logo_bonavita_pl
Menu Close
  • Diety od A do Z

    Diety odchudzające

    • Dieta redukcyjna
    • Dieta śródziemnomorska
    • Dieta ketogeniczna
    • Dieta DASH
    • Dieta Atkinsa
    • Dieta oczyszczająca
    • Dieta low carb
    Wszystkie

    Diety lecznicze

    • Dieta bezglutenowa
    • Dieta dla cukrzyka
    • Diety na chory żołądek
    • Diety nerkowe
    • Diety na chorą wątrobę
    • Diety w chorobach jelit
    Wszystkie

    Diety spersonalizowane

    • Dieta wegańska
    • Dieta wegetariańska
    • Dieta dla sportowca
    • Dieta dla seniora
    • Dieta dla dzieci
    • Dieta w ciąży
    Wszystkie

    Sposoby na odchudzanie

    • Skuteczne odchudzanie
    • Psychodietetyka
    • Produkty wspomagające odchudzanie
    • Przepisy dietetyczne
    • Błędy w odchudzaniu
    • Suplementy na odchudzanie
    Wszystkie
  • Odżywianie

    Produkty spożywcze

    • Owoce
    • Warzywa
    • Produkty zbożowe
    • Oleje i tłuszcze
    • Mięso
    • Ryby i owoce morza
    • Nabiał
    Wszystkie

    Witaminy i suplementy

    • Suplementy diety
    • Suplementy dla sportowców
    • Suplementy na odchudzanie
    • Witaminy i minerały
    • Antyoksydanty
    • Probiotyki
    • Składniki odżywcze
    Wszystkie

    Porady żywieniowe

    • Zdrowa dieta
    • Skuteczne odchudzanie
    • Zdrowe przekąski
    • Superfoods
    • Przygotowywanie żywności
    • Przechowywanie żywności
    Wszystkie
  • Zdrowie

    Zdrowie

    • Zaburzenia odżywiania
    • Odporność i infekcje
    • Układ pokarmowy i trawienie
    • Nerki i układ moczowy
    • Układ nerwowy i mózg
    • Układ hormonalny
    • Serce i układ krążenia
    • Kości, stawy i mięśnie
    • Układ oddechowy
    • Choroby oczu
    • Zdrowie mężczyzny
    • Zdrowie dzieci
    Wszystkie

    Układ hormonalny

    • Tarczyca
    • Cukrzyca

    Układ trawienny

    • Refluks
    • Helicobacter pylori
    • Nietolerancja pokarmowa
    • Zespół jelita drażliwego
    • Zaparcia
    • Wątroba
    • Celiakia
    • Choroba Leśniowskiego-Crohna

    Medycyna naturalna

    • Zioła na odchudzanie
    • Zioła na odporność
    • Zioła na układ pokarmowy
    • Zioła na wątrobę
    • Zioła na serce i układ krążenia
    • Zioła na stres i sen
    • Zioła na kaszel i przeziębienie
    • Zioła na skórę, włosy i paznokcie

    Zdrowie kobiety

    • Ciąża i poród
    • Karmienie piersią
    • Dieta w ciąży
    • Cukrzyca ciążowa

    Uroda

    • Skóra
    • Trądzik
    • Wlosy
  • Psychologia

    Psychologia

    • Rozwój osobisty
    • Motywacja
    • Uzależnienia
    • Zdrowie psychiczne
    • Psychodietetyka
    Wszystkie

    Zdrowie Psychiczne

    • Depresja
    • Zaburzenia psychiczne
    • Stres

    Psychodietetyka

    • Zaburzenia odżywiania
    • Anoreksja
    • Bulimia
  • Sport

    Budowa mieści i trening

    • Trening
    • Mięśnie
    • Płaski brzuch
    • Tkanka tłuszczowa

    Odżywania

    • Dieta redukcyjna
    • Dieta dla sportowców
    • Suplementy dla sportowców
  • Tabele
    • Produkty spożywcze
    • Dodatki do żywności
    • Witaminy

    Produkty spożywcze

    (składniki odżywcze)

    • Drób
    • Nabiał
    • Produkty zbożowe
    • Ryby
    • Słodycze i przekąski
    • Warzywa, owoce, grzyby
    Wszystkie

    Witaminy

    • Witamina A
    • Witamina B12
    • Witamina B6
    • Witamina C
    • Witamina D
    • Witamina E
    • Witamina H
    • Witamina K
    Wszystkie

    Dodatki do żywności

    • E1xx (Barwniki)
    • E3xx (Przeciwutleniacze, Regulatory Kwasowości)
    • E6xx (Wzmacniacze Smaku)
    • E1xxx (Stabilizatory, Konserwanty, Zagęstniki I Inne)
    • E4xx (Emulgatory I Środki Zagęszczające)
    • E9xx (Środki Słodzące, Nabłyszczające I Inne)
    • E2xx (Konserwanty)
    • E5xx (Środki Pomocnicze)
    Wszystkie
  • Przepisy
  • Diety od A do Z

    Diety odchudzające

    • Dieta redukcyjna
    • Dieta śródziemnomorska
    • Dieta ketogeniczna
    • Dieta DASH
    • Dieta Atkinsa
    • Dieta oczyszczająca
    • Dieta low carb
    Wszystkie

    Diety lecznicze

    • Dieta bezglutenowa
    • Dieta dla cukrzyka
    • Diety na chory żołądek
    • Diety nerkowe
    • Diety na chorą wątrobę
    • Diety w chorobach jelit
    Wszystkie

    Diety spersonalizowane

    • Dieta wegańska
    • Dieta wegetariańska
    • Dieta dla sportowca
    • Dieta dla seniora
    • Dieta dla dzieci
    • Dieta w ciąży
    Wszystkie

    Sposoby na odchudzanie

    • Skuteczne odchudzanie
    • Psychodietetyka
    • Produkty wspomagające odchudzanie
    • Przepisy dietetyczne
    • Błędy w odchudzaniu
    • Suplementy na odchudzanie
    Wszystkie
  • Odżywianie

    Produkty spożywcze

    • Owoce
    • Warzywa
    • Produkty zbożowe
    • Oleje i tłuszcze
    • Mięso
    • Ryby i owoce morza
    • Nabiał
    Wszystkie

    Witaminy i suplementy

    • Suplementy diety
    • Suplementy dla sportowców
    • Suplementy na odchudzanie
    • Witaminy i minerały
    • Antyoksydanty
    • Probiotyki
    • Składniki odżywcze
    Wszystkie

    Porady żywieniowe

    • Zdrowa dieta
    • Skuteczne odchudzanie
    • Zdrowe przekąski
    • Superfoods
    • Przygotowywanie żywności
    • Przechowywanie żywności
    Wszystkie
  • Zdrowie

    Zdrowie

    • Zaburzenia odżywiania
    • Odporność i infekcje
    • Układ pokarmowy i trawienie
    • Nerki i układ moczowy
    • Układ nerwowy i mózg
    • Układ hormonalny
    • Serce i układ krążenia
    • Kości, stawy i mięśnie
    • Układ oddechowy
    • Choroby oczu
    • Zdrowie mężczyzny
    • Zdrowie dzieci
    Wszystkie

    Układ hormonalny

    • Tarczyca
    • Cukrzyca

    Układ trawienny

    • Refluks
    • Helicobacter pylori
    • Nietolerancja pokarmowa
    • Zespół jelita drażliwego
    • Zaparcia
    • Wątroba
    • Celiakia
    • Choroba Leśniowskiego-Crohna

    Medycyna naturalna

    • Zioła na odchudzanie
    • Zioła na odporność
    • Zioła na układ pokarmowy
    • Zioła na wątrobę
    • Zioła na serce i układ krążenia
    • Zioła na stres i sen
    • Zioła na kaszel i przeziębienie
    • Zioła na skórę, włosy i paznokcie

    Zdrowie kobiety

    • Ciąża i poród
    • Karmienie piersią
    • Dieta w ciąży
    • Cukrzyca ciążowa

    Uroda

    • Skóra
    • Trądzik
    • Wlosy
  • Psychologia

    Psychologia

    • Rozwój osobisty
    • Motywacja
    • Uzależnienia
    • Zdrowie psychiczne
    • Psychodietetyka
    Wszystkie

    Zdrowie Psychiczne

    • Depresja
    • Zaburzenia psychiczne
    • Stres

    Psychodietetyka

    • Zaburzenia odżywiania
    • Anoreksja
    • Bulimia
  • Sport

    Budowa mieści i trening

    • Trening
    • Mięśnie
    • Płaski brzuch
    • Tkanka tłuszczowa

    Odżywania

    • Dieta redukcyjna
    • Dieta dla sportowców
    • Suplementy dla sportowców
  • Tabele
    • Produkty spożywcze
    • Dodatki do żywności
    • Witaminy

    Produkty spożywcze

    (składniki odżywcze)

    • Drób
    • Nabiał
    • Produkty zbożowe
    • Ryby
    • Słodycze i przekąski
    • Warzywa, owoce, grzyby
    Wszystkie

    Witaminy

    • Witamina A
    • Witamina B12
    • Witamina B6
    • Witamina C
    • Witamina D
    • Witamina E
    • Witamina H
    • Witamina K
    Wszystkie

    Dodatki do żywności

    • E1xx (Barwniki)
    • E3xx (Przeciwutleniacze, Regulatory Kwasowości)
    • E6xx (Wzmacniacze Smaku)
    • E1xxx (Stabilizatory, Konserwanty, Zagęstniki I Inne)
    • E4xx (Emulgatory I Środki Zagęszczające)
    • E9xx (Środki Słodzące, Nabłyszczające I Inne)
    • E2xx (Konserwanty)
    • E5xx (Środki Pomocnicze)
    Wszystkie
  • Przepisy
Facebook
  • Diety od A do Z

    Diety odchudzające

    • Dieta redukcyjna
    • Dieta śródziemnomorska
    • Dieta ketogeniczna
    • Dieta DASH
    • Dieta Atkinsa
    • Dieta oczyszczająca
    • Dieta low carb
    Wszystkie

    Diety lecznicze

    • Dieta bezglutenowa
    • Dieta dla cukrzyka
    • Diety na chory żołądek
    • Diety nerkowe
    • Diety na chorą wątrobę
    • Diety w chorobach jelit
    Wszystkie

    Diety spersonalizowane

    • Dieta wegańska
    • Dieta wegetariańska
    • Dieta dla sportowca
    • Dieta dla seniora
    • Dieta dla dzieci
    • Dieta w ciąży
    Wszystkie

    Sposoby na odchudzanie

    • Skuteczne odchudzanie
    • Psychodietetyka
    • Produkty wspomagające odchudzanie
    • Przepisy dietetyczne
    • Błędy w odchudzaniu
    • Suplementy na odchudzanie
    Wszystkie
  • Odżywianie

    Produkty spożywcze

    • Owoce
    • Warzywa
    • Produkty zbożowe
    • Oleje i tłuszcze
    • Mięso
    • Ryby i owoce morza
    • Nabiał
    Wszystkie

    Witaminy i suplementy

    • Suplementy diety
    • Suplementy dla sportowców
    • Suplementy na odchudzanie
    • Witaminy i minerały
    • Antyoksydanty
    • Probiotyki
    • Składniki odżywcze
    Wszystkie

    Porady żywieniowe

    • Zdrowa dieta
    • Skuteczne odchudzanie
    • Zdrowe przekąski
    • Superfoods
    • Przygotowywanie żywności
    • Przechowywanie żywności
    Wszystkie
  • Zdrowie

    Zdrowie

    • Zaburzenia odżywiania
    • Odporność i infekcje
    • Układ pokarmowy i trawienie
    • Nerki i układ moczowy
    • Układ nerwowy i mózg
    • Układ hormonalny
    • Serce i układ krążenia
    • Kości, stawy i mięśnie
    • Układ oddechowy
    • Choroby oczu
    • Zdrowie mężczyzny
    • Zdrowie dzieci
    Wszystkie

    Układ hormonalny

    • Tarczyca
    • Cukrzyca

    Układ trawienny

    • Refluks
    • Helicobacter pylori
    • Nietolerancja pokarmowa
    • Zespół jelita drażliwego
    • Zaparcia
    • Wątroba
    • Celiakia
    • Choroba Leśniowskiego-Crohna

    Medycyna naturalna

    • Zioła na odchudzanie
    • Zioła na odporność
    • Zioła na układ pokarmowy
    • Zioła na wątrobę
    • Zioła na serce i układ krążenia
    • Zioła na stres i sen
    • Zioła na kaszel i przeziębienie
    • Zioła na skórę, włosy i paznokcie

    Zdrowie kobiety

    • Ciąża i poród
    • Karmienie piersią
    • Dieta w ciąży
    • Cukrzyca ciążowa

    Uroda

    • Skóra
    • Trądzik
    • Wlosy
  • Psychologia

    Psychologia

    • Rozwój osobisty
    • Motywacja
    • Uzależnienia
    • Zdrowie psychiczne
    • Psychodietetyka
    Wszystkie

    Zdrowie Psychiczne

    • Depresja
    • Zaburzenia psychiczne
    • Stres

    Psychodietetyka

    • Zaburzenia odżywiania
    • Anoreksja
    • Bulimia
  • Sport

    Budowa mieści i trening

    • Trening
    • Mięśnie
    • Płaski brzuch
    • Tkanka tłuszczowa

    Odżywania

    • Dieta redukcyjna
    • Dieta dla sportowców
    • Suplementy dla sportowców
  • Tabele
    • Produkty spożywcze
    • Dodatki do żywności
    • Witaminy

    Produkty spożywcze

    (składniki odżywcze)

    • Drób
    • Nabiał
    • Produkty zbożowe
    • Ryby
    • Słodycze i przekąski
    • Warzywa, owoce, grzyby
    Wszystkie

    Witaminy

    • Witamina A
    • Witamina B12
    • Witamina B6
    • Witamina C
    • Witamina D
    • Witamina E
    • Witamina H
    • Witamina K
    Wszystkie

    Dodatki do żywności

    • E1xx (Barwniki)
    • E3xx (Przeciwutleniacze, Regulatory Kwasowości)
    • E6xx (Wzmacniacze Smaku)
    • E1xxx (Stabilizatory, Konserwanty, Zagęstniki I Inne)
    • E4xx (Emulgatory I Środki Zagęszczające)
    • E9xx (Środki Słodzące, Nabłyszczające I Inne)
    • E2xx (Konserwanty)
    • E5xx (Środki Pomocnicze)
    Wszystkie
  • Przepisy
logo_bonavita_pl
Facebook
  1. Home
  2. Artykuły
  3. Sery – rodzaje, wartości odżywcze, produkcja, konsumpcja

Sery – rodzaje, wartości odżywcze, produkcja, konsumpcja

sery klasyfikacja wartości odżywcze produkcja
🕣 3 min czytania

Aktualizacja: 25 czerwca, 2024

Sery są produktami spożywczymi pozyskiwanymi z mleka. Ze względu na swój charakterystyczny smak oraz zapach są to surowce szczególnie lubiane lub wręcz znienawidzone przez konsumentów. Jakie wyróżniamy rodzaje serów? Czy warto po nie sięgać i jakie najlepiej wybierać?

SPIS TREŚCI

Toggle
  • Sery
  • Rodzaje serów
  • Wartości odżywcze serów
  • Produkcja serów

Sery

Sery są produktami spożywczymi otrzymywanymi poprzez wytrącenie z mleka tłuszczów oraz białek, które tworzą skrzep. Na świecie wytwarza się około 4000 rodzajów sera, natomiast w Polsce produkowane jest zaledwie 90 gatunków. Sery można podzielić ze względu na różne kryteria, między innymi  rodzaj mleka, czas dojrzewania, zawartość tłuszczu, kraj pochodzenia itd. Cechą charakterystyczną serów jest ich intensywny smak oraz zapach. Sery posiadają również wiele możliwości zastosowania, między innymi do kanapek, sałatek, dań głównych, a nawet do deserów. Krajami słynącymi z produkcji tego produktu są przede wszystkim Włochy, Francja, Szwajcaria oraz Holandia.

Rodzaje serów

Sery dzieli się na rodzaje biorąc pod uwagę różne kryteria. Główną klasyfikacją jest podział ze względu na rodzaj użytego mleka. Sery przede wszystkim wytwarzane są z mleka:

  • krowiego,
  • owczego,
  • koziego.

Najbardziej znanymi serami produkowanymi z mleka krowiego jest np. gouda, ementaler, gorgonzola, cheddar, edam, parmezan, sery twarogowe, itd. Sery wytwarzane z mleka owczego to przede wszystkim oscypek, bryndza, bundz, feta, roquefort, halloumi itd. natomiast z mleka koziego to między innymi cabrion, tignard, fromage de chevre, montrachet, itd. Serami najczęściej spożywanymi w Polsce są te wytwarzane z mleka krowiego. Znacznie rzadziej sięga się po sery kozie, między innymi ze względu na ich wysoką cenę.

Omawiane produkty nabiałowe dzieli się również ze względu na technologię produkcji. Tutaj wyróżnia się sery:

  • podpuszczkowe,
  • kwasowe,
  • kwasowo-podpuszczkowe,
  • zwarowe.

Do serów podpuszczkowych zalicza się między innymi sery miękkie (np. pleśniowe), półtwarde (np. maziowe) oraz twarde (np. szwajcarskie, włoskie, angielskie). Można podzielić je również ze względu na zawartość tłuszczu, wtedy dzielą się one na:

  • Śmietankowe – 50% tłuszczu,
  • Pełnotłuste – 45% tłuszczu,
  • Tłuste – 40% tłuszczu,
  • Półtłuste – 20% tłuszczu,
  • Częściowo odtłuszczone – 10 – 20% tłuszczu,
  • Chude – poniżej 10% tłuszczu.

Sery kwasowe to przede wszystkim sery twarogowe, które ze względu na zawartość tłuszczu dzieli się na:

 

  • Śmietankowe – 55% tłuszczu
  • Pełnotłuste – 42% tłuszczu
  • Tłuste – 30% tłuszczu
  • Półtłuste – 15% tłuszczu
  • Chude – <14% tłuszczu

Sery kwasowo-podpuszczkowe to np. serki homogenizowane oraz wiejskie, natomiast przykładem sera zwarowego jest ser ricotta.

Wartości odżywcze serów

Wartość odżywcza serów uzależniona jest od rodzaju sera, jednak przede wszystkim są one bogatym źródłem białka, tłuszczu, witamin i składników mineralnych. W przypadku dostarczenia energii do organizmu jest to w dużej mierze uzależnione od rodzaju sera, np. ser twarogowy chudy dostarcza zaledwie 70 kcal w 100 gramach, natomiast ser pleśniowy aż 370 kcal w 100 gramach. Podobnie jest w przypadku zawartości tłuszczu oraz kwasów tłuszczowych nasyconych, sery białe zawierają ich znacznie mniej niż te dojrzewające. Warto też zwrócić uwagę na to, że sery podpuszczkowe są bardzo dobrym źródłem cynku, który poprawia krążenie, kondycję skóry i włosów oraz przyspiesza metabolizm. W przypadku osób będących na diecie ubogoenergetycznej zaleca się spożywanie serów białych chudych lub półtłustych, ze względu na ich niską kaloryczność. Osoby, które cierpią na nietolerancję laktozy powinny natomiast spożywać sery żółte, ponieważ w odróżnieniu od serów białych zawierają one znikome jej ilości. Sery dojrzewające zaleca się również osobom cierpiącym na osteoporozę oraz krzywicę, ponieważ są one znakomitym źródłem wapnia i fosforu, w przeciwieństwie do osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze, które powinny je ograniczyć ze względu na dużą zawartość sodu.

Wszystkie sery dojrzewające posiadają dużą ilość witamin, szczególnie tych rozpuszczalnych w tłuszczach oraz składników mineralnych pochodzących z mleka, jednak zawierają również wysokie wartości tłuszczów nasyconych, które powinny być ograniczane. Natomiast sery białe ze względu na wyższą zawartość wody cechują się mniejszą zawartością minerałów oraz witamin, ale także tłuszczu oraz kalorii. Wszystkie sery są też bardzo dobrym źródłem aminokwasu tyrozyny, dzięki czemu pozytywnie wpływają na poprawę humoru, wzrost energii, odporność na stres oraz obniżenie apetytu.

Produkcja serów

Produkcja sera rozpoczyna się od wyrównania zawartości tłuszczu w mleku. Następnie mleko poddawane jest pasteryzacji, po czym dodawane są charakterystyczne dla danego gatunku sera bakterie, które mają za zadanie przetworzenie laktozy do kwasu mlekowego. Niektóre kultury bakterii dodawane do mleka wytwarzają CO2, dzięki czemu powstają dziury w serze. Dalsze etapy produkcji są odmienne ze względu na rodzaj wytwarzanego sera.

W produkcji serów podpuszczkowych następnym etapem jest dodanie do mleka podpuszczki, pod wpływem której kazeina zamienia się w skrzep. Następnie skrzep zostaje rozdrobniony na ziarna, a serwatka się oddziela, po czym następuje formowanie sera. Końcowym etapem produkcji serów podpuszczkowych jest ich dojrzewanie.

Sery kwasowe wytwarzane są poprzez ukwaszenie mleka kulturami bakteryjnymi. W efekcie tego działania powstaje skrzep i serwatka, a następnie skrzep jest krojony, płukany, odsączany, prasowany i formowany. Większość serów kwasowych nie jest poddawana procesowi dojrzewania.

Sery kwasowo-podpuszczkowe powstają natomiast poprzez dodanie do mleka kultur bakteryjnych oraz podpuszczki, a sery zwarowe, jak sama nazwa wskazuje, powstają ze zwaru, poprzez podgrzewanie serwatki, która pozostaje po produkcji sera.

Wszystkie rodzaje serów posiadają odmienne zalety. Sery podpuszczkowe ze względu na dużą zawartość tłuszczu oraz sodu nie powinny być spożywane w dużych ilościach, jednak ze względu na ogromną ilość wapnia, witamin oraz składników mineralnych uważam, że warto z umiarem, co jakiś czas sięgać po sery żółte. Sery białe cechują się natomiast mniejszą zawartością minerałów oraz witamin, ale za to posiadają mniej tłuszczów oraz kalorii.

Przeczytaj także nasz artykuł o serze wegańskim!

Opublikowano ponad miesiąc temu
Oceń artykuł
Oceń artykuł
Autor artykułu:
Sabina Bachleda-Szeliga
Sabina Bachleda-Szeliga , Dietetyk, autor wielu wpisów na blogach o zdrowym trybie życia, pasjonatka zdrowego stylu życia.
Udostępnij na FB
Wyślij na e-mail
Dodaj do ulubionych
sery

Ser topiony – jego skład…

Serki topione to popularne smarowidła do chleba. Dziś w sklepach możemy wybierać spośród wielu rodzajów. Serki śmietankowe, z dodatkami lub bez, posiadają jednak tę samą bazę. Czas poznać skład serków… Czytaj dalej...
sery

Żółty ser uzależnia niemniej niż…

Czy jesteś w stanie powstrzymać się od jedzenia sera? Jeśli odpowiesz negatywnie nie ma w tym nic dziwnego. Naukowcy dowodzą, że żółty ser może uzależniać jak kokaina! Czytaj dalej...

Ser topiony – wartości odżywcze,…

Serkami topionym często smarujemy nasze kanapki, ale czy wiemy jaki wpływają na nasze zdrowie? Czytaj dalej...

Prawdziwe sery kontra wyroby seropodobne.…

Istnieje ok. 4 tysiące gatunków sera. Dzieli się je pod względem rodzaju użytego mleka, konsystencji, zawartości tłuszczu, procesu produkcji i czasu dojrzewania. Polecane są przez dietetyków jako dobre źródło łatwo… Czytaj dalej...

Inne artykuły z tej kategorii

Wars kontra domowy prowiant – co wybrać na podróż koleją?
kawa rzemieślnicza
Palarnia kawy rzemieślniczej – klucz do idealnej filiżanki
Jak zrobić domową pizzę jak z włoskiej restauracji?
Dieta Low FODMAP IBS i SIBO
Dieta Low FODMAP pod lupą. Co trzeba o niej wiedzieć?
Dieta niemowlaka – co warto dodać, by wspierać jego rozwój i odporność?
Zrównoważone odżywianie w praktyce – co powinno znaleźć się na talerzu? (Artykuł sponsorowany)
Catering dietetyczny w Łodzi – dlaczego warto spróbować?
Czy naprawdę ich potrzebujesz? Fakty i mity o suplementach
Uzależnienia behawioralne – jak rozpoznać problem i gdzie szukać wsparcia?
Kiedy można spać na plecach? Sprawdź!

Popularne tematy

owoce warzywa Zdrowie dzieci trening
Formularz kontaktowy


    Czy wiesz, że..

    7 faktów, które powinieneś wiedzieć o Matchy
    żywność ekologiczna wady i zalety
    Ekologiczna żywność i kosmetyki. Wady i zalety produktów ekologicznych
    Kozieradka, siemię lniane, pokrzywa na włosy
    Kozieradka, siemię lniane, pokrzywa – naturalna pielęgnacja włosów
    Sok z brzozy – naturalna aspiryna i izotonik!
    Szybka kawa z saszetki – sprawdź co pijesz!
    Inspiracje współczesnej dietetyki żywieniem człowieka pierwotnego
    Zespół Menkesa – objawy, przyczyny, leczenie i dieta

    Artykuły >Produkty spożywcze > nabiał

    nabiał sery
    Ser żółty z dziurami na jasnym tle.
    nabiał

    Ser żółty – rodzaje, skład. Jak zrobić ser żółty? Czy ser żółty jest zdrowy?

    1

    Kefir wodny. Właściwości i zastosowanie

    sery

    Ser brie – korzyści zdrowotne, przeciwwskazania, przepisy

    sery

    Ser wegański – skład. Jak zrobić wegański ser?

    mleko owcze właściwości mleko owcze a laktoza
    mleko

    Mleko owcze – właściwości. Czy mleko owcze zawiera laktozę?

    ser owczy właściwości przepisy czy ser owczy jest zdrowy
    1
    sery

    Ser owczy – właściwości. Czy ser owczy jest zdrowy?