Warfin a dieta, czyli produkty zakazane przy lekach rozrzedzających krew

Aktualizacja: 18 marca, 2024

Zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna czy zawał mięśnia sercowego to niektóre z chorób będących wskazaniem do stosowania warfaryny – związku o właściwościach przeciwzakrzepowych, znanego pod nazwą handlową Warfin. Czy leczenie farmakologiczne lekami powodującymi rozrzedzenie krwi wymaga stosowania specjalnej diety? Jakich produktów nie powinno spożywać się podczas przyjmowania warfaryny?

Warfaryna

Warfaryna – organiczny związek chemiczny, pochodna kumaryny, będąca antagonistą witaminy K, stosowana jest w medycynie jako doustny środek przeciwzakrzepowy. Jej działanie polega na hamowaniu w wątrobie syntezy aktywnych postaci czynników krzepnięcia zależnych od witaminy K (II, VII, IX, X).

Warafin – zalecenia stosowania leku

Ulotka informacyjna dołączona do leku Warfin jako wskazania do stosowania podaje leczenie i zapobieganie zakrzepicy żył głębokich i zatorowości płucnej, wtórne zapobieganie zawałowi mięśnia sercowego i prewencję powikłań zakrzepowo-zatorowych (udar lub zator w krążeniu obwodowym) po zawale mięśnia sercowego i migotaniu przedsionków oraz patologie zastawek serca lub ich protezowanie. Wielkość przyjmowanej dawki warfaryny ustalana jest indywidualnie w zależności od wyniku INR pacjenta, czyli wskaźnika protrombinowego, określającego czas powstawania skrzepu krwi. Działanie leku może utrzymywać się nawet do 5 dni, co jest istotną informacją podczas planowania zabiegów operacyjnych lub pobierania krwi – zatamowanie krwawienia może być wtedy utrudnione.

Warfin a dieta

W przypadku większości jednostek chorobowych, leczenie farmakologiczne powinno być wsparte postępowaniem żywieniowym ukierunkowanym na poprawę stanu fizjologicznego i dalszych rokowań. W niektórych przypadkach stosowanie określonych leków wymusza wdrożenie odpowiedniego żywienia ze względu na możliwą interakcję jego składników z substancjami występującymi w żywności. Dzieje się tak w przypadku zażywania warfaryny, której przeciwzakrzepowy efekt może być zmniejszany lub potęgowany przez żywność o właściwościach zagęszczających lub rozrzedzających krew. Podczas farmakologicznego leczenia środkami z grupy antagonistów witaminy K należy zwrócić uwagę na te produkty spożywcze i unikać zarówno ich nagłego zmniejszania, jak i zwiększania podaży w diecie, co może drastycznie wpłynąć na wynik INR i parametry krzepnięcia krwi powodując powstawanie krzeplin lub nadmierne rozrzedzenie krwi i duże ryzyko krwotoków.

Leki rozrzedzające krew – produkty zakazane

Produkty, których podaż w diecie osoby zażywającej warfarynę musi być monitorowana to żywność o wpływie potęgującym lub minimalizującym działanie leku. Jak wskazuje informator dołączony do warfinu, spożywanie tych produktów powinno być możliwie jak najbardziej równomierne, co pozwoli na utrzymanie względnie stałego poziomu INR krwi pacjenta. Produkty, na których ilość należy zwrócić szczególną uwagę w diecie to:

• źródła witaminy K – najobfitsze w witaminę K są zielone warzywa i liście, takie jak: szarłat, awokado, brokuły, brukselka, kapusta, olej kanola, liść kolczocha jadalnego, szczypior, kolendra, skórka ogórka, cykoria, kapusta włoska, owoc kiwi, sałata, mięta, gorczyca sarepska, oliwa z oliwek, pietruszka, groszek, pistacje, wodorosty purpurowe, szpinak, młoda cebula, fasola sojowa, liście herbaty (ale nie herbata), rzepa i rukiew wodna. Witamina K jako związek wpływający na syntezę czynników krzepnięcia krwi może znosić antagonistyczne działanie warfaryny, dlatego spożywanie zielonych warzyw i liści podczas leczenia warfinem musi podlec ograniczeniu i kontroli;
• preparaty ziołowe – substancje zawarte w ziołach mogą wywierać znaczący wpływ na efekt przeciwzakrzepowy warfaryny. Do ziół potęgujących działanie leku zaliczamy miłorząb, czosnek, arcydzięgiel, papaję i szałwię, zaś zmniejszających jej aktywność – żeń szeń i dziurawiec zwyczajny. Ten ostatni szczególnie mocno wpływa na działanie warfaryny, dlatego należy poinformować lekarza o zażywanych preparatach z dziurawca i zaprzestać ich suplementacji, obserwując jednocześnie wskaźnik krzepliwości krwi;
• napoje tj. tonik – zawarta w nich chinina może zwiększać działanie warfaryny;
• żurawina i grapefruit – szczególnie soki z nich powstałe mogą zmniejszać efekt przeciwzakrzepowy warfinu;
• suplementy witamin A i E – syntetyczne postacie tych witamin mogą mieć wpływ na działanie warfaryny ze względu na wysoką dawkę jednorazową, jednak umiarkowane spożywanie produktów będących ich źródłem nie powinno mieć negatywnego wpływu na działanie leku;
• niektóre aminokwasy – szczególnie w formie suplementów, mogą wywierać zarówno zbyt silne działanie prozakrzepowe (np. metionina), jak i przeciwzakrzepowe (np. arginina);
• płyny – zarówno odwodnienie, jak i przewodnienie będzie znacząco zmieniać gęstość krwi, co przełoży się na jej krzepliwość;
• alkohol – spożywanie dużych ilości alkoholu (szczególnie u pacjentów z dysfunkcjami wątroby) może nasilić działanie warfaryny;
• cebula, czosnek – duże spożycie tych produktów lub stosowanie suplementów (np. ekstraktu czosnku – allicyny) może nasilać działanie antyagregacyjne warfaryny, jednak monitorowane spożycie nie powinno mieć niekorzystnego działania.

Nie zaleca się również drastycznej zmiany sposobu żywienia po rozpoczęciu leczenia warfaryną, co mogłoby istotnie zmienić parametry krzepliwości krwi.

Leki rozrzedzające krew – produkty zalecane

Produkty zalecane na diecie pacjentów przyjmujących warfarynę to z pewnością warzywa i owoce. Poza wspomnianymi zielonymi warzywami i liśćmi oraz żurawiną i grapefruitem nie ma przeciwwskazań co do spożywania pozostałych. Warto pamiętać, iż to warzywa powinny ilościowo przeważać nad spożywanymi owocami ze względu na większą zawartość fruktozy w tych drugich. Jak wcześniej wspomniano, należy dbać o prawidłową podaż płynów – nie zapominać o ich regularnym wypijaniu, jak i nie przewadniać organizmu.

W celu jak najdokładniejszego zbilansowania diety warto udać się do dietetyka klinicznego, który zindywidualizuje jadłospis dostosowując go do naszego stanu zdrowia i zażywanych leków, szczególnie tych będących pochodnymi kumaryny.