Zioła pomocne w leczeniu boreliozy

Aktualizacja: 7 maja, 2017

Borelioza jest chorobą, która z biegiem lat dotyka coraz większą ilość osób. Statystyki są niepokojące. Zachorowalność w Polsce rośnie, mimo coraz szerzej zakrojonej profilaktyki tej choroby. O boreliozie wciąż wiemy zbyt mało, by bezbłędnie ją zdiagnozować i skutecznie leczyć. Czy z pomocą w tej kwestii mogą przyjść zioła?

Borelioza

Borelioza (choroba z Lyme, krętkowica kleszczowa, łac. borreliosis, ang. Lyme disease, Lyme borreliosis) jest przewlekłą infekcją o charakterze zakaźnym i wieloukładowym. Wywołana przez bakterie należące do krętków (Borrelia burgdorferi, Borrelia garinii, Borrelia afzelii, Borrelia japonica) przenoszona jest na człowieka i niektóre zwierzęta za pośrednictwem kleszczy oraz ich larwalnych postaci (nimf). W Polsce, największa aktywność kleszczy przypada na okres od wczesnej wiosny (marzec) do jesieni (listopad). Szczególnie często kleszcze występują w lasach i na łąkach.

W zależności od czasu, który upłynął od momentu zakażenia, wyróżnia się trzy stadia choroby [2] :

I stadium – Infekcja wczesna, 60–90 dni od zarażenia. U większości pacjentów stwierdza się przeciwciała (głównie klasy IgM, rzadko IgG) przeciwko Borrelia burgdorferi.

II stadium – uogólnienie infekcji. Przeciwciała przeciwko Borrelia burgdorferi wykrywa się u 50% do 90 % pacjentów, zwykle te w klasie IgM przeważnie są jeszcze pozytywne.

III stadium – przewlekła infekcja.  Zwykle rozwija się po czasie dłuższym niż rok od zakażenia. W tym okresie u prawie wszystkich pacjentów wykrywa się już przeciwciała klasy IgG, bardzo rzadko IgM.

Borelioza jest podstępną chorobą – czasem jej początek przebiega bezobjawowo, bakteria wchodzi w stan utajenia, z którego w każdej chwili może przejść w postać aktywną i dopiero wtedy wywołać symptomy zakażenia.

Objawy boreliozy

Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych [1] rozpoznanie choroby opiera się na stwierdzeniu przynajmniej jednego z poniższych objawów:

• rumień wędrujący – zmiana skórna w formie plamy z jasnym środkiem, pojawia się zwykle po 1–3 tygodniach od ukłucia przez kleszcza, zwykle o średnicy około 5cm. Uwaga – brak rumienia nie oznacza, iż nie doszło do zakażenia bakterią!
• sino-czerwony guzek – tzw. Borrelial lymphocytoma, czyli pojedyncze, niebolesne zgrubienie, najczęściej w okolicach uszu, może mu towarzyszyć powiększenie węzłów chłonnych;
• przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn (acrodermatitis chronica atrophicans – ACA) – zmiany skórne z towarzyszącym obrzękiem zapalnym i obecnością przeciwciał IgM lub IgG we krwi;
• zapalenie stawów – wędrujące, nawracające bóle kości, stawów, mięśni, ścięgien, zapalenia (szczególnie przewlekłe i asymetryczne);
• zapalenia mięśnia sercowego;
• neuroborelioza (porażenie nerwów, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych).

Wczesna postać borelioza ogranicza się zwykle do obecności rumienia wędrującego oraz ogólnie złego samopoczucia, zmęczenia, bólów kostno-stawowych, gorączki i symptomów grypopodobnych. Forma przewlekła wiąże się z kolei z występowaniem objawów stawowo-mięśniowych, neurologicznych i skórnych.

Co ważne, wczesne rozpoznanie choroby daje lepsze rokowania terapeutyczne – borelioza w stadium przewlekłym nie tylko trudno leczyć, ale i zdiagnozować.

Borelioza jest chorobą wieloukładową, co oznacza iż może dotykać wielu układów ciała. To z kolei nasuwa konieczność przeprowadzenia szerokiej diagnostyki, uwzględniającej wiele stanów chorobowych niezwiązanych często z boreliozą – m.in. chorób autoimmunologicznych, na przykład Reumtoidalnego Zapalenia Stawów (RZS), tocznia, stwardnienia zanikowego bocznego (SLA). Okazuje się bowiem, iż te choroby mogą współwystępować lub też być ze sobą mylone – utrudnia to z kolei prawidłowe postępowanie terapeutyczne.

Leczenie choroby z Lyme opiera się głównie na antybiotykoterapii, trwającej przynajmniej 21 dni, jednak praktyka lekarska pokazuje, iż terapia często jest dłuższa i nie zawsze w pełni skuteczna.

Zioła na boreliozę

Podstawą leczenia boreliozy jest farmakoterapia, jednak bez wątpienia można wspomóc ją środkami ziołowymi, które również wykazują potencjał niszczący krętki borelli. Wśród naturalnych metod leczenia boreliozy ziołami można wyróżnić:

Protokół Buhnera – w napisanej przez amerykańskiego zielarza Sthepena Harrolda Buhnera książce “Healing Lyme: Natural Healing And Prevention of Lyme Borreliosis And Its Coinfection” podaje on zestaw ziół skierowanych na naturalne leczenie boreliozy. Wśród nich znajduje się m.in.:

• rdest japoński – wykazuje działanie niszczące krętki, hamujące autoagresję i ochronne na układ nerwowy;
• koci pazur (Vilcacora) – moduluje układ odpornościowy;
• Andrographis paniculata – zabija krętki, ma zdolność przekraczania bariery krew-mózg, dzięki czemu ma szansę w leczeniu neuroboreliozy;
• żeńszeń syberyjski – pomocny w chronicznym zmęczeniu, depresji, wspomaga układ odpornościowy.

Autor zaleca, aby każde z ziół wprowadzać pojedynczo, zaczynając od małych dawek (3x dziennie po 0,5g), zachowując około tygodniowe odstępy między zwiększaniem ilości i rodzaju stosowanych ziół. Po dojściu do dawki maksymalnej (różnej dla poszczególnych ziół) zaleca się jej utrzymanie przez minimum 2 miesiące i następne stopniowe zmniejszanie. Dokładny opis protokołu Buhnera i informacje, z którymi należy zapoznać się przed jego wdrożeniem można znaleźć we wspomnianej książce, niestety jak na razie dostępnej tylko w wersji anglojęzycznej [3].

Lyme Essence Oil — mieszanka olei aromatycznych opracowana przez aromaterapeutę, wykazuje działanie bakteriobójcze, w składzie znajdują się:

• olejek eukalipstusowy (100-120 kropel)
• olejek z kadzidłowca (80 kropel)
• olejek cytrynowy (60 kropel)
• olejek paczuli (40 kropel)
• olejek geraniowy (20 kropel)
• olejek lawendowy (20 kropel)
• olejek tymiankowy (14 kropel)
• olej z pestek winogron (w ilości dopełniającej buteleczkę na 60–70ml, zawierającej powyższe olejki).

Mieszankę tę wcieramy w bolące miejsca, w przypadku bólu stawów związanego z boreliozą. Zaczynamy od niewielkiej ilości, możemy stosować równolegle z antybiotykami [3].

Szczeć pospolita – stosowana przez szwajcarskich fitoterapeutów w leczeniu boreliozy. Zawarte w roślinie substancje czynne wykazują działanie bakteriostatyczne, ochronne na miąższ wątroby (hepatoprotekcyjne), przeciwzapalne i immunostymulujące, a także przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwreumatyczne i antybiotyczne. Kwas ursolowy zawarty w szczeci wykazuje aktywność przeciwbakteryjną i przeciwzapalną [4].

Kurkuma – wyciąg z kłącza wykazuje silne działanie hepatoprotekcyjne i antybakteryjne, również w stosunku do krętków borelli [4].

Jeżówka purpurowa – najsilniej działa w formie intraktu (nalewki ze świeżego surowca). Wykazuje aktywność przeciwzapalną, wzmacniającą, immunostymulującą, antybiotyczną. Jeśli borelioza towarzyszą ponadto wypryski i inne zmiany skórne, można stosować maści z wyciągiem z tej rośliny [5].

Zioła ze względu na złożoną budowę chemiczną mają bardzo szerokie spektrum działania. Zabijają bezpośrednio mikroby, podnoszą sprawność układu odpornościowego oraz łagodzą poszczególne objawy. Mimo iż ich działanie może okazać się zbyt słabe w leczeniu boreliozy, mogą być ważnym dodatkiem wspomagającym leczenie. Przed rozpoczęciem stosowania ziół, podobnie jak w przypadku sięgania po suplementy diety i leki, należy skonsultować się z lekarzem, który stwierdzi możliwe przeciwwskazania do rozpoczęcia kuracji ziołowej.