Płatki jęczmienne – właściwości, kalorie, indeks glikemiczny. Płatki jęczmienne a odchudzanie

Aktualizacja: 29 kwietnia, 2024

Śniadanie to jeden z najważniejszych posiłków w ciągu dnia. Bardzo często przyjmuje postać płatków zbożowych z mlekiem oraz dodatkiem owocowym. Najbardziej popularnymi śniadaniowymi produktami zbożowymi są płatki owsiane, jaglane czy gryczane. Rzadko sięga się natomiast po płatki pochodzące z jęczmienia. Jakie wartości odżywcze mają płatki jęczmienne i czy mogą stanowić alternatywę dla popularnych płatków owsianych?

Płatki jęczmienne

Jęczmień to zboże, które jest bardzo niedoceniane w krajach rozwiniętych i jego spożycie15 na tym terenie nie jest duże w porównaniu z innymi ziarnami, takimi jak pszenica, owies czy żyto. Z kolei na obszarze Afryki czy na Bliskim Wschodzie tendencja ta jest odwrotna.

Z jęczmienia wytwarzane są tam tradycyjne dania narodowe oraz herbata, która korzystnie wpływa na pracę przewodu pokarmowego i niweluje ryzyko chorób układu krążenia. W Polsce, podobnie jak i w innych krajach europejskich, odnotowuje się spadek spożycia jęczmienia. W dzisiejszych czasach jest on uprawiany przeważnie z przeznaczeniem na paszę dla zwierząt hodowlanych.

Jęczmień wykorzystywany jest również przy produkcji piwa i whisky. W wyniku intensywnego obłuszczania ziaren jęczmienia oplewionego pozyskuje się kaszę oraz płatki jęczmienne. W trakcie produkcji płatków jęczmiennych ziarna pozbawiane są plewki i okrywy owocowo-nasiennej. Tak przygotowany produkt stanowi drogocenne źródło właściwości odżywczych dla organizmu człowieka. Można je wykorzystywać jako alternatywę dla owsianki, jaglanki, a także jako składnik deserów, ciast, zup czy chleba.

Płatki jęczmienne – właściwości

Popularność płatków jęczmiennych powinna stale wzrastać ze względu na coraz większe zainteresowanie konsumentów żywnością wysokobłonnikową, która odgrywa znaczącą rolę w redukcji chorób dietozależnych. Wartość odżywcza płatków jęczmiennych zależy od ziarna, z którego one pochodzą. Jęczmień charakteryzuje się dużą zawartością błonnika pokarmowego obu frakcji oraz składników biologicznie aktywnych.

Dodatkowo stanowi dobre źródło białka oraz (1,3)(1,4)-β-D glukanów. Zawartość białka w płatkach uwarunkowana jest wysokością temperatury stosowanej do obróbki termicznej tego produktu i wynosi ona około 18%. Należy podkreślić, że białka jęczmienia wykazują większą wartość odżywczą niż te pochodzące z kukurydzy lub pszenicy. Płatki charakteryzują się również dużym udziałem kwasów tłuszczowych nienasyconych oraz skrobi. W 100 g produktu przeważają węglowodany w ilości ok. 70 g. Białka stanowią ok. 10 g, a tłuszcze ok. 3,6 g.

Dodatkowo produkt jęczmienny charakteryzuje się dużą zawartością błonnika pokarmowego – zarówno rozpuszczalnej, jak i nierozpuszczalnej frakcji. Obie te odmiany w odpowiednich proporcjach w diecie wykazują działanie prozdrowotne. Błonnik nierozpuszczalny zwiększa masę kałową, wpływa na pracę jelit oraz eliminuje zaparcia. Z kolei jego frakcja rozpuszczalna spowalnia wchłanianie glukozy i cholesterolu, dzięki czemu obniża ich poziom we krwi. Wykazano, że spożywanie produktów jęczmiennych bogatych w rozpuszczalną frakcję błonnika pokarmowego oraz (1,3)(1,4)-β-D-glukany przyczynia się do obniżenia cholesterolu całkowitego (o 7–10%) i cholesterolu LDL oraz do poprawy profilu cholesterolu HDL:LDL. Spożywanie płatków owsianych reguluje również wzdęcia i niestrawności, dlatego polecane jest szczególnie osobom borykającym się z przykrymi dolegliwościami pochodzącymi z przewodu pokarmowego. Z kolei β-glukany zawarte w nasionach jęczmienia wykazują silną aktywność biologiczną, wpływając dodatkowo na regulację ciśnienia krwi oraz zapobiegając nowotworom układu pokarmowego. Dodatkowo przetwory jęczmienne stanowią cenne źródło składników mineralnych, takich jak fosfor, potas, magnez, wapń, sód i żelazo, oraz witamin z grupy B. Zawartość witaminy PP w płatkach jęczmiennych wpływa na wygląd i odżywienie skóry, natomiast reszta witamin z grupy B odpowiedzialna jest za odżywianie włosów i paznokci [1].

Płatki jęczmienne – kalorie, indeks glikemiczny

Płatki jęczmienne ze względu na znaczną zawartość błonnika pokarmowego wpływają na metabolizm węglowodanów. Opóźniają one opróżnianie żołądka, zmniejszają absorpcję glukozy w jelitach oraz spowalniają jej wchłanianie, dlatego obniżają poposiłkowe wyrzuty insuliny do krwi. Dodatkowo spowalniają proces trawienia treści posiłku w żołądku, przez co obniżają poziom glikemii po posiłku. Indeks glikemiczny płatków jęczmiennych wynosi 69 i jest on nieco wyższy od otrębów czy płatków pochodzących z owsa, z kolei niższy od produktów kukurydzianych czy pszennych. Dawka 100 g płatków dostarcza 355 kcal, a porcja 10 g (łyżka) to 36 kcal. Energetyczność tego produktu przewyższa kaloryczność płatków owsianych, których 100 g dostarcza 67 kcal, podobna jest natomiast do kaloryczności płatków żytnich czy gryczanych, których ta sama porcja dostarcza około 340 kcal [2].

Płatki jęczmienne a odchudzanie

Bez wątpienia płatki jęczmienne są jednym z produktów, które polecane są osobom na diecie redukcyjnej. Stanowią one doskonałe źródło błonnika pokarmowego, który wpływa na wydłużenie czasu żucia i rozkładu produktu w jamie ustnej, dzięki czemu przyczynia się do wzrostu uczucia sytości utrzymującego się jeszcze wiele godzin po posiłku.

Dodatkowo błonnik spowalnia wchłanianie składników odżywczych w jelicie, ponieważ zwiększa lepkość masy pokarmowej poprzez tworzenie z niej trudno dostępnych dla enzymów pokarmowych żeli. Duże znaczenie ma również wpływ błonnika zawartego w płatkach jęczmiennych na metabolizm węglowodanów i gospodarkę insulinową. Bezsprzecznie można więc stwierdzić, że produkty wytwarzane z jęczmienia, w tym płatki jęczmienne, stanowią doskonały produkt szczególnie dla osób na diecie redukcyjnej.

Co więcej, płatki jęczmienne korzystnie wpływają na obniżenie ryzyka cukrzycy typu II oraz regulują zaburzenia poziomu cholesterolu w organizmie, zmniejszając tym samym prawdopodobieństwo chorób układu krążenia, z którymi często borykają się osoby z nadmierną masą ciała [1].

Płatki jęczmiennie charakteryzują się wysoką wartością odżywczą oraz dużą zawartością błonnika pokarmowego, dlatego korzystnie wpływają na pracę przewodu pokarmowego, niwelują wzdęcie, zaparcia, regulują poziom glikemii poposiłkowej oraz wpływają na profil lipidowy, dzięki czemu redukują ryzyko chorób układu krążenia. Bez wątpienia stanowią one produkt niezbędny w profilaktyce i leczeniu chorób cywilizacyjnych. Dodatkowo stanowią cenną alternatywę dla bardziej znanych płatków owsianych, dlatego ich popularność w krajach rozwiniętych powinna wzrastać.