(Nie)zdrowe ciemne pieczywo

Aktualizacja: 15 maja, 2024

Popularność pieczywa razowego, pełnoziarnistego stale rośnie. W porównaniu do wypieków z białej mąki cechuje się wyższą wartością odżywczą, zawiera więcej witamin oraz cennego w diecie błonnika. Często w społeczeństwie pieczywo pełnoziarniste/razowe funkcjonuje pod nazwą pieczywo ciemne. Jednak nie zawsze możemy postawić między nimi znak równości.

Chleb to podstawowy składnik diety większości ludzi w Polsce. Statystyki pokazują, że średnio w ciągu roku spożywamy go ponad 50 kg. Producenci zasypują więc sklepy, coraz to nowszym, „ulepszonym” pieczywem i próbują nas przekonać, że im jest ciemniejsze tym zdrowsze…

Pieczywo ciemne czy pełnoziarniste?

To, o jakich walorach zdrowotnych otrzymamy chleb, zależy od tego, jakiej użyjemy mąki. Pieczywo pełnoziarniste powstaje z mąki z pełnego przemiału ziarna, czyli wszystkich jego części. Taka mąka, więc także chleb, charakteryzuje się wysoką zawartością włókna pokarmowego oraz witamin z grupy B. Pieczywo z mąki oczyszczonej, czyli wyprodukowanej z części ziarna, pozbawione jest w znacznym stopniu błonnika oraz witamin i minerałów.

Powszechnie uważa się, że chleb ciemny = chleb razowy, jednak jest to mylące stwierdzenie. Producenci pieczywa stosują różne ”sztuczki” wprowadzające konsumentów w błąd. Ciemną barwę pieczywa uzyskują np. dodatkiem karmelu, słodu lub cykorii, dzięki czemu chleb z białej mąki może przypominać ten razowy.

5 kroków, aby rozpoznać prawdziwe pieczywo pełnoziarniste:

• Przeczytaj etykietę zamieszczoną na pieczywie – sprawdź skład: rodzaj mąki (proporcje), dodatkowe składniki (E 150 – karmel). Dobry chleb powinien składać się jedynie z mąki i wody.
• Sprawdź barwę – pieczywo pełnoziarniste ma barwę szaro-brązową, kolor ciemnobrązowy może oznaczać, że mamy do czynienia z zabarwieniem pieczywa.
• Sprawdź masę pieczywa – pełnoziarniste powinno być ciężkie (uwzględniając objętość).
• Zwróć uwagę na przekrój (jeśli masz taką możliwość przed zakupem) – miękisz powinien mieć zbitą konsystencję, niewielkie pory.
• Zbadaj sprężystość – po naciśnięciu powinien wrócić do pierwotnego stanu.

Dla kogo pieczywo pełnoziarniste jest przeciwwskazane?

Osoby cierpiące na refluks żołądkowo-przełykowy, wrzody żołądka lub dwunastnicy oraz nadkwaśny nieżyt żołądka, powinny zrezygnować z pieczywa pełnoziarnistego na korzyść jasnego, pszennego. Wynika to z tego powodu, iż u tych osób w diecie ograniczyć należy spożycie błonnika pokarmowego, który w sposób mechaniczny może drażnić uszkodzoną śluzówkę żołądka lub dwunastnicy.

Chcesz mieć 100% pewności, co znajduje się w chlebie, który jesz?

Jedyną metodą, która pozwoli ci mieć pewność, z czego i w jaki sposób powstał chleb, jest upieczenie go samodzielnie w domu. Może się to wydawać trudnym i czasochłonnym zadaniem, ale w rzeczywistości tak nie jest, poza tym, jakość przewyższa nasz wysiłek! Jeśli chcesz na chwilę zamienić się w piekarza, najpierw musisz zaopatrzyć się w dobrą mąkę, najlepiej w tym celu udać się do młyna. Gdy już będziesz w posiadaniu głównego składnika, możesz zacząć działać.

Przepis na zdrowy chleb

Najpierw należy sporządzić zakwas, w tym celu:

• do czystego słoika dodajemy 5 łyżek mąki razowej żytniej oraz tyle samo letniej wody przegotowanej lub butelkowanej;
• składniki mieszamy ze sobą, mieszanina powinna mieć konsystencję gęstej śmietany;
• słoik przykrywamy gazą lub płócienną ściereczką i odkładamy w ciepłe miejsce (temperatura min. 24^oC, max. 28^oC);
• przez 5 kolejnych dni dokarmiamy nasz zakwas taką samą ilością wody i mąki co pierwotnie;
• następnie przygotowany zakwas używamy do wyrobienia chleba, pozostawiamy jedynie ok. 100 g jako zaczątek do następnych wypieków.

Chleb naturalny na zakwasie.

Składniki na ciasto:

• zakwas żytni – 150 g
• mąka pszenna pełnoziarnista – 250 g
• mąka żytnia – 150 g
• woda o temp. pokojowej – 350 ml
• sól – 1 łyżeczka
• pół szklanki ziaren np. słonecznika, dyni, siemienia lnianego

Wykonanie:

Przesiać mąkę, sól, dolać wodę i wymieszać drewniana łyżką. Dodać zakwas oraz ziarna. Przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce na około 50 minut. Formę wyłożyć papierem do pieczenia, a następnie przełożyć do niej masę. Piec w temperaturze 180⁰C przez ok. 1–1,5 h.

Najważniejsza zasada na zdrowe zakupy to czytanie etykiet produktów! Jeśli kierujesz się wartością odżywczą i chcesz kupić zdrowy chleb pełnoziarnisty przeczytaj jego skład, oceń go wizualnie i pamiętaj, nie kieruj się tym, że im ciemniejsze pieczywo tym zdrowsze, gdyż jest to bardzo mylące podejście.