Buraki – właściwości, sok z buraka. Buraki na zaparcia.

Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024

Witamina C, flawonoidy, betalainy, karotenoidy i wiele innych – wszystko to zawarte w  naszym rodzimym buraku.

Buraki

Burakom można nadać miano superfood. Są warzywami bogatymi w wiele związków, z których każdy posiada korzystne właściwości. W skład buraka wchodzą: kwas askorbinowy, kwasy fenolowe, flawonoidy, azotany, karotenoidy oraz betalainy. Oczywiście o tym czy związki te przyniosą nam korzyść, czy też nie, decyduje ich przyswajalność (cóż po substancji, która w przewodzie pokarmowym ulegnie degradacji i nie ulegnie wchłonięciu?). Biodostępność azotanów została w literaturze potwierdzona wielokrotnie, pozostałe składniki również są przyswajalne w dostatecznym stopniu. To wszystko pozwala traktować buraki jako skarbnicę związków prozdrowotnych.  

Właściwości buraków i soku z buraka

Właściwości antyoksydacyjne

Brak równowagi pomiędzy wolnymi rodnikami a czynnikami antyoksydacyjnymi znany jest pod nazwą stresu oksydacyjnego. Przytrafia się nam od czasu do czasu, np. w trakcie infekcji czy nadmiernej ekspozycji na upały, jednak organizm dążąc do równowagi przywraca właściwe proporcje. Długo trwający stres oksydacyjny, jak np. w przebiegu choroby nowotworowej prowadzi w konsekwencji do uszkodzenia komórek – reagując z DNA, błonami lipidowymi i elementami białkowymi komórek. Szacuje się, że odgrywa rolę w patofizjologii nawet 200 jednostek chorobowych. Buraki posiadają ogromny potencjał antyoksydacyjny. Nie tylko ze względu na zawartość barwników z grupy betalain – w ich składzie znajdują się także: rutyna, epikatechina, kwas kawowy. Betanina na ten przykład oddaje elektron cząsteczce wolnorodnikowej, co przyczynia się do jej neutralizacji. Zarówno w badaniach in vitro, jak i in vivo wykazano ochronne działanie buraka i soku z tego warzywa. U szczurów suplementowanych wcześniej przez 7 dni ekstraktem buraczanym, którym podawano silny karcynogen stymulujący powstawanie wolnych rodników, znacznie mniejszy był stopień peroksydacji lipidów w porównaniu do grupy kontrolnej. Nie tylko to, ale szereg innych badań dowodzi, że buraki w zadowalający sposób wspomagają utrzymanie równowagi rodnikowej.

Właściwości przeciwzapalne

Krótkotrwały stan zapalny jest korzystną reakcją układu odpornościowego, który za jego pośrednictwem walczy z patogenami. Jeżeli natomiast jest on przewlekły, niesie za sobą szereg konsekwencji. Przewlekły stan zapalny ma swój udział w powstawaniu i w przebiegu wielu schorzeń: otyłości, cukrzycy, chorobach wątroby, chorobach nowotworowych. Substancją, która najprawdopodobniej odpowiedzialna jest za przeciwzapalne właściwości buraków jest betanina, która ma zdolność hamowania działania NF-kB (nuclear factor kappa B). NF-kB łącząc się z DNA komórki stymuluje wytwarzanie cytokin prozapalnych.

Właściwości poprawiające przepływ krwi

Buraki zawierają azotan, który w organizmie może zostać przekształcony w tlenek azotu (pośrednim związkiem w tym procesie jest azotyn). Tlenek azotu (wytwarzany przez endotelium, czyli śródbłonek naczyń krwionośnych) pełni nieodzowną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu naczyń krwionośnych – odpowiada za właściwe napięcie ścian naczyń krwionośnych (prowadzi do relaksacji mięśniówki naczyń). Dostępność NO spada wraz z wiekiem i zwiększa to ryzyko występowania chorób układu krążenia, jak również chorób neurodegeneracyjnych. Okazuje się, że spadek wytwarzania tlenku azotu przyczynia się do występowania takich chorób jak choroba Alzheimera powodowana zmniejszonym przepływem krwi w obrębie mózgu. Sok z buraka wypijany w ilości 250 ml dziennie przez 14 dni poprawił czas reakcji wśród osób powyżej 67. roku życia z cukrzycą typu 2. Badania w tej kwestii są jednak sprzeczne – ten aspekt właściwości buraka powinien zostać dokładniej zbadany..  

Buraki na zaparcia

Buraki, podobnie jak inne warzywa zawierające błonnik, świetnie sprawdzą się w przypadku zaparć. W medycynie ludowej znane są jako środek stymulujący perystaltykę od bardzo dawna. Wystarczy przyrządzić go tak jak mamy w zwyczaju – najlepiej ugotować. EFSA (European Food Safety Authority) potwierdza zwiększające objętość stolca działanie błonnika z buraków cukrowych. Czerwone zabarwienie stolca po spożyciu buraków jest zupełnie normalne, choć na pierwszy rzut oka może budzić niepokój.

Buraki słusznie wracają do łask. To wyjątkowe warzywo ma nawet swoje święto (przypada  24 listopada), na co w pełni zasługuje.