Ser kozi – właściwości, przepisy. Ser kozi w ciąży
Aktualizacja: 8 kwietnia, 2024
Mleko kozie charakteryzuje się bogatym profilem składników mineralnych oraz witamin niezbędnych do prawidłowego rozwoju organizmu człowieka. Produkowane z niego przetwory mleczne, do których zaliczamy jogurty, serki oraz tradycyjne sery długo dojrzewające, mogą stanowić wartościowy element codziennej, zróżnicowanej diety.
Ser kozi
Mleko kozie zasobne jest w cenne składniki mineralne, białko, tłuszcz oraz węglowodany. Posiada korzystny profil odżywczy, dzięki czemu stanowi bardzo dobry surowiec do wyrobu serów o różnej konsystencji. Wartość odżywczą sera koziego determinuje rasa, gatunek, lokalizacja oraz sposób hodowli kóz, od których uzyskuje się mleko będące bazą do wytworzenia sera. W Polsce hodowle kóz charakterystyczne są dla terenów górzystych, a najpopularniejszymi rodzajami serów kozich są sery twarogowe i długo dojrzewające gatunki: Niedźwiednik, Koziniec, Łomnicki.
Ser kozi nie każdemu smakuje, ponieważ posiada specyficzny, a zarazem wyjątkowy smak, aromat i konsystencję. Ma najczęściej białą barwę i dobrze się topi. To ser ostry o intensywnym smaku, dlatego warto dodawać go do potraw neutralnych oraz słodkich, gdyż znakomicie podkreśla ich słodką nutę.
Ser kozi – właściwości
Ser kozi może być dobrym substytutem dla serów krowich. Sery kozie dostarczają w 100 g ok. 20 g pełnowartościowego białka, które charakteryzuje się łatwą dostępnością dla organizmu człowieka. Białka mleka koziego posiadają lepszy profil aminokwasów niż białka mleka krowiego, gdyż zawierają więcej aminokwasów egzogennych, czyli takich, których organizm nie potrafi samodzielnie wyprodukować. Sery kozie zalecane są osobom uczulonym na białka mleka krowiego oraz z atopowym zapaleniem skóry, gdyż są dużo mniej uczulające. Mleko kozie zawiera również mniej laktozy, dlatego będzie lepszym wyborem dla osób z nietolerancją tego cukru. W 100 g sera zawartych jest ok. 30 g tłuszczu, który bogaty jest w kwasy omega-6 oraz dostarcza po części średnio łańcuchowych kwasów tłuszczowych, które nie odkładają się w postaci tkanki tłuszczowej, gdyż w szybki sposób organizm uzyskuje z nich energię.
W kozim serze znajduje się szereg cennych z żywieniowego punktu widzenia składników mineralnych oraz witamin. Więcej znajduje się ich w serze kozim dojrzewającym, natomiast mniej w twarogowym. Zawarty wapń, fosfor oraz witamina D, wpływają korzystnie na mineralizację kości oraz zębów, zapobiegając krzywicy u dzieci, osteoporozie i osteomalacji u osób dorosłych oraz próchnicy zębów. Potas reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu oraz kwasowo-zasadową. Niweluje również po części negatywny wpływ dużej ilości sodu zawartego w serze dojrzewającym na układ sercowo-naczyniowy i kostny. Ser kozi może być polecany osobom z niedoborem cynku w diecie oraz żelaza, gdyż stanowi dobre źródło wymienionych pierwiastków. Cynk jest składnikiem wielu enzymów, bez których reakcje metaboliczne zachodzące w organizmie, przebiegają w upośledzony sposób. Wzmacnia skórę, przez co działa ochronnie na organizm i poprawia stan cery trądzikowej. Kozi ser dostarcza również magnezu, który zwiększa odporność organizmu na stres oraz warunkuje odpowiednie napięcie mięśni, co zapobiega nieprzyjemnym skurczom. Co ciekawe, więcej magnezu znajduje się w serze twarogowym, niż długo dojrzewających. Zawarta w nim miedź wpływa na gospodarkę żelaza oraz wspiera pracę wątroby. Kozi ser dostarcza ponadto selenu, który stanowi najważniejszy pierwiastek niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy oraz jod, który wspiera pracę układu nerwowego i tarczycy.
Z witamin na uwagę zasługuje biotyna, która przyczynia się do poprawy wyglądu cery, włosów i paznokci oraz niacyna, która posiada istotną rolę w przemianach metabolicznych i odporności organizmu człowieka.
Ser kozi w ciąży
Do produkcji serów kozich twarogowych, twarożków oraz serów długo dojrzewających nie dodaje się bakterii Listeria, które mogą być niebezpieczne dla organizmu dziecka a wykorzystywane są do produkcji serów pleśniowych, dlatego bez obaw kobieta w okresie ciąży oraz laktacji może spożywać twarogi, twarożki i sery długo dojrzewające z koziego mleka. Wyjątkiem będą sery kozie pleśniowe, których nie należy jadać w tym okresie ze względu na dodatek potencjalnie szkodliwej dla płodu bakterii.
Ser kozi – przepisy
Składniki:
- opakowanie roszponki,
- średniej wielkości dojrzała gruszka,
- kilka włoskich orzechów,
- ok. 100 g twarożku koziego,
- łyżka miodu,
- sól i pieprz do smaku.
Przygotowanie: roszponkę umyj pod bieżącą wodą i rozłóż na większym półmisku. Gruszkę pokrój w paseczki, a orzechy lekko rozdrobnij i podpraż na suchej patelni. Na roszponce rozłóż kawałki gruszki, a łyżeczką kleksy twarożku koziego. Całość polej miodem, posyp prażonymi orzechami oraz dopraw solą i pieprzem.
Składniki (2 porcje):
- 120 g suchego makaronu pełnoziarnistego penne,
- 40 g szynki parmeńskiej dobrej jakości,
- 60 g sera koziego dojrzewającego,
- 4 garście świeżego szpinaku,
- sól i pieprz do smaku.
Przygotowanie: makaron gotujemy w wodzie, a następnie odcedzamy. Szynkę rwiemy palcami na drobniejsze kawałki, a ser kroimy w kostkę. Szpinak należy zalać wrzątkiem na kilka sekund i szybko polać zimną wodą. Na talerzu układamy makaron wymieszany z serem, następnie szpinak, który posypujemy pieprzem, na wierzch szynkę parmeńską.
Literatura:
Baran J., Pieczonka W., Pompa-Roborzyński M.: Składniki mineralne w serach i serwatce otrzymanych z mleka owczego i koziego. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 5, 78, str. 132-140.
Konieczny M.: Zawartość wybranych mikro- i makroelementów w tradycyjnych serach owczych i kozich. [w:] Trendy w Żywieniu Człowieka, PTTŻ, Kraków 2015.
Świątkowska D.: Poradnik żywienia kobiet w ciąży. Instytut Matki i Dziecka.