Zioła oczyszczające organizm – czas na wiosenny detoks ziołowy

Aktualizacja: 27 czerwca, 2017

Wiosna to nie tylko czas „po-zimowych” porządków, ale i detoksu zmęczonego zimą organizmu. Choć rynek suplementacyjno-farmaceutyczny proponuje nam naprawdę szeroką gamę produktów detoksyfikujących w postaci kapsułek, tabletek i proszków, warto zastanowić się, czy są one niezbędne. Budząca się do życia przyroda, ma bowiem dla nas swoją „ofertę” roślin naturalnie oczyszczających organizm. Może warto z niej skorzystać? Jakie zioła najlepiej użyć w celu detoksu organizmu?

Mechanizm oczyszczający ziół

Oczyszczanie organizmu przy pomocy ziół polega przede wszystkim na ich korzystnym wpływie na wątrobę, która jest najważniejszym narządem nieustannie detoksyfikującym organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii. Sprawnie funkcjonująca wątroba oznacza prawidłowo przebiegające procesy detoksu, które nasz organizm prowadzi nie tylko wiosną. Niestety, pogorszona praca tego narządu (np. przez nieodpowiednią dietę, stres, otyłość, używki, leki itp.) wpływa na nieprawidłowe procesy oczyszczania krwi ze szkodliwych produktów metabolizmu. Zioła wpływają więc pośrednio na oczyszczenie organizmu m.in. poprzez poprawę pracy wątroby. Innym działaniem, który usprawnia detoks są właściwości moczopędne niektórych ziół. Zwiększone wydalanie moczu umożliwia odkażanie układu moczowego i szybsze usunięcie szkodliwych produktów na zewnątrz organizmu. Poza korzystnym wpływem na nerki, zioła wspomagają detoks również przez swój potencjał przeciwutleniający, lipotropowy (stymulujący mechanizm spalania nadmiaru tkanki tłuszczowej przez wątrobę) oraz pobudzający przemianę materii.

Zioła oczyszczające organizm

Mniszek lekarski

Ziele i korzeń mniszka lekarskiego to jedne z najpopularniejszych surowców zielarskich. Zawierają one m.in. kwasy fenolowe, fitosterole, flawonoidy (m.in. kwercetynę) czy inozytol. 

Od XII wieku mniszek stosowany jest w praktyce medycznej jako środek typowo „wątrobowy”. Wyciągi wodne i alkoholowe oraz sok z tej rośliny posiadają wysoki potencjał oczyszczający organizm, działają żółciopędnie i żółciotwórczo, przeciwzapalnie i rozkurczowo. Przetwory z mniszka poprawiają również funkcjonowanie całego układu pokarmowego, stymulując produkcję soków trawiennych. Hepatoprotekcyjny wpływ tej rośliny sprawia, iż świetnie sprawdza się ona w detoksie wątroby, zapobiegając jej stłuszczeniu, marskości i kamicy żółciowej. Jest środkiem lipotropowym, reguluje poziom cukru i cholesterolu we krwi [1].

Mniszek ułatwia również usuwanie szkodliwych i zbędnych produktów przemiany materii (przyspiesza metabolizm), działa moczopędnie (nie powodując przy tym zwiększonego wydalania potasu) i usuwa nadmiar kwasu moczowego, wykazuje więc silny potencjał oczyszczający organizm.

Z młodych części zielonych można przygotować sałatkę lub wycisnąć sok (ok. 20 ml, trzy razy dziennie). Zarówno ze świeżych, jak i suszonych liści można przygotować napar, który wypija się 2–3 razy dziennie. W sklepach zielarskich są również dostępne gotowe mieszanki ziołowych herbat zawierających w składzie mniszek.

Pokrzywa

Jako surowiec zielarski używa się liści oraz korzeni z kłączami, z których sporządza się intrakty, maceraty i sok. Pokrzywę uważa się za jedno z najbardziej uniwersalnych i najpotężniejszych ziół, które dotąd poznano. Wykazuje ona szereg pozytywnych działań na organizm, m.in. przeciwzapalne, regenerujące tkanki, hamujące autoagresję układu immunologicznego, tonizujące układ nerwowy, przeciwzakrzepowe, poprawiające krążenie, przeciwmiażdżycowe i przeciwcukrzycowe. W kontekście detoksu, szczególnie ważne funkcje pokrzywy to jej działanie lipotropowe, hepatoprotekcyjne, moczopędne oraz odżywcze (roślina ta jest źródłem witaminy E, prowitaminy A, związków mineralnych). Najprostszy w przygotowaniu przetwór z pokrzywy to napar (herbata ziołowa), którą zaleca się przygotowywać przez zalanie 2 szklankami wrzącej wody dwóch łyżek ziela lub korzenia i parzenie pod przykryciem 40 min. Tak przygotowany napar należy pić 2–4 razy dziennie po 100–200 ml, przez 2 tygodnie, po czym zrobić kilkutygodniową przerwę w stosowaniu [3].

Czystek

Najczęściej spotykany w sprzedaży czystek to gatunek Cisus incasus. Wykazuje on działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze, jest więc pomocny w walce z zakażeniami. Działanie przeciwutleniające i wzmacniające układ immunologiczny dodatkowo wspiera zwalczanie wiosennych infekcji. Duża zdolność czystka do wiązania metali ciężkich, szczególnie kadmu sprawia, iż jego rola w detoksie organizmu jest bardzo istotna. Korzyści związane ze spożywaniem przetworów na bazie czystka zwykle obserwuje się minimum po 2 tygodniach regularnego stosowania.

Ostropest plamisty

Surowcem zielarskim tej rośliny jest owoc (Fructus silybi mariani) zawierający m.in. frakcję sylimaryny, histaminę i betainę. Preparaty zawierające wyciąg z ostropestu wykazują silne działanie antyoksydacyjne, czyli neutralizujące szkodliwy wpływ krążących w ciele wolnych rodników. Hamują procesy starzenia, pozytywnie wpływają na błony komórkowe. Podobnie jak mniszek, ostropest jest czynnikiem lipotropowym, przez co korzystnie wpływa na gospodarkę lipidową, kondycję wątroby i nerek. Zawarta w ostropeście sylimaryna ma zdolność obniżania poziomu cholesterolu we krwi, szczególnie w połączeniu z fitosterolami. Związek ten działa również protekcyjnie na trzustkę, zapobiega cukrzycy i jest naturalnym środkiem antyhistaminowym. Działa żółciopędnie i żółciotwórczo, zapobiega kamicy żółciowej oraz polepsza trawienie. Ważną właściwością sylimaryny jest zdolność podnoszenia poziomu glutationu – najważniejszego endogennego przeciwutleniacza w naszym organizmie. Zalecane dawki doustne surowca roślinnego wynoszą 5 g 3 razy dziennie, sylimaryny 140–400 mg/dziennie [1].

Natura oferuje nam bogactwo ziół naturalnie oczyszczających organizm, nie musimy więc sięgać po syntetyczne preparaty o działaniu detoksyfikującym. Oprócz wymienionych wyżej, wiele innych ziół również dobrze sprawdzi się w mieszankach oczyszczających ciało – są one powszechnie dostępne w wielu sklepach zielarskich. Być może wiosenne porządki powinniśmy więc zacząć od „wysprzątania” własnego organizmu?