Bypass żołądkowy – opis zabiegu, wskazania, przeciwwskazania oraz dieta

Aktualizacja: 18 marca, 2024

Bypass żołądkowy jest operacją podlegającą pod chirurgię bariatryczną. Przez pojęcie to rozumiemy wszystkie metody leczenia otyłości sposobami chirurgicznymi. Idea tych operacji zrodziła się w Stanach Zjednoczonych i do tej pory (ze względu na bardzo wysoki odsetek osób chorobliwie otyłych) jest tam jedną z najczęstszych metod leczenia otyłości.

Bypass żołądkowy – opis zabiegu  

Zabieg bypassu żołądkowego polega na zmniejszeniu żołądka poprzez jego podział na dwie różnej wielkości części. Istnieje kilka metod podziału żołądka w zależności od stopnia otyłości pacjenta. Najczęściej jednak mniejszy zbiornik powstaje przy połączeniu żołądka z przełykiem, jest on bardzo małej pojemności – u osób z BMI powyżej 40, jest to najczęściej 150–200 ml. Mniejsza część żołądka zostaje następnie połączona z podzielonym na pół jelitem cienkim, druga połowa jelita cienkiego łączona jest z większym zbiornikiem żołądka.

Mały zbiornik ogranicza znacząco przyjmowanie pokarmów, spożyte posiłki wędrują bezpośrednio do jelita cienkiego – omijając dwunastnicę i ok. 1,5 m jelita czczego – skraca to znacząco czas trawienia i wchłaniania pokarmów. Zabieg bypassu żołądkowego nie trwa zbyt długo – przeciętnie ok. 2–3 h, przeprowadzany jest metodą laparoskopową, pod znieczuleniem ogólnym. Po przeprowadzeniu zabiegu pacjent zostaje w szpitalu ok. 3–4 dni. Z upływem kilku tygodni jest w stanie wrócić do normalnej aktywności oraz sprawności.

Bypass żołądkowy – wskazania      

Bypass żołądkowy polecany jest w szczególności osobom, których BMI jest większe niż 40 bądź jest równe 35 i towarzyszą mu dodatkowe schorzenia metaboliczne lub przewlekłe choroby. Mówiąc o chorobach, najczęściej wspomina się o:

• cukrzycy II typu,
• nadciśnienie tętnicze,
• zespół bezdechu sennego.

Bypass żołądkowy – przeciwwskazania     

Bypass żołądkowy nie może być stosowany u osób, które borykają się psychicznymi zaburzeniami odżywiania. Również psychologiczna niegotowość pacjenta do poddania się zabiegowi chirurgicznemu, który zmieni jego dotychczasowe upodobania żywieniowe oraz styl życia jest przeciwwskazaniem.

Bypass żołądkowy – dieta po zabiegu     

Zabieg Bypassu żołądkowego proponowany jest pacjentom, którzy próbowali schudnąć za pomocą licznych diet, ćwiczeń oraz dla takich, których otyłość i zjadanie ogromnych ilości pokarmu jest powodem wielu niebezpiecznych chorób, bezpośrednio zagrażającym ich życiu. Przeprowadzona operacja zmniejsza pojemność żołądka, dlatego pacjenci zmuszeni są do radykalnej zmiany sposobu żywienia oraz do restrykcyjnego przestrzegania nowych porcji posiłków, które „nowy” żołądek będzie w stanie pomieścić.

Dieta po operacyjnym zmniejszeniu żołądka wymaga przestrzegania następujących zasad:

• 1–2 dni po zabiegu:
  • płyny obojętne o małej objętości, neutralne – najlepiej woda niegazowana, oraz inne napoje bez dodatku cukru i kofeiny. Płyny należy sączyć w małych ilościach max. 150–200 ml jednorazowo. Dzienna pojemność płynów, bezpośrednio po zabiegu nie powinna przekraczać 1500 ml.
• 3–7 dni po zabiegu:
  • kontynuacja przyjmowania płynów obojętnych;
  • stopniowe wprowadzanie napojów, zawierających substancje odżywcze takich  jak: jogurty naturalne, dokładnie zblendowane zupy, chude lub półtłuste mleko;
  • można wprowadzić suplementację preparatami witaminowymi, rozpuszczalnymi w spożywanej wodzie;
  • posiłki stałe muszą mieć gładką, płynną konsystencje, powinny być delikatne oraz jednorazowo nie przekraczać pojemności 200 ml. Na początku powinno spożywać się 2–3 posiłki dziennie, stopniowo – w zależności od tolerancji pacjenta, ich ilość zwiększa się do 4–5 małych posiłków dziennie.
• 2–3 tygodnie po zabiegu:
  • posiłki płynne stopniowo zastępuje się półpłynnymi oraz stałymi;
  • wprowadza się produkty o wysokiej zawartości białka: delikatne ryby, chude mięso, jaja, serek ziarnisty, delikatnie rozgotowana fasola;
  • ilość posiłków należy zwiększyć nawet do 6 dziennie, jeśli pacjent odczuwa głód – jednakże przy tej ilości posiłków, należy zmniejszyć ich objętość do 100 ml;
  • zwiększa się spożycie płynów do 2000 ml/dobę;
  • dzienne spożycie białka powinno wynosić 60 g.
• 4–6 tygodni po zabiegu:
  • stopniowo wprowadza się ugotowane warzywa oraz miękkie owoce;
  • należy wprowadzić jeden stały, obowiązkowy posiłek dziennie;
  • posiłki stałe należy spożywać w spokoju, nie śpieszyć się, każdy kęs dokładnie przeżuwać;
  • dzienne spożycie białka powinno wynosić 60–80 g.
• Dwa miesiące po zabiegu:
  • dieta powinna być dostosowana do zapotrzebowania kalorycznego pacjenta;
  • posiłki mają być urozmaicone, pełnowartościowe;
  • dzienne spożycie błonnika pokarmowego powinno wynosić ok. 20 g dziennie – większe ilości tego składnika powodują kłopoty trawienne.
• Napoje, które należy wykluczyć:
  • napoje gazowane, zawarty w nich gaz rozciąga ściany żołądka;
  • nierozcieńczone soki warzywne i warzywno-owocowe – powodujące zgagę;
  • słodzone napoje;
  • mocną kawę i herbatę – nie dość, że mają działanie odwadniające – to zawarte w nich substancje blokują wchłanianie wielu składników mineralnych;
  • alkohol.

Po zabiegu bariatrycznym zaleca się pacjentom stosowanie rozległej suplementacji witaminiowo-mineralnej, w szczególności witaminami z rodziny B, Fe, Ca oraz kwasu foliowego.

Bypass żołądkowy – wady i zalety

Zdecydowaną zaletą operacji zmniejszenia żołądka jest jego skuteczność – osoby chorobliwie otyłe, dzięki przeprowadzeniu takiego zabiegu mogą utracić nawet do 65% swojej masy ciała. Uważam również, że do zalet zabiegu można zaliczyć brak efektu jojo oraz ogólną zmianę stylu życia i sposobu odżywiania na zdrowsze. Zmiany w diecie, które należy wprowadzić mówią o radykalnym unikaniu alkoholu i używek – to zdecydowanie duży plus.

Do wad takiego zabiegu zdecydowanie należy jego cena. W Polsce waha się ona od 20–30 tysięcy złotych. NFZ refunduje takie zabiegi bardzo rzadko. Wadą zabiegu jest również wprowadzenie żywieniowej dyscypliny oraz licznych restrykcji, których należy przestrzegać, aby utracić zbędne kilogramy i nie nabawić się powikłań pooperacyjnych.  Do kolejnych wad zabiegu należy powstawanie luźnych fałdów skórnych – często utrata masy ciała przebiega bardzo szybko, na tyle, że rozciągnięta skóra nie nadąża się regenerować i ściągać .

Zabieg zmniejszenia żołądka jest zabiegiem ostatecznym w walce z chorobliwą otyłością i nadwagą. Często ratuje życie pacjentów oraz pozwala im powrócić do normalnych aktywności. Dzięki niemu mogą powrócić do pracy, opieki nad dziećmi, mogą zacząć uprawiać sport. Jest to zabieg inwazyjny i nie należy do najtańszych, jestem jednak przekonana, że osoby, które się na niego zdecydowały nie żałują swojej decyzji.