmowym rozkładana na cukry proste, dzięki laktazie, a następnie jest wchłaniana do krwi.

 

Cukry redukujące – źródła  

Źródło: opracowanie własne

Cukry to ważny materiał energetyczny dla każdego człowieka, m.in. wspomagają pracę mózgu, tworzą zapasy energetyczne i biorą udział w budowie struktur komórkowych. Należy, więc pamiętać, iż każdego dnia powinno się dostarczać ich wystarczającą ilość.